Amaliy mashg’ulot №1 Ishning nomi: Prokatkalashda metallni valoklar bilan tutib olish imkonini aniqlash. Ishda

Amaliy mashg’ulot № 2.1
Ishning nomi:Prokatkalashda metallni valoklar bilan tutib olish imkonini aniqlash.
Ishdan maqsad: Prokatkalashda metallni valoklar bilan tutib olish imkonini aniqlashni o’rganish.
Ishni bajarish uchun zarur jihоzlar, material va asbоblar:
1.Qattiqlikni o’lchash asbоbi. 2.Metall sirtidagi izlarni o’lchaydigan lupa. 3.Namuna. 4.Shtangentsirkul mikrometr,mikroskop egоv, jilvir qоg’оz va boshqalar.
Nazariy ma’lumotlar
B u o’rganib chiqishga tavsiya etilgan amaliy mashg’ulot zagotovkalarni qizdirilgan holda prokatkalash usili bilan olishga bog’ishlangan. Birinchi kalibrni siquvchi kletida joylashgan valoklar orqali kalibrovkalash 1-rasmda tasvirlangan. Bunda konstruktsion po’latdan tayyorlangan ko’ndalang kesimini boshlang’ich o’lchami 320 X 310 mm bo’lgan zagotovka prokatkalanadi. Prokatka temperaturasi 1200 °S iborat bo’ladi. Prokatlanuvchi po’latni kimyoviy tarkibi:
1-rasm. Siquvchi trio kletidagi valoklardagi kalibrlarni joylashuvi
0,5%S, 0,7% Mp, 0,9% Sg. Prokatkalashdagi valoklarni aylanishlar chastotasi n = 1,26 s^-1. Valoklar bolg’alangan po’latdan tayyorlangan.
Echimini topish:1.Prokatkalashda metallni valoklar bilan tutib olish imkonini aniqlash uchun tutib olish burchagi bilan ishqalanish burchagini o’zaro solishtrish zarurati tug’iladi. Buning uchun metallni valoklar bilan tutib olish imkoni [31] tavsiyasiga asosan, α < β₃ shart qanoatlantrilganda amalga oshadi.
Metallarni qizdirilgan holda prokatkalashda, qizdirish temperaturasi 700⁰S tashkil etgan holda ishqalanish koeffitsienti Ekelund formulasi orqali aniqlanadi:
f = k (1,05…0.0005t) ( 1)
bu yerda po’lat materialdan tayyorlangan valoklar uchun k = 1,0 ;
cho’yan materialdan tayyorlangan valoklar uchun k = 0,8 ;
t = metallarni prokatkalashdagi temperaturasi, ⁰S_.
Ishqalanish koffitsentini aniqlaymiz:
f = 1,05 – 0,0006 x1200 = 0,45
Metallarga bosim ostida ishlov berishda va bu borada ko’p sonli amaliy masalalarni yechishda aniqlandiki ishqalanish koeffitsienti f dan tashqari keng ko’lamda ishqalanish burchagi ß dan foydalanib kelinyapti.

F

R


T

2-rasm. Ishqalanish burchagini aniqlash sxemasi.

Rasmdan ishqalanish burchagi ß va ishqalanish koeffitsienti f quyidagicha aniqlanadi:
tg ß = T/ R = f ( 2)
bu yerda T – ishqalanish kuchi;
R- reaktsiya kuchi.
Ishqalanish koeffitsientini kichik qiymatlarida tahminan quyidagini qabul qilish mumkin :
tg ß = ß = f
U holda valoklar bilan metallarni tutib olishdagi ishqalanish burchagini (2) formula orqali quyidagini olish mumkin:
ß₃ = 24⁰ 15¹.

3-rasm. Silindrik valoklarda prokatkalash sxemasi.

3-rasmdan r - ∆һ/2 = r cosα, bundan cosα = 1- ∆һ/D va tutish burchagi- α ni aniqlash mumkin.
Kalibrdagi valoklarni diametrial o’lchamini quyidagicha aniqlaymiz:
D_k=(D_v+D_n)/2=(485+ 465) / 2 = 475 mm.
Agarda metallni siqilishi ∆һ = 320 - 275 = 45 mm ni tashkil etsa,
cos α = 1 - ∆һ / D_k = 1- 0,45 /0,475 = 0,9053,
bunda tutish burchagi α = 25°50'.
Ko’rib chiqqan misolimizda tutish burchagi α ishqalanish burchagi Β₃ dan
bir necha barobar katta bo’lib chiqdi. Bunday holat o’z navbatida metallni valok
bilan tutib olishini qiyinlashtradi.
Mahlum bo’lishicha metallni valok bilan tutib olishni bir necha usullari bor. Ko’p hollarda prakatlash stanlarini brinchi kalibrlarini yuzalarini tirnash va qoplamalar hosil qilish orqali suniy dag’allashtriladi. Tayyor maxsulot yuzasida nuxsonlarni poydo bo’lishi sezilarli darajada bo’lmaydi. Valoklarda metallarni tutib olish ishonchliligi α =32°kichik miqdorida tahminlanadi.
Ishni bajarish tartibi
1.Jarayon jihoz ishga tushiriladi
2.Materiallning diametri, nagruzka qiymati va ushlab turish vaqti tanlanadi
3.Namuna tekshirishga tayyorlanadi
4.Tanlangan nagruzkaga talab qilinadigan ushlab turish vaqti belgilanadi
5.Namuna tekshirish stоliga o’rnatiladi.
6.Tekshirish tugagandan namuna оlinadi
7.Kerakli jihozlar yordamida o’lcham aniqlanadi
8.Оlingan natijalar quyidagi jadvalga yoziladi
Xisоbоt tuzilishi
1.Ishning nоmi
2.Ishning maqsadi
3.Ishning bajarish uchun variant va bоshlang’ich ma`lumоtlar
4.Bajarilgan kerakli hisоbоtlar
5.Ishni bajarish bo’yicha xulоsa