Amaliy mashg‘ulot bo‘yicha savollar
1-masala.
Toshkent viloyatidagi fermer xo‘jaligini faoliyatini aks etiruvchi ma’lumotlar quyidagi jadvalda keltirilgan:
Oylar
|
Mahsulot tannarxi, ming.so‘m, Y
|
Asosiy ishlab chiqarish fondlarining bahosi ming.so‘m, X1
|
Mehnat xarajatlari odam/kunlar, X2
|
Biriktilgan shudgor maydoni, X3
|
1
|
22569
|
20021
|
32
|
41
|
2
|
23091
|
20436
|
40
|
42
|
3
|
21645
|
24739
|
50
|
58
|
4
|
20007
|
17524
|
25
|
40
|
5
|
20131
|
24960
|
47
|
26
|
6
|
25094
|
10486
|
30
|
68
|
7
|
21016
|
20290
|
31
|
35
|
8
|
24172
|
33911
|
44
|
35
|
9
|
19651
|
18399
|
32
|
33
|
10
|
27329
|
22848
|
42
|
31
|
11
|
11239
|
18846
|
35
|
45
|
12
|
24612
|
27934
|
34
|
36
|
13
|
23229
|
18997
|
31
|
41
|
14
|
26809
|
27445
|
40
|
29
|
15
|
20993
|
30276
|
52
|
14
|
16
|
28255
|
24137
|
50
|
32
|
17
|
34656
|
30324
|
44
|
24
|
18
|
31912
|
30735
|
43
|
28
|
19
|
34561
|
34037
|
46
|
17
|
20
|
36319
|
33232
|
55
|
17
|
Aniqlansin:
- Ushbu xo‘jalikni iqtisodiy faoliyatini akslantiruvchi eng yaxshi model chizikli yoki chiziksiz qurinishda – regressiya tenglamasi tuzilsin;
- Xususiy, juft va to‘plam korrelyasiya koeffitsientlari hisoblansin;
- Elastiklik koeffitsientlari hisoblansin;
- bog‘liq o‘zgaruvchining grafigi unga ta’sir etuvchi omillarga nisbatan yasalsin.
Keys stadi
“O‘rtoq” shokolad ishlab chiqaruvchi firmaningasosiy ko‘rsatkichlarning bashorat qilishda eng yaxshi ekonometrik modelini qo‘llashi zarurmi?
“O‘rtoq” shokolad ishlab chiqaruvchi firma O‘zbekiston Respublikasining “Kichik korxonalar to‘g‘risida” gi Qonuniga hamda respublikamizda xususiy tadbirkorlikni rivojlantirish bo‘yicha Prezident Farmonlari asosida 1992 yilda Toshkent shaharda tashkil etilgan. “O‘rtoq” shokolad ishlab chiqaruvchi firmasining asosiy faoliyat sohasi bo‘lib, supermarket va bozorlarni shokolad mahsulotlari bilan ta’minlashdan iborat. “O‘rtoq” shokolad ishlab chiqaruvchi firmasi turli shokolad mahsulotlarini etishtirishga ixtisoslashgan. Ishlab chiqarilgan mahsulotlarning bir qismini chakana sotuvchilar, qolgan qismini esa shartnoma asosida supermarketlar va boshqa mayda ulgurji savdo tashkilotlari xarid qiladilar.
Bugungi kunda mamlakatimizda qulay iqtisodiy sharoit natijasida ko‘plab jismoniy shaxslar iqtisodiy foyda olish maqsadida xususiy tadbirkorlar tashkil etmoqdalar.
Hozirgi paytda bozor turli shokolad mahsulotlari bilan to‘ldirilgan, xususiy firmalardan tashqari bozorga qo‘shni davlatlardan ham mahsulotlar keltiriladi. Bu esa xususiy tadbirkorlar o‘rtasida raqobatni kuchaytiradi. Bundan esa iste’molchilar yutadilar, chunki arzon va sifatli mahsulotlarini xarid qilish iste’molchi uchun muammo tug‘dirmaydi. Hozirgi vaqtda oziq-ovqat mahsulotlari, ayniqsa konditer mahsulotlarini xarid qilish uchun savdo nuqtalari etarli darajada – bular, dehqon bozorlari, oziq-ovqat do‘konlari, supermarketlar, turli pavilonlar bo‘lib, ularda aynan bir xildagi mahsulotlar sotiladi.
Konditerlik mahsulotlari mavsumiy bo‘lmaganligi uchun, mahsulot ishlab chiqarish bilan shug‘ullanuvchi korxonalar sarf qilgan xarajatlarini qoplash va ma’lum iqtisodiy foyda olishlari uchun o‘zlarining biznes-rejalari va ishlab chiqarish strategiyalarini ko‘rib chiqishlari lozim.
“O‘rtoq” shokolad ishlab chiqaruvchi firma faoliyatining dastlabki yillarida ixtisoslashtirish strategiyasidan foydalandi. Yillar davomida “O‘rtoq” shokolad ishlab chiqaruvchi firmaning sotish hajmiga bir necha iqtisodiy omillar yoki ko‘rsatkichlar ta’sir etadi. Ularning ichida kuchli ta’sir qilgan omillarni etiborga olib, shu omillararo bog‘lanishning shaklini aniqlab, kelgusi yillarga “O‘rtoq” shokolad ishlab chiqaruvchi firmaning ish faoliyatini prognozlash zarurati paydo bo‘ldi.
Topshiriq. “O‘rtoq” shokolad ishlab chiqaruvchi firmaning mavjud ma’lumotlari bo‘yicha korrelyasion va regression tahlil o‘tkazib, modelda qatnashadigan omillarni tanlash va turli ko‘p omilli ekonometrik modellarni tuzish.
“O‘rtoq” shokolad ishlab chiqaruvchi firmasi to‘g‘risida axborot
Do'stlaringiz bilan baham: |