Amaliy mashg‘ulot. Tarmoqni trassalash. Tarmoqning gidravlik hisobi. Kanalizatsiya tarmog‘ining bo‘ylama qirqimini chizish Reja

G‘adir – budirlik koeffitsientlarining qiymatlari

№	Kollektor	Коэффициент
		G‘adir -budirlik, n	G‘adir – budirlik ekvivalenti, , sm	Quvur materialini g‘adir –budirlik tavsifini hisobga oluvchi, a2
Quvurlar
1	Sopol	0,013	0,135	90
2	Asbestotsement	0,012	0,06	73
3	Beton va temirbeton	0,014	0,2	100
4	Cho‘yan	0,013	0,1	83
5	Temir	0,012	0,08	79
Kanallar
1	Beton va temirbetonli tekkis tsement bilan suvalgan	0,012	0,08	50
2	Beton va temirbetonli joyida opalubka bilan qurilgan	0,015	0,3	120
3	G‘ishtli	0,015	0,315	110

Quvurlardagi minimal diametr.
Tarmoqlardagi quvurlar diametri gidravlik hisob asosida aniqlanadi. Oqova suvlar sarfi 10 l/s gacha bo‘lganda tarmoqlar diametri ularni ekspluatatsiya qilish talabi asosida aniqlanadi. Tarmoqlarda hosil bo‘ladigan har xil iflosliklarni tozalash va ularni oldini olish, quvurlarni tozalash, ekspluatatsiya qilish uchun qulay sharoit yaratish maksadida bosimsiz oqimdagi kanalizatsiya tarmoqlarida quyidagi diametrlar o‘rnatilgan va 6-jadvalda berilgan.
Ko‘cha tarmoqlarida d = 150 mm bo‘lganda, tarmoqlarda avariya 2 marta ko‘p sodir bo‘ladi, shuning uchun d = 200 mm olinadi. Lekin diametrlar qiymatlari solishtirilganda farqi oz bo‘lgani uchun, d = 200 mm olish mumkin.
6-jadval.
Quvurlarning minimal diametri

Oqova suv tizimi	Minimal diametr		Minimal nishablik
	Kvartal ichida	Ko‘chada	Kvartal ichida	Ko‘chada
To‘liq va to‘liqmas bo‘li-nib oqish tarmoqlarida
Maishiy	150	200	0,008(0,007)	0,007(0,005)
Yomgir	200	250	0,007(0,007)	0,007(0,005)
Umumoqish	200	250	0,007(0,005)	0,007(0,005)

Quvurlarda to‘ldirish darajasi, oqim tezligi va nishablik.
Quvurlarning to‘ldirish darajasi oqova suvlarning balandligini, quvur diametrining nisbatiga teng. Bosimsiz oqimdagi quvurlarning to‘ldirish darajasi hisobli sarfni me’yorida o‘tishiga va quvurlarning diametriga bog‘liq holda aniqlanadi. Shuningdek, quvurlarning to‘ldirish darajasi kanalizatsiya tizimiga ham bog‘liq bo‘lib, agar oqova suvlar umumoqish tizimida yig‘ilsa, quvurlarning to‘ldirish darajasi h/d = 1 teng, agar oqova suvlar bo‘linib oqish tizimida yig‘ilsa, h/d=a ga teng va a - ning qiymati tarmoq diametriga bog‘liq bo‘lib, QM va Q [16] ning 16 jadvaliga asoslanib olingan va 7-jadvalda berilgan.
Kanalizatsiya tarmoqlarida oqova suvlarning oqim tezligi juda kichik bo‘lishi mumkin emas, chunki oqova suvlar tarkibidagi og‘ir suzib yuruvchi muallaq moddalar cho‘kishi va quvurlar tagi loyka moddalar bilan to‘lib kolishi mumkin. Shuningdek, quvurlarda katta oqim tezligi ham bo‘lishi mumkin emas, bunday tezlik quvurlarni buzulishiga olib keladi, ya’ni oqova suvlar tarkibidagi suzib yuruvchi muallaq moddalar, quvurlarning ustki yuzasini yuvib ketishi mumkin. Minimal hisobli tezlik – oqova suvlarni quvurlarda oqish davomida (loyka), suzib yuruvchi muallaq moddalarini o‘tirib qolmasligini hosil qiluvchi tezligiga, ya’ni oqova suvlarning o‘z-o‘zini yuvish qobiliyatidagi tezlikka aytiladi. Minimal tezlik tarmoqlar diametriga va nishabligiga bog‘liq bo‘lib, QM va Qni [16] 16 jadvalidan olingan va 7 - jadval ko‘rinishida berilgan.
Makisimal tezlik quvurlar materialiga bog‘liq bo‘lib: temir quvurlar uchun _max = 8 м/с, temir bo‘lmagan quvurlar uchun _max = 4 м/с, yaьni tarmoqlardagi tezlik _min  _i  _max teng bo‘lishi lozim. Tarmoqlardagi nishablik berilgan minimal tezlikka va erning qiyaligiga bog‘liq bo‘lib, 7- jadvalda berilgan.

7- jadval.