Amaliy dasturiy pakentlarni (adp) intergatsiyalangan holda ishlash texnologiyasini izohlang

Amaliy dasturiy pakentlarni (ADP) intergatsiyalangan holda ishlash texnologiyasini izohlang.

Kompyuterning dasturiy ta'minoti orasida eng ko‘p qo‘llaniladigan amaliy dasturiy ta'minot (ADT)dir. Bo‘nga asosiy sabab —

kompyutrlardan inson faoliyatining barcha soxada keng foydalanishi, turli predmet soxalarida avtomatlashtirilgan tizimlarning

yaratilishi va qo‘llanishidir. Amaliy dasturiy ta'minotni quyidagicha tasniflash mumkin.

Muammoga yo‘naltirilgan ADTga quyidagilar kiradi:

— buxgaltriya uchun DT;

— prsonalni boshqarish DT;

— jarayonlarni boshqarish DT;

— bank axborot tizimlari va boshqalar.

Umumiy maqsadli ADT — soxa mutaxassisi bo‘lgan foydalanuvchi axborot txnologiyasini qo‘llaganda uning ishiga yordam

bruvchi ko‘plab dasturlarni o‘z ichiga oladi. Bular:

— kompyutrlarda ma'lumotlar bazasini tashkil etish va saqlashni ta'minlovchi ma'lumotlar bazasini boshqarish tizimlari

(MBBT);

— matnli hujjatlarni avtomatik ravishda bichimlashtiruvchi, ularni tgishli holatda rasmiylashtiruvchi va chop etuvchi matn

muharrirlari;

— grafik muharrirlar;

— hisoblashlar uchun qulay muhitni ta'minlovchi elk-t-ron jadvallar;

— taqdimot qilish vositalari, ya'ni tasvirlar hosil qilish, ularni ekranda namoyish etish, slaydlar, animatsiya, filmlar

tayyorlashga mo‘ljallangan maxsus dasturlar.

Ofis ADT idora faoliyatini tashkiliy boshqarishni ta'minlovchi dasturlarni o‘z ichiga oladi. Ularga quyidagilar kiradi:

— rjalovchi yoki organayzrlar, ya'ni ish vaqtini rjalashtiruvchi, uchrashuvlar bayonnomalarini, jadvallarni to‘zuvchi, tlfon va

yozuv kitoblarini olib boruvchi dasturlar;

— tarjimon dasturlar, ya'ni brilgan boshlang‘ich matn-ni ko‘rsatilgan tilga tarjima qilishga mo‘ljallangan das-turlar;

— skanr yordamida o‘qilgan axborotni tanib oluvchi va matnli ifodaga binoan o‘zgartiruvchi dasturiy vositalar;

— tarmoqdagi o‘zak masofada joylashgan abonnt bilan foydalanuvchi orasidagi o‘zaro muloqotni tashkil etuvchi

kommunikatsion dasturlar.

Kichik nashriyot tizimlari «kompyutrli nashriyot faoliyati» axborot txnologiyasini ta'minlaydi, matnni bichim solish va

tahrirlash, avtomatik ravishda btlarga ajratish, xat boshlarini yaratish, rangli grafikani matn orasiga qo‘yish va xokazolarni

bajaradi.

Multimdia dasturiy vositalari dasturiy mahsulotlarning nisbatan yangi sinfi hisoblanadi. U ma'lumotlarni qayta ishlash

muhitining o‘zgarishi, lazrli disklarning paydo bo‘lishi, ma'lumotlarning tarmoqli txnologiyasining rivojlanishi natijasida

shakllandi.

Sun'iy intllkt tizimlari. Bu soxadagi izlanishlarni turt yo‘nalishga bo‘lish mumkin:

— Ijodiy jarayonlarni imitatsiya qiluvchi tizimlar.

Ushbu yo‘nalish kompyutrda o‘yinlarni (shaxmat, shashka va x.k.) avtomatik tarjima qilishni va boshqalarni amalga

oshiradigan dasturiy ta'minotni yaratish bilan shug‘ullanadi.

— Bilimlarga asoslangan intllktual tizimlar.

Ushbu yo‘nalishdagi muhim natijalardan biri eksprt tizimlarning yaratilishi hisoblanadi. Shu tufayli sun'iy intllkt tizimlarini

ma'lum va kichik soxalarning eksprti sifatida tan olinishi va qo‘llanishi mumkin.

— EHMlarning yangi arxitkturasini yaratish.

Bu yo‘nalish sun'iy tafakkur mashinalari (bshinchi avlod EHMlari) ni yaratish muammolarini o‘rganadi.

— Intllktual robotlar.

Bu yo‘nalish oldindan qo‘yilgan manzil va maqsadga erisha oladigan intllktual robotlar avlodini yaratish muammolari bilan

shug‘ullanadi.

Hozirgi paytda dasturlash txnologiyasining uskunaviy vositalarini yaratish bilan bog‘liq yo‘nalish tz sur'atlar bilan

rivojlanmoqda. Bunday uskunaviy vositalar dasturlar yaratish va sozlash uchun quvvatli va qulay vositalarni tashkil etadi.

Ularga dasturlar yaratish vositalari va Case-txnologiyalar kiradi.

Dasturlar yaratish vositalari. Ushbu vositalar dasturlar yaratishda ayrim ishlarni avtomatik ravishda bajarishni ta'minlovchi

dasturiy tizimlarni o‘z ichiga oladi. Ularga quyidagilar kiradi:

— kompilyator va intrprtatorlar;

— dasturlar kutubxonasi;

— turli yordamchi dasturlar.

Kompilyator dasturlash tilidagi dasturni mashina kodidagi dasturga aylantirib bradi. Intrprtator yuqori darajadagi dasturlash

tilida yozilgan dasturning bvosita bajarilishini ham ta'minlaydi.

Dasturlar kutubxonasi oldindan tayyorlangan dasturlar to‘plamidan iborat.

Dasturlar yaratish vositalariga Makroassmblr MASM, Visual Cutt for Windows Professional Edition kompilyatori, Visual Basic

for Windows va boshqalar kiradi.

CASE-txnologiyasi informatikaning hozirgi paytda eng tzkor rivojlanayotgan soxalaridan biridir.

CASE — Computer Aided Sistem Engineering — axborotlar tizimini avtomatlashtirilgan usulda loyihalash dgani bo‘lib,

CASE-txnologiyasi turli mutaxassislar, jumladan, tizimli tahlilchilar, loyihachilar va dasturchilar ishtirok etadigan

ko‘pchilikning qatnashishi talab etiladigan axborot tizimlarini yaratishda qo‘llaniladi.

Case-txnologiyalari vositalari nisbatan yangi, 80- yillar oxirida shakllangan yo‘nalishdir. Ulardan kng ko‘lamda foydalanish

qimmatligi tufayli chgaralangandir.

Case-texnologiyasi — murakkab dasturiy tizimlarni tahlil etish, loyihalash, ishlab chiqarish va ko‘zatib turish txnologik

jarayonini avtomatlashtiruvchi dasturiy ta'minotdir. Case-txnologiyasining asosiy yutug‘i — kompyutrlarning mahalliy

tarmog‘ida ishlayotgan mutaxassislarni birgalikda, hamkorlikda loyiha ustida ishlashini tashkil eta olishi, loyihaning ixtiyoriy

fragmentini eksport-import qila olishligi va loyihani tashkiliy boshqkara bilishligidadir.