Amaliy mashg’ulot №8 Energiya samarali boshqariladigan kuchlanish inventori sxemalarini elementlarini xisoblash

U
юк 
Е 
0 
I
юк 
1 
 
 

---

2
ln
юк
ў
R
t
С


. (3.1) 
3.15b – rasmdagi ishchi tiristorni o‘chirish uchun unga parallel oldindan 
zaryadlanib qo‘yilgan kondensator ulanadigan sun’iy kommutatsiya sxemasi 
tasvirlangan. Aytaylik, tiristor V1 ishlab turibdi, kondensator qobig‘laridagi zaryad 
ishoralari sxemada ko‘rsatilgandek bo‘lsin. Tiristor V1ni uchirish uchun yordamchi 
tiristor V2ga boshqaruv signali yuboriladi. Kondensator S tiristor V2 va qarshilik 
R
yuk
orqali qayta zaryadlanadi, keyin tiristor V2 yoqiladi. Tiristor V1 ga ulanish 
uchun signal berilgandan keyin kondensator S ning tiristor V1, induktivlik 
L
va diod 
Ddan iborat tebranma kontur bo‘yicha qayta zaryadlanish yuzaga keladi va natijada 
sxema yana yangi ulanish uchun tayyor holatga keladi (3.15b – rasm). Kondensator 
S ning sig‘imi xuddi (3.1) ifoda bilan aniqlanadi. Induktivlik 
L
ning vazifasi 
kondensator Sning kerakli darajada tez qayta zaryadlanishida tok amplitudasi 
qiymatini chegaralashni ta’minlashdir. Bu sxemaning afzal-ligi shundaki, 
invertordagi har bir tiristorni boshqa tiristorlarning ish rejimidan qat’iy nazar 
o‘chirish imkonini beradi, bu esa tiristorlarga deyarli to‘liq boshqariluvchanlik 
xususiyatini beradi. 
3.15 – rasm. Avtonom invertor kuch sxemalaridagi ishchi tiristorlarning sig‘imli (a) 
va tebranma konturli (b) sun’iy kommutatsiya sxemalari hamda ularning kuchlanish 
diagrammalari (v) 
Hozirda kichik va o‘rta quvvatli kuch tiristorlarning to‘liq boshqariluvchi 
turlari yaratilganligi sababli ularni ochish va yopish amallarini avtongom 
invertorlarning boshqaruv tizimlarida bajariladi va bu esa ularning kuch sxemalarini 
yanada soddalashtirishga hamda avtonom invertorlarning ishonchli ishlash 
darajasini oshiradi..