Amaliy mashg’ulot Mavzu: Transport jarayoni tashkil etish. I. Ishdan maksad

Amaliy mashg’ulot
Mavzu: Transport jarayoni tashkil etish.
I. Ishdan maksad: Transport jarayoni tashkil etish to’g’risidagi tushunchalar bilan talabalar bilimini boyitish.
II. Ishning bajarish tartibi: Transport jarayoni asosiy elementlari: yuklarni ortish, tashish va tushirish o’rgatish.
III. Umumiy ma’lumotlar:


Transport jarayoni tushuncha
Ishlab chiqaruvchi kuchlarning rivojlana borishi va ijtimoiy mehnat taqsimoti natijasida turli ishlab chiqarish tarmoqlari vujudga keladi. Bunday tarmoqlarga yer osti foydali qazilma boyliklarni ishlab chiqarish sanoati, qishloq xo’jaligi, mahsulotlarga qayta ishlab berish sanoati va transport kiradi.
Transport muomala doirasida tayyor mahsulotni tashish bilan moddiy ne’matlar ishlab chiqarishning barcha tarmoqlaridagi ishlab chiqarish jarayonini davom ettiradi va ishlab chiqarish doirasi bilan iste’mol doirasini bir-biriga bog’lovchi vosita bo’ladi.
Transport tarmog’ida ham ishlab chiqarish jarayoni kishi mehnati va ishlab chiqarish vositalaridan unumli foydalanish orqali amalga oshiriladi, natijada mahsulotning yangi qiymati vujudga keladi. Demak, transport ham moddiy ishlab chiqarish sohasiga kiradi. Lekin transportning ishlab chiqarish faoliyati quyidagi xususiyatlarga ko’ra boshqa ishlab chiqarish tarmoqlaridan jiddiy farq qiladi.
Transport sohasidagi ishlab chiqarish jarayonida moddiy ne’matlar ishlab chiqaruvchi boshqa tarmoqlar singari xom ashyo va yarim tayyor mahsulotlardan foydalanilmaydi. Ishlab chiqarishning turli tarmoqlarida tayyorlangan va bir yerdan ikkinchi yerga tashilishi lozim bo’lgan mahsulotlar transportning mehnat ashyosi hisoblanadi. Bu mahsulotlar tashilganda iste’mol qiymati sifatida ko’paymaydi, faqatgina ularning qiymatiga qiymat qo’shiladi.
SHunday qilib, transport jarayoni – bu mahsulotlarni ishlab chiqarish joyidan iste’mol joyigacha tashish, yo’lovchilarni tashishda esa kishilarning ishlab chiqarish faoliyati, madaniy va maishiy talablarni qondirish bilan bog’liq biror-bir punktlar orasidagi qatnovini bildiradi.