Amaliy mashg’ulot №8

AMALIY MASHG’ULOT № 8

Mavzu: Frezalarning turlari, konstruksiyasi, tuzilishi, loyixalash va hisoblashni o’rganish.

Ishning maqsadi: Frezalarning turlari,konstruksiyasi, tuzilishi, loyixalash va hisoblashni o’rganish.


Nazariy qism.
Shakldor detallarga ishlov beruvchi frezalar o‘z ko‘rinishiga va ishlov beruvchi yuzalarga qarab quyidagilarga bo‘linadi.
1). Yarim yumaloq shakillik .
2). Ariqcha ochuvchi.
a). Spiral parma uchun.
b). Zenkerni ariqchasini ochuvchi.
v). Razvyortkani ariqchasini ochuvchi.
g). Metchikni ariqchasini ochuvchi.
Yarim yumaloq frezalar qavariq va botiq ko‘rinishda bo‘ladi. Bu frezalarni yarim yumaloq radiusli 1,5:16 mm kanvkalarni xosil qilishda qo‘llaniladi. Kesish jarayonini yengilashtirish maqsadida uning profili aylana bo‘ylab o‘qqa nisbatan ikki tomoni 90° burchak ostida qilinadi.
2
1.1-rasm Yarim yumaloq frezani konstruksiyasini ko‘rib chiqamiz.


21.2-rasm Ariqcha ochish uchun qo‘llaniladigan frezani loyixasini ko‘ramiz.



21.3-rasm. Parmani, zenkerni, razvyotkani va metchikni ariqchasini shakliga qarab frezani profili xar-hil shakilda bo‘lishi mumkun.
Kertilgan tishli frezani asosiy afzaliklari shundan iboratki butun ish jarayonida ishlov berilayotgan detalning shaklini o‘zgarmas, o‘zgarmas birlikda olinishini taminlaydi. Shakldor frezalarni kertilish yuzasi hamdo‘stlik va xorijiy mamlakatlarda arixmed spirali bo‘yicha tayyorlanadi.
Frezani asosiy konstruktiv elementlariga quyidagilar kiradi.
Frezani diametri -D
Frezani o‘qini (opravkasini) diametri -d
Tishlar soni - Z
Tishni umumiy balandligi -N
Kertilish masofasi -K;
Ishlov berilayotgan detalni profilini balandligi - D= D₁+2N
umumiy holatlari uchun D₁=(2.0 : 1.6) d
Frezani opravkasini diametri mustaxkamlika hisoblash yo‘li bilan aniqlanadi.


21.5-rasm
Tishni umumiy balandligi
N = H + k + 2 mm;
H = 1 : 2 mm; teng.
Frezani tishini kertilish masofasi
D
K=   tg  ;
Z
Frezani tish osti ariqchasini radusini quyidagicha aniqlaymiz .
r/R=Sin /2
Z1=R1· Sin /2
R1=0.5D- H- ·K
Bu erda (·K birdan kichik koeffitsent bo‘lib (=4/5
Frezani tishlari soni: frezani tishlarining sonini aniqlashda quyidagilarga eptibor berilishi shart tishni etarlik mustaxkamlikka ega bo‘lishini va ularni ariqchalariga qirindini joylashishni bundan tashqari esa tishni charxlanishini hamda emirilishni, frezani tishlari asosan oldingi yuzasi bo‘yicha charxlanadi,
Toretsli frezalar silindrsimon va toretsli yuzalarda tishlarga ega bo‘lib asosiy kesish ishini slin-drik yuzasiga joylashgan tishlari bajaradi. Torets qismidagi tishlari esa ishlov beriladigan yuzani to-zalaydi. Ish jarayoni silindrsimon frezaga qaraganda toretsli frezada bir qancha teks bajariladi. Bu frezani o‘lchamlari yrik va mayda tishlari uchun (stand) 24359-80 GOST bo‘yicha standartlashtirilgan D=40-110 mm - gacha ishlab chiqariladi.

22.1-rasm. Toretsli freza tuzilishi.
Disksimon pazlarga ishlov beruvchi frezalar faqat silindrik yuzalarda tishga egadur.Ishqalanishni kamaytirish uchun frezani torets qismidagi plandagi yordamchi burchak ₁-taminlash ko‘zda tutiladi.
Frezani loyihalash jarayonida a’amiyatga ega bo‘lgan o‘lchami, bu uning eni V-chunki freza, yuzalariga ish-lov berish uchun mo‘ljallangan. Bu frezaning asosiy o‘l-chamlari 3755-78 yil.GOST bo‘yicha standartlashtirilgan va tashqi diametri bo‘yicha D=50:100mm ishlab chiqariladi.