Amaliy mashg‘ulot bo‘yicha savollar

Amaliy mashg‘ulot bo‘yicha savollar


1-masala.
Toshkent viloyatidagi fermer xo‘jaligini faoliyatini aks etiruvchi ma’lumotlar quyidagi jadvalda keltirilgan:

Oylar	Mahsulot tannarxi, ming.so‘m, Y	Asosiy ishlab chiqarish fondlarining bahosi ming.so‘m, X1	Mehnat xarajatlari odam/kunlar, X2	Biriktilgan shudgor maydoni, X3
1	22569	20021	32	41
2	23091	20436	40	42
3	21645	24739	50	58
4	20007	17524	25	40
5	20131	24960	47	26
6	25094	10486	30	68
7	21016	20290	31	35
8	24172	33911	44	35
9	19651	18399	32	33
10	27329	22848	42	31
11	11239	18846	35	45
12	24612	27934	34	36
13	23229	18997	31	41
14	26809	27445	40	29
15	20993	30276	52	14
16	28255	24137	50	32
17	34656	30324	44	24
18	31912	30735	43	28
19	34561	34037	46	17
20	36319	33232	55	17

Aniqlansin:
- Ushbu xo‘jalikni iqtisodiy faoliyatini akslantiruvchi eng yaxshi model chizikli yoki chiziksiz qurinishda – regressiya tenglamasi tuzilsin;
- Xususiy, juft va to‘plam korrelyasiya koeffitsientlari hisoblansin;
- Elastiklik koeffitsientlari hisoblansin;
- bog‘liq o‘zgaruvchining grafigi unga ta’sir etuvchi omillarga nisbatan yasalsin.
Keys stadi

“O‘rtoq” shokolad ishlab chiqaruvchi firmaningasosiy ko‘rsatkichlarning bashorat qilishda eng yaxshi ekonometrik modelini qo‘llashi zarurmi?

“O‘rtoq” shokolad ishlab chiqaruvchi firma O‘zbekiston Respublikasining “Kichik korxonalar to‘g‘risida” gi Qonuniga hamda respublikamizda xususiy tadbirkorlikni rivojlantirish bo‘yicha Prezident Farmonlari asosida 1992 yilda Toshkent shaharda tashkil etilgan. “O‘rtoq” shokolad ishlab chiqaruvchi firmasining asosiy faoliyat sohasi bo‘lib, supermarket va bozorlarni shokolad mahsulotlari bilan ta’minlashdan iborat. “O‘rtoq” shokolad ishlab chiqaruvchi firmasi turli shokolad mahsulotlarini etishtirishga ixtisoslashgan. Ishlab chiqarilgan mahsulotlarning bir qismini chakana sotuvchilar, qolgan qismini esa shartnoma asosida supermarketlar va boshqa mayda ulgurji savdo tashkilotlari xarid qiladilar.

Bugungi kunda mamlakatimizda qulay iqtisodiy sharoit natijasida ko‘plab jismoniy shaxslar iqtisodiy foyda olish maqsadida xususiy tadbirkorlar tashkil etmoqdalar.
Hozirgi paytda bozor turli shokolad mahsulotlari bilan to‘ldirilgan, xususiy firmalardan tashqari bozorga qo‘shni davlatlardan ham mahsulotlar keltiriladi. Bu esa xususiy tadbirkorlar o‘rtasida raqobatni kuchaytiradi. Bundan esa iste’molchilar yutadilar, chunki arzon va sifatli mahsulotlarini xarid qilish iste’molchi uchun muammo tug‘dirmaydi. Hozirgi vaqtda oziq-ovqat mahsulotlari, ayniqsa konditer mahsulotlarini xarid qilish uchun savdo nuqtalari etarli darajada – bular, dehqon bozorlari, oziq-ovqat do‘konlari, supermarketlar, turli pavilonlar bo‘lib, ularda aynan bir xildagi mahsulotlar sotiladi.
Konditerlik mahsulotlari mavsumiy bo‘lmaganligi uchun, mahsulot ishlab chiqarish bilan shug‘ullanuvchi korxonalar sarf qilgan xarajatlarini qoplash va ma’lum iqtisodiy foyda olishlari uchun o‘zlarining biznes-rejalari va ishlab chiqarish strategiyalarini ko‘rib chiqishlari lozim.
“O‘rtoq” shokolad ishlab chiqaruvchi firma faoliyatining dastlabki yillarida ixtisoslashtirish strategiyasidan foydalandi. Yillar davomida “O‘rtoq” shokolad ishlab chiqaruvchi firmaning sotish hajmiga bir necha iqtisodiy omillar yoki ko‘rsatkichlar ta’sir etadi. Ularning ichida kuchli ta’sir qilgan omillarni etiborga olib, shu omillararo bog‘lanishning shaklini aniqlab, kelgusi yillarga “O‘rtoq” shokolad ishlab chiqaruvchi firmaning ish faoliyatini prognozlash zarurati paydo bo‘ldi.
Topshiriq. “O‘rtoq” shokolad ishlab chiqaruvchi firmaning mavjud ma’lumotlari bo‘yicha korrelyasion va regression tahlil o‘tkazib, modelda qatnashadigan omillarni tanlash va turli ko‘p omilli ekonometrik modellarni tuzish.

“O‘rtoq” shokolad ishlab chiqaruvchi firmasi to‘g‘risida axborot