Amaliy audit

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

TARQATMA MATERIALLAR 

 

3-MAVZU: NOMODDIY AKTIVLAR HARAKATI 

BILAN BOG’LIQ MUOMALALAR AUDITINING 

USLUBIY MUAMMOLARI 

---

111 

 

Nomoddiy aktivlarni baholash usullari 

Nomoddiy aktivlar dastlabki qiymatini 

shakllantirish tartibi.  

Nomoddiy aktivlarning olish manbalari.  

 

Pul 

o’tkazish 

yo’li 

bilan 

sotib 

olingan 

Korxona

da ishlab 

chikarilg

an 

Tekin

ga 

olinga

n 

Ustav 

kapitalig

a ulush 

sifatida 

olingan 

1.  Nomoddiy  aktivlarni  sotib  olish  va 

rejalashtirilgan 

maqsadlar 

uchun 

foydalanishga  yaroqli  holga  keltirish 

uchun  qilingan  haqiqiy  xarajatlar 

bo’yicha 

 

x 

 

 

 

2.  Tayyorlash  uchun  qilingan  haqiqiy 

xarajatlar bo’yicha 

 

X 

 

 

3. 

Nomoddiy 

aktivlarning 

bozor 

qiymati  va  rejalashtirilgan  maqsadlar 

uchun  foydalanishga  yaroqli  holga 

keltirishga  doir  haqiqiy  xarajatlar 

bo’yicha 

 

 

 

x 

 

4.  Ta’sis  shartnomasiga  muvofiq 

ta’sischilarning kelishuvi bo’yicha 

 

 

 

X 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

112 

 

Yuqorida  bayon  qilinganlar  asosida  nomoddiy  aktivlarni  auditorlik 

tekshiruvidan o’tkazishning umumiy chizmasini quyidagicha aks ettirish mumkin.  

 

Buxgalteriya balansi 

(1-shakl) 

 

Buxgalteriya balansi (1-

shakl) «nomoddiy aktivlar» 

moddasi 

 

 Bosh daftar 

 

0400-

nomoddiy 

aktivlarni 

hisobga 

oladigan 

schetlar 

(0410-0490) 

qoldig’i 

0500-

nomoddiy 

aktivlarning 

eskirishini 

hisobga 

oladigan 

schetlar 

(0510-0590) 

qoldig’i 

 

Sintetik hisob registrlari 

(schyotlarning debeti va 

krediti bo’yicha qoldiq va 

oborotlar) 

 

0400-Nomoddiy aktivlarni 

hisobga oladigan schyotlar 

(0410-0490) va 0500-

nomoddiy aktivlar eskirishini 

hisobga oladigan schyotlar 

(0510-0590) sintetik hisob 

registrlarining ko’rsatkichlari 

 

0400-Nomoddiy aktivlarni 

hisobga oladigan schyotlar 

(0410-0490) bo’yicha analitik 

hisob registrlari 

 

№1 - NMA kartochkasidagi 

inventar belgilar bo’yicha 

ma’lumotlar 

 

 

---

113 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

114 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

“NOMODDIY AKTIVLAR HARAKATI BILAN 

BOG’LIQ MUOMALALAR AUDITINING 

USLUBIY MUAMMOLARI” MAVZUSI BO’YICHA 

TAQDIMOT 

---

115 

 

 

 

1. Nomoddiy aktivlar auditini tashkil etish va o`tkazish tartibi 

2. Nomoddiy aktivlar harakati bilan bo g`liq muomalalar auditi 

3. Nomoddiy  aktivlarga amortizatsiya  hisoblash va  hisobda  aks  ettirishning 

to`g`riligini tekshirish 

4. Nomoddiy aktivlar auditining natijalarini umumlashtirish 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Asosiy vositalar auditining maqsadi 

Asosiy vositalar harakati va ular bo’yicha amortizatsiya 

ajratmalari to’g’ri hisoblanganligi va BHMS talablariga 

mos aks ettirilganiga ishonch hosil qilishdan iborat. 

---

116 

 

 

 

Nomoddiy aktivlarning belgilari

buyumlashgan 

ko’rinishga ega 

emasligi

uzoq vaqt davomida 

ishlatilishi

Korxonaga foyda 

keltirish

ularni ishlatishdan olinishi 

mumkin bo’lgan foyda 

hajmining nisbatan yuqori 

darajadagi noaniqligi

 

 

 

Nomoddiy aktivlar turlari

Patent 

Savdo markalari

Know-how

Tovar belgilari

Kompaniyalarga, mahsulot yoki xizmatlarga  oid 

berilgan nomlar, ramzlar yoki boshqa xil  (aniqlab 

beruvchi) identifikatsiyalar. Ular egalik  qilishni 

asoslash uchun ro’yxatga olinishi, ro’yxatga 

olinganlari esa - ularning  faoliyat muddatlarini 

ma’lum bir davrga uzaytirish asosida yangilanib 

borishi  mumkin.

Birorta korxona tovar (xizmat)larini  boshqa 

korxonalar tovarlari yoki xizmatlaridan farqlash 

uchun xizmat qiladigan belgilardir. Ular og’zaki, 

tasviriy, hajmli va boshqacha ko’rinishlarda 

bo’lishlari mumkin.

Yuridik jihatdan tan olingan va ro’yxatga olingan 

mutlaq huquqdir. Patentga oid huquq uning egasiga 

tashqaridan boshqa shaxslar aralashmasligi sharti bilan 

patent amal  qiladigan buyumdan, jarayon  yoki 

faoliyatdan  foydalanish, ularni ishlab chiqarish, sotish 

va nazorat qilish imkonini beradi

Texnik-tajriba  yoki ishlab chiqarish  sirlari 

ham sanoat mulki ob’ektlariga taalluqlidir. 

Bunday huquqlar, odatda, yuridik  kuchga ega 

bo’lgan qandaydir hujjatlar bilan 

tasdiqlanmaydi, lekin  ular tijorat siri 

hisoblanadi  va maxsus muhofaza  qilishni 

talab etadi

Text in here

 

---

117