Amaliy audit

4.7.Masala. 
Ekologik boshqaruv tizimi auditini ISO-14000 standartlari asosida alohida korxona 
misolida o’tkazish.
 
Korxona xususiyatlarini o’rganish. 
3– sonli OAJ “Toshkent nonzavod” misolida ekologik audit. 
1. 3– sonli Non zavod haqida umumiy ma’lumot. 
Nonzavod bulochka va qandolat mahsulotlarini ishlab chiqarishga asoslangan. 3– sonli nonzavod 
Toshkent shahar, Do’rmon yo’li ko’chasi, 15 uy manzilida joylashgan. 
3– sonli nonzavodining hududi chegaralari: shimoldan G’alaba ko’chasi, sharqdan, janubdan va 
janubiy-sharqdan – qurilish binolari, g’arbdan – Do’rmon yo’li ko’chasi. 
3– sonli nonzavodida ekologik auditining obyektlari bo’lib quyidagilar hisoblanadi: 

un ombori 

elaklash bo’limi 

xamir qorish bo’limi 

pishirish bo’limi 
Yordamchi ishlab chiqarish va sexlar: 

qizdirish bo’limi 

muzlatgich kameralari 

yuvish bo’limi 

ta’mirlash bo’limi 

svarka qilish posti. 

garajlar va ochiq avtoturargohlar. 
Un ombori. 
Un ishlab chiqaruvchi uch tonnalik bunkerlarga kelib tushadi, ularning har biriga chang havodan va 
chiqindilardan tozalaydigan filtr o’rnatilgan. Tozalanmay qolgan chang havoli un keyingi bo’limda 
aniqlanib, 21 m uzunlikdagi va 0.5 diametrlik truba orqali chiqarib yuboriladi. 
Elaklash bo’limi. 
Bu bo’limda «Burat» nomli unni elaklash uchun elaklar joylashgan bo’lib, ular mexanik va 
ferromagnitli chiqindilardan tozalashadi. 
Xamir qorish bo’limi. 
Xamir xamirturush bilan yetiltirilgan vaqtda havoga uglekislota va nam havo ajraladi. Spirt va 
uchuvchi kislotalar juda kam miqdorda ajraladi. Shakarli sirop tayyorlangan vaqt havoga ozroq 
miqdorda shakar changi ajraladi. Tortib oluvchi ventilyatsiya o’rnatilmagani sababli chang xonadan 
tashqariga chiqmaydi. 
Pishirish bo’limi. 

---

601 
Non mahsulotlarini pishirayotgan paytda gaz pechlarida tarkibida nam, etil spirti, uchuvchi kislota, 
akromin kabi kimyoviy elementlari bo’lgan bug’ hosil bo’ladi. Tabiiy gaz yonganida esa oksid 
uglerod va dioksid azotlar hosil bo’ladi. Pishirish jarayoni tugaganidan keyin tayyor mahsulot 
uzatish tizimi orqali aylanuvchan stollar ustiga tushadi va konveyer qayiqchalariga sovitish uchun 
o’tkaziladi. Hosil bo’lgan nam, etil spirtli, uchuvchi kislotali bug’ deraza va eshik tuynuklari orqali 
chiqib ketadi. 
Yordamchi ishlab chiqarish sexlari. Qizdirish (isitish) bo’limi. 
Tabiiy gaz yonganda hosil bo’ladigan oksid uglerodlar va dioksid azotlar 30m li va 0.6m diametrli 
tutun tuynugi orqali tashqariga chiqarib yuboriladi. 
Muzlatgich kameralari. 
Muzlatgichlarni ekspluatatsiya qilish jarayonida muzlatuvchi apparatning buzilishi sababli zararli 
moddalarni aniqlash juda kam miqdorda sodir bo’ladi.
Yuvish bo’limi. 
Yuvish jarayonida kaltsinirovanniylangan soda ishlatiladi (natriy karbonat). Zararli moddalar 
o’rnatilgan 21m uzunlikdagi va 0.3m diametrli ventilyatsion trubalar orqali chiqarib yuboriladi. 
Ta’mirlash bo’limi. 
Ta’mirlash bo’limida tok beruvchi, kesuvchi va charxlovchi asbob-uskunalar o’rnatilgan. 
Chiqindilar 14m uzunlikdagi va 0.3m diametrli truba orqali tashlanadi.
Svarka qilish posti. 
Svarka qilish uchun ishlatiladigan elektr agregat va atsetilen generator o’rnatilgan. Chiqindilar 21m 
uzunlikdagi va 0.5m diametrli truba orqali tashlab yuboriladi. 
Chiqindi tashlash joylari tashkillashtirilmagan. 
Korxonada ekologik xavfsizlikni ta’minlash bo’yicha maslahatlar. 
3– sonli nonzavod – non mahsulotlarini ishlab chiqaruvchi zamonaviy korxona bo’lib hisoblanadi. 
Atrof-muhitni himoya qilish va ekologik xavfsizlik masalalari ko’rib chiqilgan va yechilgan.
Ammo texnik jarayonda bir necha operatsiyalar mavjud bo’lib, ular yanada modernizatsiyalanishni 
talab qiladi. 
Korxonaning isitish bo’limida amalda qo’llanilayotgan eski isitish uskunalari o’rniga CO va CO2 
gazlarini to’liq yoqish va havoga chiqadigan gazlarning toksidlanishini kamaytirish maqsadida gaz 
yoqadigan zamonaviy “gaz-havo” munosabatini me’yorda saqlab turuvchi yoqilg’ili smestitel 
uskunalarini o’rnatish taklif qilinadi. 
Korxonada juda ko’p miqdorda suv isrof etiladi va kanalizatsiyaga to’kiladi. Suvni aylanma 
harakatga qo’yib ikkilamchi ishlatishni yo’lga qo’yish maqsadga muvofiqdir.
Mahsulot ishlab chiqarishning hamma jarayonida chiqindilarni kamaytirish maqsadida zamonaviy 
texnologik chora-tadbirlarni qo’llash maqsadga muvofiqdir.