Amaliy informatika

Amaliy informatika

• Amaliy mashg’ulot

• Mavzu: Axborot tushunchasi, uni jamlash, uzatish va qayta ishlashning usul va vositalari, uni tasvirlash turlari va formalarini o’rganish.

O’zbekiston Respublikasining 2002 yil 12 dekabrdagi 439-II son “Axborot erkinligi prinsiplari va kafolatlari to’g’risida”gi Qonuniga binoan, axborot - manbalari va taqdim etilish shaklidan qat’iy nazar shaxslar, predmetlar, faktlar, voqyealar, hodisalar va jarayonlar to’g’risidagi ma’lumotlardir.

• Axborot tushunchasi.

Ma’lumki, axborot turli sohalarda turlicha tushunib kelinadi. Masalan, dehqon uchun axborot – yerning ozuqa bilan to‘yinganligi yoki yetishtirilgan mahsulotning bozordagi narxi, muhandislar uchun – texnika va texnologiyalar; o‘quvchi uchun fanlardan olayotgan ma’lumotlaridir. Ya’ni, turli soha xo dimlari o‘z sohalari bilan bog‘liq ma’lumotlarni axborot sifatida qabul qiladilar. Demak, inson doimo axborot bilan ish ko‘rib kelgan. Axborot nazariyasi asoschilaridan biri amerikalik Klod Shenon axborotni narsa haqidagi bilimlarimizdagi noaniqlikni bartaraf etilishi kabi e’tirof etadi. Kibernetika fanining asoschisi Norbert Viner axborotni bizni va sezgilarimizni tashqi olamga mos lashuvimizdagi mazmunni ifodalash, deb qaraydi.

AXBOROT deganda biz barcha sezgi a’zolari miz orqali borliqning ongimizdagi aksi yoki ta’sirini, bog‘liqlik darajasini tushunamiz.

• Ta’lim jarayonida axborotlar ustida amallar

• Axborotlarni to’plash va saqlash.
• Axborotlarni qayta ishlash.
• Axborotlarni uzatish.

• O‘quv fanlarida axborotni aniqlash va undan foydalanishga oid turli mashqlarni bajargansiz. Bunda siz berilgan qonuniyatlarga ko‘ra axborot olgansiz, ya’ni axborot to‘plagansiz (hosil qilgansiz), olingan axborotni daftaringizga qayd etgansiz, ya’ni saqlab qo‘ygansiz, shu axborotga asosan o‘ylab ko‘rib, xulosa chiqargansiz, ya’ni qayta ishlagansiz va berilgan vazifani hal etgansiz, ya’ni axborotni ishlatgansiz. Mashqlarni bajarish jarayonida axborotni eslab qolish va boshqa ko‘rinishga o‘tkazishga to‘g‘ri kelgan.

• Axborot ustida hosil qilish, to‘plash, izlash, saqlash, uzatish, qabul qilish, o‘lchash, ishlatish, qayta ishlash, nusxalash, his etish, eslab qolish, boshqa ko‘rinishga o‘tkazish, tarqatish, bo‘lak-larga ajratish, soddalashtirish, birlashtirish, formatlashtirish, kodlash, buzish kabi amallar bilan tanishib bo‘ldingiz. Bilingki, axborotlar ustida bajariladigan amallar bilan bog‘liq barcha jarayonlar axborotli jarayonlar deb ataladi.

• Axborotli jarayonlar

• Odatda, inson e’tibori yo‘naltirilgan buyum, hodisa, jarayon, amal, xususiyat yoki munosabat obyekt deb ataladi. Infor-matikada narsa, jarayon, moddiy va nomoddiy xususiyatli hodisalar ularning axborot berish xususiyatlaridan kelib chiqib axborot obyektlari deb ataladi.

• Axborotlarni uzatish

• yuboruvchi

• Qabul qiluvchi

• Havo orqali

• Sim orqali

• Telekommunikatsiya

• Kommunikatsiya

• Axborot turlari

• Matn. Matn – bu ma’lumotlarni ifodalash shakli bo’lib, u mazmunan yagona, yaxlit va tanlangan tilning belgilari ketma-ketligidan iborat. Matn hujjat asosidir..

• Tasvir. Tasvir – bu biror voqyea, xodisa yoki jarayonlarni o’zida ifodalagan rasm bo’laklari va ranglardan iborat ma’lumotdir. Foto, manzara, matematik funksiyalar grafigi va shunga o’xshash ma’lumotlar hisoblanadi.

• Animasiya. Animasiya ma’lum tezlikda tasvirlarni almashtirish mahsulidir. Bunda ma’lum vaqt oralig’ida, ma’lum sondagi bir xil o’lchamga ega bo’lgan tasvirlar tezkor almashtiriladi.

• Axborotning turlari: matn, tasvir, jadval, animasiya, audio va video.

Kodlash jadvallari	O’nlik sanoq sistemasi	O’n oltilik sanoq sistemasi
ASCII
KOI8
CP1251
Mac
ISO

• ISO kodlash jadvali