Amaliy ish №4. Axborot komplekslarida ma'lumotlar bazasini tashkil etish va boshqarish

Fayl nomi  STUDENT 

Maydon 

  

Kalit 

belgisi 

Maydon formati 

Nomni 

belgilash 

To‘liq nomlanish 

(rekvizit) 

Tip 

Uzun- 

ligi 

Aniq- 

ligi 

Nomer 

Talaba reyting 

daftarchasi nomeri 

* 

simvol 

10 

  

Famil 

Talaba familiyasi 

  

simvol 

10 

  

Ismi 

Talaba ismi 

  

simvol 

8 

  

Ota.ismi 

Talaba otasi ismi 

  

simvol 

10 

  

T_kun 

Talabaning tug‘ilgan 

sanasi 

  

sana 

8 

  

O’rta_baho 

Talabaning o‘rtacha 

bahosi 

  

son 

3 

2 

STUDENT faylidagi yozuvlar mantiqiy  tuzilishini tavsifi 

Har bir MB jadvali o‘zining birlamchi kalitiga ega bo‘lishi mumkin. Birlamchi 

kalit deganda ezuvlar kaytarilmasligini ta’minlovchi maydon (polya) yoki 

maydonlar guruxi tushiniladi. Birlamchi kalit sifatida ishlatiladigan maydon eki 

maydonlar guruxi, bir xil yozuvga ega bo‘lmaslik shartini bajarishi kerak. Boshqa 

maydonlarida  bir  xil  yozuvlar takrorlanishi mumkin. Shu sabab ular birlamchi 

kalit bo‘laolmaydi. Birlamchi kalit qisqa va sonli maydonlardan tashkil topishi 

maqsadga muvofiqdir. MB jadvaliga birlamchi kalitni kiritishdan maqsad, 

jadvaldagi ma’lumotlarni izlash, tartiblashtirish va tanlab olishda qulaylikni beradi. 

Birlamchi kalit kiritish yoki kiritmaslik foydalanuvchi tamonidan MB jadvali 

strukturasini tashkil qilishda aniqlanadi. 

 Bosh jadval yordamida qaram jadvaldagi mos ma’lumotlarni chaqirishni 

ta’minlash uchun qaram jadvalda tashqi kalit tashkil qilinadi. “Bitta-ko‘pga” 

bog‘lanish holatida tashqi kalit bosh jadvalda tashkil qilinadi. Birinchi va ikkinchi 

kalitlarni aniqlashda MBBT avtomatik ravishda jadvalda indekslarni quradi. 

Topshiriq №1. Ma'lumotlar bazasi " mavzusida keng qamrovli Klaster yaratish. 

---

Topshiriq №2. Sizning kichik biznesingiz bor, uni rivojlantirish uchun sizga yaxshi 

axborot ta’minoti (dasturiy ta’minot) kerak bo’ladi. Dasturchiga sizga qanday 

axborot ta’minoti kerakligini tushuntirib berdingiz. U sizga sizning biznesingiz 

uchun yaratgan AT o’rnatdi va sinov qilib berdi. AT siz kutgan darajada emas, 

ko’p kamchiliklari bor. 

•  Bu holatni muamosini aniqlang? 

•  Bu holatda nima qilgan bo’lar edingiz va dasturchiga kelejakda bunday 

xatolar qilmasligi uchun nima maslahat berar edingiz? 

Topshiriq №3. Har bir operatsion tizim (OS) uchun Windows Microsoft Office 

uchun ofis dasturlari to'plami mavjud. Microsoft Office-da ma'lumotlar bazalari 

bilan ishlaydigan dastur mavjud, u Microsoft Office Access deb ataladi. Boshqa 

OS ma'lumotlar bazalari bilan ishlaydigan boshqa dasturlar haqida yozing. 

Topshiriq №4.  

1. Ma'lumotlar bazasi…  

2. Ma'lumotlar bazasi turlari.  

3. Jadval bazasini tavsiflang. Misol.  

4. Ma'lumotlar bazasi maydoni nima?  

5. Ma'lumotlar bazasi yozuvi nima?  

6. Asosiy maydon nima?  

7. Asosiy ma'lumotlar turlarini ro'yxatlash.  

8. Taymer nima?  

9. Ierarxik ma'lumotlar bazasini tavsiflang. Misol.  

10. Ma'lumotlar bazasini boshqarish tizimlari (MBBT) nima?