Amaliy mashg’ulot №7. Rostlagich turini tanlash va sozlamalar parametralarini hisoblash Ishdan maqsad

Amaliy mashg’ulot №7.
Rostlagich turini tanlash va sozlamalar parametralarini hisoblash
1. Ishdan maqsad .
Ishdan maqsad P, PI, PD va PID rostlagichlarni o’rganish, shuningdek rostlagichlarning tizimda eng yaxshi sifat ko’rsatkichlarini ta’minlovchi optimal parametrlarini hisoblash usullari bilan tanishishdan iborat.


Nazariy qism
Avtomatik rostlash tizimlarida rostlanuvchi parametrlarning berilgan qiymatlarini ushlab turish yoki ularni belgilangan qonun bo’yicha o’zgarishini ta’minlashavtomatik rostlagich deb nomlanuvchi apparaturalar vositasida amalga oshiriladi.
Rostlanuvchi parametrlarning ko’rinishi bo’yicha avtomatik rostlagichlar harorat, bosim, namlik, siyraklanish, sarf va tarkib rostlagichlariga va boshqalarga bo’linadi.
Rostlanuvchi ta’sirning o’zgarish xarakteri bo’yicha avtomatik rostlagichlar chiziqli va chiziqsiz rostlash qonuni bo’yicha rostlagichlarga bo’linadi.
CHiziqsiz rostlash qonuni bo’yicha rostlovchi rostlagichlarga misol sifatida sovutish mashinasidagi ikki pozitsiyali harorat rostlagichini keltirish mumkin. Uch pozitsiyali diskret tizimlarda chiqish signali uchun 3ta qiymat qabul qilinadi: –1, 0, +1, ya’ni “kam”, “norma”, “ko’p”. Bunday ARTlarining ishonchliligi kam bo’lsada, uning ish sifati yuqori hisoblanadi.
CHiziqli rostlash qonuni bo’yicha rostlovchi rostlagichlar kirish va chiqish signallari orasidagi matematik bog’lanish bo’yicha quyidagilarga bo’linadi:
- proportsional (P-rostlagich);
- proportsional-integralovchi (PI- rostlagich);
- proportsional-differentsialovchi (PD- rostlagich);
- proportsional-integral-differentsialovchi (PID- rostlagich);
- pozitsion.
Qo’llaniladigan energiyaning ko’rinishiga ko’ra rostlagichlar elektrik (elektromexanik, elektron), pnevmatik, gidravlik i kombinatsiyalashgan rostlagichlarga bo’linadi.
Pnevmatik va gidravlik rostlagichlar asosan yong’in va pojar xavfi mavjud

PD rostlagichli tizimni qaraymiz

Xatolikni minimizatsiyalashtirish tushunchasidan, k1 formula bo’yicha aniqlanadi:

TSыpkin usulida (eng yaxshi tezkorlik usuli) rostlagichning ikkinchi koeffitsienti quyidagi ko’rinishda izlanadi:

Ikkinchi koeffitsient doira usulida (modulning maksimumi usuli) quyidagicha izlanadi

Berilgan ishda bu ikki usulni tadqiq qilish va berilgan tizimning sifat parametrlarini yaxshilash uchun ko’proq qaysi usul mos kelishini aniqlash talab etiladi.
3. Amaliy qism.
Variantga mos ravishda uzatish funktsiyasi yordamida tizimga PD rostlagichning ta’sirini o’rganamiz

Tezlik xatoligi e_sk = 0,1.
3.1. Eng yaxshi tezkorlik usuli yordamida tanlangan rostlagichning tizimning o’tish xarakteristikasiga ta’siri