|
O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARNI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI
TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI
Dasturiy vositalar xavfsizligi fanidan
Mavzu: Dasturiy vositalarni ishlab chiqarishning hayotiy siklini amaliy tadbiqi
Mavzu: Dasturiy vositalarni ishlab chiqarishning hayotiy siklini amaliy tadbiqi
1-rasm
1-bo’lib bu switchdan portlarini vlanlarga ajratamiz va sariq doiradagi D-blok havorang doiradagi A-blok va Serverlardan biri dhcp server ikkinchisi esa Tatu ni serveri.
2-rasm
Bu yerda ko’rishimiz mumkin qaysi port qanaqa vlanlarga ajratilganini, 1,2,3 portlar access yani ularda vlanlar soni 1 ta bo’lgani uchun 4 port esa trunk yani vlanlar soni 1 tadan ko’p.Shu qatorda yana bir narsa ham bor men switchga user ham yaratdim.User nomi admin privilege 15 yani bu parolni shifrlanish darajasini ko’rsatadi secret esa parolni shifrlab beradi buni o’rniga password ishlatsa ham bo’ladi lekin parolni shifrlamaydi.
3-rasm
Biz 3 rasmda routerni nastroyka qilamiz.1-bo’lib 0/0 portini yoqamiz va ajratib olgan vlanlarimizga ip address berib chiqamiz ip addressini berayotganda ip nat inside qilamiz bu internetga chiqarish uchun.
Keyin vlan 2 ga dhcp ko’taramiz. Dhcp o’zi local tarmoqdagi hostlarga avtomatik ip address beruvchi protocol.
Vlan 4 ga yani Serverlarimizga dhcp ko’tarmimiz xavfsizlik jihatdan to’g’ri kelmaydi.Shuning uchun ruchnoy beramiz ip addreslarni.
5-rasm
Biz routerni 0/1 portini yoqamiz va ip address beramiz va ip nat outside qilamiz bizning local tarmoqdagi kompyuterlarimiz internetga chiqish uchun.So’z Bgp ko’taramiz keying router bilan aloqa qilish uchun.
6-rasm
6-rasmda tuit serverga ruchnoy ip address berilganini ko’ramiz
7-rasm
8-rasm
8-rasmda men vlan 3 uchun dhcp da nip tarqatganimni ko’rish mumkin.
9-rasm
Bu yerda biz vlan 3 uchun 192.168.4.2 serverdan ip so’ralgan.
10-rasm
10-rasmda vlan 3 dhcpdan ip olganini ko’rish mumkin.
11-rasm.
11-rsamdagi serverlarga ip adres beramiz .Keyin internetda qanaqa nom bilan chiqishini 12-rasmda ko’rishimiz mumkin.
12-rasm
13-rasm
13-rasmda biz serverlarni dns serverga biriktiramiz.Dns server bu local tarmoqdagi ip ad larni glabal tarmoqqa o’girib serverlarga uzatib beramiz.
14-rasm
14-rasmdagi o’tkazuvchi server. Bunda 1-bo’lib portlarini yoqib ularga ip adres beramiz 2-bo’lib Bgp ko’taramiz.
15-rasm
15-rasmda internatga chiqish uchun qonunlar tuzilgan va qaysi tarmoqlar chiqish ko’rsatigan
Bu yerda tashqi tarmoqdagi serverlar local tarmoqdagi tuit serverini ko’rish uchun 80 va 443 portlarini static ochib qo’yilgan.
Yuqoridagi rasmlarda biz ko’rishimiz mumkin local tarmoqdagi kompyuterlardan turib routerlarni boshqarish mumkinligini.
Telnet va ssh bizga masofadan turib boshqarish imkonini beradi,lekin telnetdan ko’ra ssh ishlatgan yaxshiroq chunki xavfsizlik jixatdan ssh yaxshiroq.
Bu rasmda local tarmoqdan internatga chiqayotganini ko’ramiz.
Bu rasmda esa global tarmoqdan turib local tarmoqdagi serverimizni ko’rishimiz mumkin.
Men bu amaliy ishni bajarishda c++ dasturlash tili yordamida “ online o'quv markazimi “ sayti orqali ro’yhatdan o’tish dasturiy taminotini hosil qildim
Dasturni yozishda kerakli kutubxonalarni o’zgaruvchilarni kiritamiz. Saytda yangi ro’yhatdan o’tuvchilar ma`lumotlarini saqlab boorish uchun
“foydalanuvchi ma`lumotlari” nomli txt faylni yaratish buyrug’ini yozamiz.
Bizga ma`lumotlarni saqlash uchun fayl yaratib berdi
Saytda avval ro’yhatdan o’tgan bo’lsak 1-bo’limni tanlaymiz
Tizimga kirishimiz uchun login va parolni kiritamiz
Agar avval ro’yhatdan o’tmagan bo’lsak 2-bo’lim tanlaymiz. Ro’yhatdan o’tish uchun o’zimiz haqimizdagi ma`lumotlarni kiritamiz. Bizga ma`lumotlar qabul qilinganligi haqida habar berildi. Endi tizimga kirishimiz uchun login va parolni yaratamiz.
Login va parolni yatardik va bizga tizimdan ro’yhatdan o’tganligimiz haqida habar berildi.
3-bo’limimizda bizda ofline o’qish uchun ham imkoniyatlar bor.
Kiritgan ma`lumotlarimiz faylga yozildi
Do'stlaringiz bilan baham: | 
