Amaliy mashg’ulot 1 Mavzu: Integral mikrosxemalarini parametrlarini hisoblash

Bir taktli sixron RS-trigger

Bir taktli sinxron RS trigger R va S informatsion kirish yo‘llaridan tashqari qo‘shimcha S sinxron kirish yo‘lga ega (s-clock-asosiy sinxronizatsiya ma’nosini anglatadi). Quyida «VA-YO‘Q» mantiqiy elementlardan tashkil topgan sinxron RS triggerning vaqt diagrammasi, funksional hamda prinsitsial sxemalari keltirilgan.

Bir taktli sinxron RS trigger quyidagi prinsip asosida ishlaydi: Agar C_t=0 bo‘lsa trigger o‘z holatini saqlaydi. Agar C_t=1 bo‘lsa ya’ni triggerlarning kirish yo‘liga sinxrosignal (boshqaruvchi signal) berilsa, u asinxron RS triggerga o‘xshab ishlaydi.
Sinxron RS trigger quyidagi o‘tish jadvali asosida ishlaydi:


O‘tish jadvali

S	S	R	Qt+1	Izoh
0	*	*	Qt	Saqlash
1	0	0	Qt	Saqlash
1	0	1	0	0-ni o‘rnatish
1	1	0	1	1-ni o‘rnatish
1	1	1		Taqiqlangan

Ikki taktli sinxron RS trigger
Bir taktli triggerlarning ishonchli ishlashi uchun unga informatsiyani yozishdan oldin uning tarkibidagi ikkilik kod boshqa triggerga uzatilgan bo‘lishi kerak. Buning uchun bir-biriga sinxronnika bo‘yicha qarama-qarshi bo‘lgan ikkita sinxron RS triggerdan iborat bo‘lgan ikki taktli sinxron RS trigger qo‘llaniladi.
Ikki taktli sinxron RS triggerning funksional sxemasi quyidagi ko‘rinishga ega:

Sxema ikkita bir taktli RS triggerlardan tashkil topgan. Triggerning kirish yo‘liga S=1 signal berilganda informatsiya, ya’niy ikkilik kod (0 yoki 1) birinchi triggerga yoziladi. Ikkinchi trigger esa o‘z holatini o‘zgartirmaydi.
S=0 bo‘lganda birinchi trigger informatsiyani saqlash rejimiga o‘tadi. Ikkinchi trigger esa birinchi triggerning qiymatini qabul qiladi. Chunki, S=0 signal pastki invertordan o‘tib, S=1 qiymatga ega bo‘ladi va ikkinchi triggerga birinchi triggerning qiymatini qabul qilishga ruxsat beradi.


TAKRORLASH UCHUN SAVOLLAR

1. 
   EHMlarning sonli elementlari deb nimaga aytiladi?
   
2. 
   Trigger iborasiga ta’rif bering.
   
3. 
   Asinxron va sinxron RS triggerlarning asosiy farqlarini tushuntiring.
   
4. 
   Sinxron RS trigger nima uchun kushimcha «S» kirish yo‘liga ega?
   
5. 
   Asinxron RS triggerning vaqt diagrammasini tuzing.
   
6. 
   Sinxron RS triggerning o‘tish jadvalini izohlang.
   
7. 
   Sinxron RS triggerning vaqt diagrammasini quring.
   
8. 
   Signallar poygasi deganda nimani tushunasiz?
   
9. 
   Bir taktli va ikki taktli sinxron RS triggerning asosiy farqini tushuntiring.
   
10. 
    Ikki taktli sinxron RS triggerning ishlash prinsipini tushuntiring.