Amaliy audit

 

4

. M

OLIYAVIY NATIJALAR SHAKLLANISHI VA

TAQSIMLANISHINI TEKSHIRISH

.

Moliyaviy natija – hisobot davridagi foyda yoki zarardir. Rentabellik - samaradorlik

ko’rsatkichi hisoblanadi. Auditor moliyaviy natijani tekshirish jarayonida xarajatlar

tarkibga kiritilgan foyda (zarar) ko’rsatkichiga ta’sirini aniqlashi kerak.

Korxona foydasi muhim sifat ko’rsatkichlardan bo’lib resurslardan samarali

foydalanganlikni ifodalaydi. Olingan foyda miqdoriga qarab aktivlarning rentabelligini

bilish mumkin.

Audit jarayonida aktivlarning turlari bo’yicha rentabellik darajasi tahlil qilingan

foydani yanada oshirishga qaratilgan asosli tavsiyalar ishlab chiqish imkoniyati

yaratiladi.

Auditor

moliyaviy

natijalarni

shakllanishini

quyidagi

buxgalteriya

hisobi

schyotlaridagi yozuvlar orqali tekshiradi:



9000-«Asosiy faoliyatdan olingan daromadlar hisobi schyotlari»



9300-«Asosiy faoliyatdan olingan boshqa daromadlar hisobi schyotlari»



9500-«Moliyaviy faoliyatdan olingan daromadlar hisobi schyotlari»



9700 - «Favkulotda foyda (zarar)lar hisobi schyotlari»



9800 — «Soliqlar va yig’imlarni to’lash uchun foydaning ishlatilishi hisobi schyotlari»



9900 — «Yakuniy moliyaviy natija» va boshqa schyotlar.

 

---

471 

 

Jo’natilgan tovarlar va tayyor mahsulotni haqiqiy tannarxini aniqlash 

(ming so’m)

Ko’rsatkichlar

Hisob

narxi

Haqiqiy

tannarxi

Farq

Oy boshiga ombordagi tayyor maxsulot qoldig’i

245

210

35

Ishlab chiqarishdan hisobot oyida qabul qilingan

tayyor mahsulot

2800

2900

100

Jami

3045

2810

235

Хaqiqiy tannarxini hisobdagi narxiga nisbati, %

2,28

Mahsulot qiymati

2700

2492

208

Oy oxiriga tayyor mahsulot qoldig’i

345

318

27

 

9010 

SCHETNING DEBETIDAGI OBOROTLARNI TO

’

G

’

RI HISOBLANISHINI

ANIQLASH UCHUN AUDITOR SOTILGAN MAHSULOTNI HAQIQIY TANNARXI HISOB

-

KITOBI TEKSHIRADI

Sotilgan maxsulotni haqikiy tannarxini hisoblash. (ming so’m)

Auditor jo’natilgan mahsulot bo’yicha xaridorlardan pul kelib 

tushishi tekshiriladi. Хaridorlarni korxona oldidagi qarzlar 

muddati bo’yicha ko’rib chiqiladi.

Ko’rsatkichlar

Hisob 

narxi

Haqiqiy 

tannarxi

Farqi 

(+:-)

Jo’natilgan mahsulotni oy boshida qoldig’i

4412

4400

-12

Hisobot oyida jo’natilgan mahsulot

2700

2492

-208

Jami:

3112

2892

-220

Haqiqiy

tannarxini

hisobdagi

na

ishlab

chiqarishga nisbat %

92,92

Hisobot oyida sotilgan mahsulot

2640

2453

-187

Jo’natilgan mahsulotning oy oxiriga qoldig’i

472

439

-33

 

---

472 

 

Qoldiq-

2) 555000-00

4) 368000-00

5) 123000-00

7) 50000

Qoldiq-

1)1650000-00

3) 834000-00

6) 100000-00

8) 50000-00

06. 1196000-00

06. 2634000-00

qol. 1438000-00

Bunday tekshiruv tartibini «SARBON» ishlab chiqarish korxonasi misolida ko’rib chiqamiz. Hisobot davri 

bo’yicha korxonaning 9900 «Yakuniy moliyaviy natija» schyotida quyidagi yozuvlar bo’lgan:

Dt  9900 - «Yakuniy moliyaviy natija»   Kt

Dt

Kt

Summa

9810

6410

258840-00

6410

5110

258840-00

Korxonaning hisobot davridagi barcha daromadlari 2634.0 ming so’m, barcha xarajatlari 1196.0 ming so’m, foydasi esa 

1438.0 ming so’m bo’lgan. Ushbu ko’rsatkichdan soliq to’lanishi kerak. Soliq summasi yil davomida 9810, 6410, 5110 

schyotlarda aks ettirilib borilgan. Auditor yil bo’yicha hisoblangan foyda solig’ini quyidagi buxgalteriya yozuvlari orqali 

tekshirib chiqadi. Yil davomida hisoblangan va to’langan foyda solig’i:

Yil yakuni bo’yicha qo’shimcha hisoblangan foyda solig’i quyidagi yozuvlar orqali tekshiriladi:

Dt

Kt

Summa

9900

6410

27890-00

6410

5110

27890-00

 

Ushbu operatsiyalarning soliq konunchiligiga mosligi auditor tomonidan chuqur o’rganiladi. Buning uchun 

«Moliyaviy hisobot» dagi maxsus jadval «Moliyaviy natijalar to’g’risida»gi ma’lumotlardan keng foydalaniladi. 

Korxona foydasidan to’langan soliqning to’g’riligini tekshirish uchun auditor maxsus jadval tuzadi. Buni 

«SARBON» korxonasi misolida hisobot davri uchun ko’rib chiqamiz: