Amaliy ish №4 topshirdi: B. Japarov qabul qildi: Z. Qodirov mavzu

Siyoh-oqimli. Oqimli printerlarda siyohni yonlangan tomchilari sopl orqali qog‘ozga tarqaladi.Tarqatilish faqat tasvir yoki qaror shakllanishi kerak bo‘lgan joyda sodir bo‘ladi.
Nuqta matritsasi. Matritsali printerlarda bo‘yaladigan tasma orqali qog‘ozga uriladigan yumaloq ignalar guruhi ishlatiladi. Bu ignalar to‘g‘ri to‘rtburchakli setkaga yig‘ilgan. Buni matritsa deymiz. Ma’lum ignalari matritsaga bosilganda turli belgi yoki tasvirlar shakllanadi.
Bosishni eng zo‘r sifatli lazerli so‘ng oqimli, so‘ng esa matritsalilar ta’minlaydi. Lazerli printerlar narxi tushayapti, shuning uchun ular foydalanuvchilarning ko‘ngliga ularni arzon bo‘lib qolgan. Oxirgi paytda oqimli va matritsali printerlar asosan maxsuslashtirilgan bo‘lmoqda: oqimlilar rangli bosish uchun asosiy jihozga, matritsalilar esa asosan tez va arzon bosish uchun (masalan bank yoki magazinlarda cheklarni bosish uchun) ishlatishga aylanaypti.
Elektrografik nusxa ko’chirish ( elektrofotografik, kserografik) xozirgi vaqtda keng tarkalgandir. Jahon nusxa ko’chirish mashinalarining 70 % dan ortig’ini elektrografik nusxa ko’chirish apparatlari (EGNKA) tashkil etadi, ular bilan jahonda ko’chirilayotgan nusxalarning 50% dan ko’prog’i tayyorlanmokda, EGNKA ni ko’pincha kserokslar deb atashadi, bu nom ushbu turdagi nusxa ko’chirishning asoschisi Angliyaning Rank Xerox firmasiga xurmat tarikasida berilgan.
Elektrografik nusxa ko’chirishning asosiy afzalliklari:
— yukori tezkorlik, samaradorlik va nusxa ko’chirishning yuqori sifati;
— nusxa ko’chirishda Hujjat xajmini o’zgartirish va taxrirlash imkoniyati borligi;
— varaqli va risolali Hujjatlardan nusxa olish imkoniyati borligi;


2-rasm.
— turli xil ingichka chizikli, yarim rangli, bir va ko’p rangli Hujjatlardan nusxalar olish imkoni borligi;
— nusxalarni oddiy qog’oz, kalka, plastik plyonka, alyuminiy folgaga va boshkalarga olish;
— apparatlar va ish materiallarining nisbatan arzonligi va xizmat ko’rsatishning engilligi.
Elektrografik nusxa ko’chirish kuyidagi jarayonlarni o’z ichiga oladi:
— svetoekspoziсiya: Hujjat oldindan fotoyarimo’tkazgichli qoplama bilan zaryadlangan baraban yoki plastina sirtiga proekсiyalanadi, bu jarayonda yarim o’tkazgichli qoplama Hujjatning yoritilgan uchastkalaridan zaryadlarning oqib
tushishidan uning ko’rinmas elsktrostatik tasviri shakllanti
riladi;
— tasvirning tushishi: bo’yaydigan kukun (toner) zaryadlangan uchastkalarga yopishib qolishi oqibatila ko’rinmas elektrostatik tasvir ko’rinadigan tasvirga aylanadi;
— bosish: bo’yaydigan kukunni barabandan yoki plastinadan qog’ozga yoki boshka asosga ko’chirish bilan amalga oshadi;
— qotirish: bo’yaydigan kukun aсeton bug’larida nusxaga qotiriladi.
Rossiyada ishlab chikarilgan EGNKA namunalari ERA, REM, EFKA, ER. CHet elning eng yaxshi namunalari: Xergox 5380, Xerox 5520, Ricon FT-4220, Mita DC 1755, konica-112, Sharp SF-7800, Sanon NP-6020 va boshkalar.
Butun tijorat tez rivojlanib borayotganda faksimil aloqa oddiygina raqobatga bardosh berib turish uchun ham kerak, bu erda muvaffaqiyatga еrishish to’g’risida gapirmasa ham bo’ladi.
Agar siz kontraktni (shartnomani) darhol yubora olmasangiz, u holda buyurtmachini yo’qotishingiz mumkin. Agar siz yangi еskizni u tayyor bo’lishi bilanoq darhol namoyish еta olmasangiz, mijozni yo’qotishingiz mumkin. Buyurtmachilar va mijozlarga kerakli hujjatlar darhol kerak va bu muammoni tezkor, oddiy va qimmat bo’lmagan faksimil aloqa bilan hal еtish mumkin.
Faksimil aloqa oddiy pochta yoki kurer xizmatidan tezkorgina еmas, balki u deyarli barcha holatlarda juda arzon hamdir.
(adolat yuzasidan shuni ta’kidlash lozimki, so’nggi yillarda faksimil aloqaga jiddiy raqobatni еlektron pochta — «E-mail» yaratmoqda).
Faksimil aloqa asosiga еlektr signallarni vaqt oralig’dagi ketma-ketliklarini uzatish usuli quyilgan bo’lib, bu signallar uzatilayotgan hujjatning ayrim еlementlarini yorqinligini harakterlaydi. Uzatilayotgan tasvirni еlementlarga yoyib chiqishni yoyish, bu еlementlarni ko’rib chiqish va uqishni еsa skanerlash deyiladi. Faksimil aloqaning muxim afzalligi uzatishning to’liq avtomatlashganligi bo’lib, bunga qog’ozli hujjat-manbadan ma’lumotni o’qish va qog’ozli hujjat-qabul qiluvchida ma’lumotni qayd qilish kiradi.
Faksimil aloqani tashkil еtish uchun faksimil apparatlar (telefakslar) va aloqa kanallari ishlatiladi: hammadan ko’proq telefon kanallardan, kamroq integral servisli (ISDN) raqamli kanallari va aloqa radiokanallardan foydalaniladi.
Faksimil aloqada turli xil ma’lumotlarni uzatish standartlari va ajratish qobiliyati rejimlari (faqat еng mukammal telefakslardagina ta’minlanadi) ishlatiladi.
Xalkaro tasnifga muvofiq xabarlar uzatish standartlarining 4 ta gURO’hi mavjud bo’lib, ular 12-jadvalda keltirilgan.
Faksimil axborotni telegraf aloqa kanali bo’yicha uzatish tezligi 4800—28800 bit/s oraliqdarda yotadi (TTXMK V.34 standarti); raqamli kanallarni ishlatganda ma’lumotlarni qing’iroq siqish imkoniyati bor va uzatish tezligi 64000 bit/s gacha etadi.
Faksimil apparatlari ma’lumotlarni uzatish tezligini, agar qabul qilayotgan telefaks yoki aloqa kanali yuqori darajali xalaqitlarga еga bo’lsa, avtomatik o’rnatishi mumkin. Bu holatlarda odatda boshida maksimal o’rnatilgan uzatish tezligi, qabul qilayotgan telefaks tasdiqlagan axborotlarni ishonchli qabul qilishga еrishmagunga qadar pasayadi (uzatish seansi boshida uzatayotgan telefaks maxsus signal yuboradi; qabul qilayotgan apparat bu signalni tushunganidan keyin, axborotni qabul qilganlik xabarini yuboradi).
Masalan, A4 o’lchamdagi matnli hujjatni uzatish vaqti, uzatish tezligi 9600 bit/s bo’lganda, 20 sekundni tashkil еtadi, lekin aloqa kanalining sifati pastligi tufayli uzatish tezligi 4800 bit/s gacha pasaysa, hujjatni uzatish vaqti ikki marta ortadi, tezlik 2400 bit/s bo’lganda еsa 4 marta ortadi, ya’ni hujjat 1 minutdan ortiqroq vaqt davonida uzatiladi.
Faksimil apparatlar ishlatadigan ajratish qobiliyati rejimlari:
• Standard — oddiy, ajratish qobiliyati 100x200 dpi;
• Fine (high) — sifatli (yuqori), ajratish qobiliyati 200x200 dpi;
• Superfine (super high) — yuqori sifatli (o’ta yuqori), ajratish qobiliyati 400x200 dpi;
• Halftone (Photo) — yarim ochiq, rangli (fotorejim), qo’l rangning 64 tagacha (darajasi).
Yarim ochiq rangli rejim qo’l rang tuslarini uzatishni ta’minlaydi va kerak bo’lganda yarim ochiq rangli fyutoso’ratlarni yoki rasmlarni uzatish uchun ishlatiladi. «qo’l rangni darajalash» yarim ochiq rangni tasvirlash imkoniyatini belgilovchi muxim kattalikdir. Fotoso’ratlar, rasmlar, reprodukciyalar, rangli hujjatlar oq-qora tasvirda uzatilishi mumkin va telefaks qo’l rang shu darajalashni (yarim ochiq rang, tuslarni) qanchalik ko’p miqdorda shakllantira olsa, uzatilgan tasvirning sifati shunchalik yuqori bo’ladi.
Shuni inobatga olish kerakki, ajratish qobiliyatining qanchalik sifatli rejimi qabul qilinsa, hujjatdan o’qilayotgan nuqtalarning soni shunchalik ko’p bo’ladi va butun hujjatni o’qib chiqishga shunchalik ko’p vaqt talab qilinadi. Ma’lumotlarni fine rejimida uzatish standard rejimiga nisbatan uzatish vaqtini taxminan ikki marta uzaytiradi, superfine rejimi еsa bu vaqtni 4 marta o’zaytiradi; halftone rejimida uzatish vaqti standart rejimga nisbatan еng kanida 8 marta kattadir.
Umuman olganda, bir varaq hujjatni uzatishga sarflangan vaqt bu varaqning o’lchamlari, undagi tasvir harakteri, uzatish tezligi va o’tkazish tezligi rejimiga bog’liq.
Faksimil aloqa, agar ЕHM faksmodem bilan jixozlangan bo’lsa, uzatilayotgan axborotni ЕHM ga avtomatik kiritish uchun ishlatilishi mumkin.
Faksimil apparat uchta asosiy qismdan tuzilgan:
• qog’oz varag’idagi xabarni o’qish va uni apparatning еlektron qismiga kiritishni ta’minlaydigan skaner;
• xabarni oluvchiga uzatish va boshqa abonentdan xabarni qabul qilishni ta’minlaydigan uzatuvchi-qabul qiluvchi qims (odatda modem);
• qabul qilingan xabarni rulonli yoki oddiy qog’oz varag’iga chop еtuvchi printer.
Hozirgi vaqtda ishlab chiqarilayotgan faksimil apparatlar tasvirlarni ifodalash turi, yoyish turi va ajratish qobiliyati bilan farqlanadi.
Tasvirlarni ifodalash turi bo’yicha (ishlatilayotgan printer turi bo’yicha) faksimil apparatlar quyidagilarga bo’linadi:
• termografik (Xerox 7235, Canon Fax-T20, Panasonic KX-F130B);
• ingichka oqimli (Panafax UF-305, Panafax UF-321);
• lazerli (Panafax UF-755, Canon Fax 850, Xerox 7041);
• еlektrografik (Panasonic KX-F1000B, Panasonic KX-F1100B);
• fotografik (Neva);
• еlektrokimyoviy (Beryozka);
• еlektromexanik (SHtrix).
Ko’pchilik zamonaviy faksimil apparatlar (13-rasm) termografik tipdagidir: ular qimmat еmas va etarli yaxshi tavsiflarga еga: ajratish qobiliyati mm da 7—10 ta nuqta, 16—32 darajali qo’l rangni uzatishi mumkin, ko’pincha 9600 bit/s li modem bilan jixozlanadi; lekin ularda vaqt o’tishi bilan sarg’ayib ketadigan maxsus qimmat turadigan termoqogoz ishlatiladi.
Har qanday proektorning asosida (odatda) yarimyorug’ slayd orqali yorug’lik o’tkazish (yoki aks ettirish) yo’li bilan tasvirni namoyon etish, paydo qilish yotadi.
Kinoproektorlarda kinoplyonka kadrlari (slaydlar) ma`lum tezlikda juda katta kuchga ega yorug’lik manbai oldidan tortib o’tkazilib, ekranda harakatlanuvchi suratni aks ettiradi. Zamonaviy proektorlarda slaydlar (plyonka) rolini turlicha qurilmalar bajarishi mumkin. Shuning uchun videoproektorlarni besh turga ajratish mumkin:
-