|
4-ilova
Quyidagijadvalnima’ruzadaolganbilimingizgatayanib, hamkorlikdabajaring
t/r
|
savollar
|
Guruxjavobi
|
To’g’rijavob
|
1
|
O’zbekistonningbiologikboyliklarivaulardanfoydalanishqandayahvolda?
|
qoniqarsiz
|
qoniqarsiz
|
2
|
O’zbekistonda biologik resurslarning xilma-xilligiga sabab nima?
|
4 fasil
|
4 fasil
|
3
|
Biologikresurslardanoqilonafoydalanishuchunqandaytadbirlarniqo’llashlozim?
|
Tabiyatniasrash
|
Tabiyatniasrash
|
4
|
Biologikresurslarnimuxofazaqilishningekologik-ijtimoiyvaiqtisodiyahamiyati?
|
sust
|
sust
|
5
|
Biologikresurslarnimuxofazaqilishda “Qizilkitob”ningvaalohidamuxofazaqilinadiganhududlarmavqeyi?
|
Deyarlibirdek
|
Deyarlibirdek
|
5
TUSHUNCHALAR TAXLILI
-ilova
Tushunchalar
|
Tushunchalar
mazmuni
|
hayotfaoliyatingizdagi
о‘rni
|
Qо‘shimcha fikrlar
|
Adaptatsiya
|
MOSLASHUV
|
O’simlikhayvon
|
|
Ekologiktizim
|
bu birgalikda yashovchi har xil turdagi organizmlar va ular yashashining shart-sharoitlaridir,
|
Tabiyat
|
|
Biotsenoz
|
shartsharoiti bir xildagi muhitga moslashib olgan va bitta joyning uzida birga yashaydigan barcha organizmlar
|
|
|
Abiotikomillar
|
Iqlimomillari.
Tuproqomillari.
Topografikomillar.
|
|
|
biotikomillar
|
bir yoki har xil turga mansub oʻsimlik, hayvon va mikroorganizmlar hayot faoliyatining organizmlarga taʼsiri majmu
|
|
|
6-ilova
Quyidainglizchaatamalarni- o’zbekchavaruschanomlanishini toping.
t/r
|
Atamalar: Inglizcha
|
O’zbekcha ???
|
Ruscha???
|
1
|
Swamping
|
Botqoqlanish
|
Заболачивание
|
2
|
Environmental conditions
|
Atrof-muhitsharoitlari
|
Условияокружающейсреды
|
3
|
Greenhouse gaz
|
Issiqxonagazi
|
Парниковыйгаз
|
4
|
Pollution level
|
Ifloslanishdarajasi
|
Уровеньзагрязнения
|
5
|
Admissible condition
|
Ruxsatetilganholat
|
Допустимоесостояние
|
6
|
Acid Depositions
|
Kislotabirikmalari
|
Кислотныеотложения
|
7
|
Hazard -Risk
|
Xavf - xavf
|
Опасность - Риск
|
8
|
Waste utilization
|
Chiqindilarniutilizatsiyaqilish
|
Утилизацияотходов
|
9
|
Desertification
|
Cho'llanish
|
Опустынивание
|
10
|
Renewable natural resources
|
Qaytatiklanadigantabiiyresurslar
|
Возобновляемыеприродныересурсы
|
7-ilova_Ushbuta’rifnio’qinghamda_“HA”_yoki_“YO’Q”_javobiniyozing.'>7-ilova
Ushbuta’rifnio’qinghamda “HA” yoki “YO’Q” javobiniyozing.
t/r
|
Ta’rif
|
javob
|
1
|
Xalqaromezonlargako‘rabiosferarezervatlarihududidauchta zona ajratiladi: qo‘riqlanadigan zona, bufer zona vao‘tkuvchi (perexodnaya) zona.
|
HA
|
2
|
Ba’zanilmiy, madaniyvatarixiyjihatdanqimmatlitabiiyob’ektlarnimuhofazaqilishuchunkattamaydonlarniishg‘olqilmaganqimmatlitabiiyob’ektlar «tarixiyyodgorliklari» deb e’lonqilinadi
|
YO’Q
|
3
|
Qo’riqxona-tabiatnimuhofazaqilishtadbirlaridanbirisifatidajudaqadimdanma’lum. tabiiy-geografikkomplekslar, komponentlarningayrimqismlari, ayrimhayvonyokio‘simlikturlarimuhofazaqilinib, undaqatortabiiyboyliklardanxo‘jalikdafoydalanishgaruxsatberiladi.
|
HA
|
4
|
Milliy (tabiiy) bog‘larchetellardahududlarnimuhofazaqilishningasosiyshaklidir. «Milliy» so‘zimazkurhududningxususiymulkemas, balkibutunmillatgaqarashliekanliginibildiradivamuhofazatadbirlaridavlattomonidanamalgaoshiriladi.
|
HA
|
5
|
Biosfera- boshqaruvchan tizimlarning alohida, o'ziga xos sinfi bo'lib, yer yuzasidagi komponentlari bir-biri bilan tizimli aloqada bo'lgan hamda ma'lum yaxlitlik sifatida fazo qobig'i va kishilik jamiyati bilan o'zaro ta'sirda bo'ladigan barcha o'lchamdagi maydon.
|
HA
|
6
|
O’zbekistondabirinchiqo’riqxona 1926 yildaZominrayoniningJizzaxo’rmonxo’jaligigaqarashliKulsoyvaGuralashsoyxavzalarida «Guralash» togarchaqo’rikxonasinomibilantashkilqilinganedi
|
HA
|
7
|
Insonorganizmining 65%dan ortig’i, 3kunlik chaqoloqbadanining 97%ini o’simliklarning 85-90%i, hayvonlarmassasining 75%i suvdaniboratdir.
|
YO’Q
|
8
|
Qoradengizyeryuzidagiengifloslangandengizhisoblanadi
|
HA
|
9
|
Ifloslangansuvnielektrolizusuldatozalashdamaxsusinshoatdachiqindisuvgaelektrtokiyuboriladi. Natijadazararlimoddalaryemiriladi
|
YO’Q
|
10
|
Suv omborlari yer osti suvlarining kо‘tarilishiga va bu esa pastqam uchastkalarning quribqolishiga sabab bо‘ladi
|
YO’Q
|
11
|
Atmosfera tarkibida Argon necha0.93% ni % ni tashkil etadi.
|
HA
|
12
|
Iqlim, relyef, tuproq, suvomillari - abiotikomiltipigamansub
|
YO’Q
|
13
|
yoqqanda energiya chiqaradigan-yog‘och, torf, suv о‘tlari...- yoki issiqlik bera oladigan organik chiqindilar axlat, gо‘ng, qipiqlar ilmiiy tilda bioyoqilg‘I deyiladi
|
HA
|
14
|
Konstitutsiyaning 21 -moddasida “Fuqorolaratrof-tabiiymuxitgaextiyotkoronamunosabatdabo’lishgamajburdirlar” deb ta’kidlanadi
|
YO’Q
|
15
|
Yengilavtomobildanchiqadiganshovqin 100 detsiblnitashkiletadi
|
HA
|
16
|
50detseblga tengbo’lganshovqindao’quvchilarninge’tiborisusayadi, xatolarko’payadivako’rishqobilyatipasayadi
|
HA
|
7-ilova
Quyidagiberilganta’rifjavobinitayanchaatamalardanto’g’risini toping.
t/r
|
TA’RIF
|
Mosjavob
|
1
|
yoqqanda energiya chiqaradigan-yog‘och, torf, suv о‘tlari...- yoki issiqlik bera oladigan organik chiqindilar axlat, gо‘ng, qipiqlar ilmiiy tilda nima deyiladi?
|
bioyoqilg‘I
|
2
|
faol tirik moddaning maydon yoki xajm birligiga nisbatan miqdori, massa birligi
|
6,5*1012
|
3
|
organizmlarning tarqalish mintaqasi umumiyligi tufayli birlashib, tarixan shakllangan turkum
|
|
4
|
yerdan chiqadigan infraqizil nurlanishni aks ettiradigan va shu tariqa atmosferada issiqlik tо‘planishiga yordam beradigan gaz
|
Oltingugurt
|
5
|
о‘zaro munosabat va aloqada bо‘lgan hamda muayyan mushtaraklik va birlikni tashkil qiluvchi geografik qobiqning elementlar tо‘plami
|
|
6
|
dalalarni garmseldan, shamol eroziyasidan, chо‘llarni qor va qum boshidan saqlash va boshqa maqsadlarda bunyod etilgan daraxtzor
|
Paxtadalasidagitutlavaorolatrofidasaksovilzorlar
|
7
|
Insongama’lumzaharlarningengkuchlisibo’lib, u qishloqxo’jaligidainsektitsidsifatidaqo’llaniladi, sigarettutunitarkibidagiradioaktivmoddadanbiribo’lib, o’pkagatushgandankeyinmiyaga 7 sekunddayetibboradi
|
|
8
|
Hayotildizi
|
O’simlikl
|
9
|
Edaphos
|
|
10
|
ekin ekishga yaroqli, ammo turli sabablarga kо‘ra о‘zlashtirilmagan yer.
|
Tog’ oldihududlari
|
11
|
Biosferaningyangisifatholati
|
|
12
|
chala va chо‘llarda inson tomonidan suv keltirilib (chiqarilib) obod qilingan va aholi yashaydigan joy
|
Yazyavonqaraqalpoq choli
|
13
|
sayyora miqiyosida geografik jarayonlar va ularning oqibatlarini tahlili.
|
Orolmuamosi
|
14
|
Havodanqo’rg’oshin, marganets, oltingugurtniiladivafiltirlaydi
|
Chinor
|
TAYANCH ATAMALAR:tuproq, nikotin, globallashuv, ixotazor, metan, noosfera, biota, voha, biomassa, bioyoqilg‘I, geotizim, jenshen, zarang, qo’riqyer,
9-ilova
Quyidagiberilganta’rifjavobinitayanchaatamalardagi statistic ma’lumotlardanmosini toping.
t/r
|
TA’RIF
|
Mosjavob
|
1
|
Birtonnaqog’oztayyorlashuchun, .ta daraxtkerakbo’ladi
|
65
|
2
|
Daraxtbarglari, quyoshnurlarini.. %gaushlabqoladi
|
80
|
3
|
Tamaki tutunida … dan ortiq kimyoviy birikmalar mavjud
|
10000
|
4
|
…detseblgatengbo’lganshovqindao’quvchilarninge’tiborisusayadi, xatolarko’payadivako’rishqobilyatipasayadi
|
50
|
5
|
… yiliinglizolimlariAntarktidatepasidaozontuynuklaripaydobo’lganinima’lumqilishdi
|
1985,
|
6
|
Hayvonlar biomassasi trik mavjudotlar biomassasining .. % (foizini) tashkiletadi
|
2’5
|
7
|
Biosferabiomassasiningengkattaqismi-…foizio’rmonlardato’plangan
|
98.7
|
8
|
O’zbekistonning “Qizilkitobi”gao’simliklarning ..turikiritilgan
|
4000
|
9
|
Konstitutsiyaning ..-moddasida “Fuqorolaratrof-tabiiymuxitgaextiyotkoronamunosabatdabo’lishgamajburdirlar” deb ta’kidlanadi
|
46 19
|
10
|
Daraxtlaraerozollarni …% (foiz)gachaushlabqoladi
|
70
|
11
|
Har bir inson bir sutkada … litrhavooladi
|
10000
|
12
|
Birtonnachiqindiyoqishdavomida …m3 oqavasuvsarflanadi
|
50
|
13
|
Yengilavtomobildanchiqadiganshovqin ..detsiblnitashkiletadi
|
301
|
14
|
Ko’chalarchetigaekilgandaraxtlarshovqinni ..detsibelgakamaytiradi
|
70
|
Yordamchi ma’lumotlar: 2, 15, 16, 50, 4000, 1985, 65, 80, 2.5, 301, 98.7, 70, 20, 10000,
V. Talabalarga berilgan har bir o’quv topshirig’i yakunida talabalar jamoasi bilan savol-javob,o’quv-munozarasi o’tkazish.
VI. O’quv dasturini yakunlash.
VII.Uyga vazifa Mavzuni mustahkamlash. Kontur kartada tabiatni muxofaza qilish topshirig’ini bajarish
Do'stlaringiz bilan baham: |
