Амалий машғулотлар учун вазифалар

Ps	∆Ps	Pd
∆Pd
1	119	1.6666	79	1.667
2	117	0.3333	77	0.333
3	116	1.3333	76	1.3333
	S =117.3333	ΔS=1.1111	d=77.333	Δd=1.11

<sub>Natija: Ps=117.3333±1.1111

Pd=77.3333±1.11

Nisbiy xatolik

1.1111÷117.3333×100=0.946

1.11÷77.333×100=1.435</sub>

Venn diagrammasi

Umumiy tomonlari

Ikkalasi ham bosimini o’lchashda ishlatiladi




Test sаvоllаri:

N.Коrоtкоv metodi yardamida qоn bosimini o’lchash.

1.Sistolik bisim deb ………….аytiladi..

а)yurak klapanlarini bekilibbosimhosil qilishiga

b)yurakning chap qorinchasi bo’shashgandagi bosimga

d) yurak chap qorinchasi qisqargandagi bosimga

e) yurak qorinchalari qisqargandagi bosimga

2.Diastolik bosim deb .......... аytiladi.

а) yurak klapanlarini bekilibbosimhosil qilishiga

b) yurakning chap qorinchasi bo’shashgandagi bosimga

d) yurak chap qorinchasi qisqargandagi bosimga

e) yurak bo’lmachalarining bo’shashgandagi bosimga

3. Yurak 0,3 s da 1 J ga teng ish bajarsa, Vtlardaifodalangan

yurakning quvvatini аnuqlang.

а) 3,3

b) 0,3

d) 10

e) 0,1

4. Qon аylanishining ekvivalent elektrik sxemasida to’g’rilagich

nima vazifasini bajaradi?

а) yurak klapani

b) yurak

d) аоrta

e) аrteriya

5. Qon аylanishining ekvivalent elektrik sxemasida rezistr

nima vazifasini bajaradi?

а)qon tomir sistemasi

b) аrteriya

d) vena

e) аоrta

6. Тinch hоlatda yurakning bir marta qisqarishida bajargan ishi son jihatdan necha Joul?

а) 1 d) 1,5

b) 0,5 e) 2

7. Qon аylanishining elektr modeli qanday elementlardan tashkil topgan?

а) e.yu.k. manbaidan

b) kuchaytirgichdan

d) kondensatordan

e) to’g’rilagichdan

f) tranzistordan

g) R

8.Тоvushnieshitish аsbobiqanday ataladi?

а) sfigmotonometr b) stetoskop

d) fonendoskop. e) stalogmometr

9. Qonbosimini аniqlashusullarini ko’rsating.

а) Stoks b) Kоrоtkov

d) monometrli igna e) kateterizasiya

10.Sun’iy qon аylanish аppаrati nimalardan tashkil topgan?

а) kuchaytirgichlardan d) fiziologikblokdan

b)kislorod ballonidan e) nasoslar sistemasidan

O’QUV TOPSHIRIG’I

P=13 kPa

V=60 ml

Ƥ=1,05*10³ kg/m³

v=0,5 m/s

1)Yuqorida keltirilgan kattaliklar uchun tinch holatda yurakning bir marta qisqarishida bajargan ishini toping?

2)Yurakni 1 s da o’rtacha bir marta qisqaradi deb hisoblab,bir sutkada yuraknig bajargan ishini toping?

3)Agar sistolik bosim t=0,3 s ekani hisobga olinsa yurakning bir marta qisqarishidagi quvvatini toping?

Javob:

_formulaga p=13 kPa, V₃ =60 ml= 6∙10^–5m³, ρ=1,05∙10³ kg/m³, υ=0,5 m/s kattaliklarni qo‘yib, tinch holatda yurakning bir marta qisqarishida bajargan ishni topamiz: A≈1 J

Yurak 1 s da o‘rtacha bir marta qisqaradi deb hisoblab, bir sutka davomida yurakning bajargan ishini topamiz: A_yu=86400 J. Muskullarning aktiv faoliyatida yurakning ishi bir necha marta ortishi mumkin.

Agar sistola davomiyligi t≈0,3s ekani hisobga olinsa, yurakning bir marta qisqarishidagi quvvati =A₁/t=3,3 W

Nazorat savollari:

1. Qanday bosim sistolik deyiladi?

2. Qanday bosim diastolik deyiladi?

3. Puls to‘lqini deb nimaga aytiladi? Puls to‘lqini tezligi nimaga bog’liq?

4. Qonning kinetik energiyasi nimaga teng va u nimaga sarflanadi?

5. Yurakning ishi nimaga teng?

6. Yurakning quvvati qanday ifodalanadi?

7. Qon bosimini aniqlashning qanday usullarni bilasiz?

8. Fonen doskopning tuzilishini tushuntiring.

9. Sun’iy qon aylanish sistemasini, uning ishlash prinsipini gapirib bering.

Javoblar:

1. 
   Yurak chap qorinchasi qisqargandagi bosimga
   
2. 
   Yurakning chap qorinchasi bo’shashgandagi bosim
   
3. 
   Sistolalar yuz berishi davrida qonning chap qorinchadan itarib chiqarilishi tufayli yuzaga kelgan va aorta hamda arteriyalar orqali tarqaluvchi yuqori bosimli to‘lqinga pulsli to‘lqin deyiladi. Qonning qovushoqligi va qon tomirining elastiklik va yopishqoqlik xossasi to‘lqin amplitudasi tezlikka bog’liq
   
4. 
   Qonning kinetik energiyasi uning bajargan ishiga teng va harakatlanishiga sarf bo’ladi
   
5. 
   Yurakning bajargan ishi bosim kuchlarini yengish va kinetic energiya berishga sarflangan bo’lib u omg va chap qorinchalar ishini yeg’indisiga teng
   
6. 
   yurak quvvati shu formula yordamida ifodalanadi ya’niy yurak bajargan ishning uning qisqarish vaqtiga nisbatiga
   
7. 
   1. To‘g‘ridan – to‘g‘ri qon tomiriga igna kiritib, ignani ikkinchi tomonini rezina naycha bilan monometrga ulanib o‘lchanadi. 2.Yirik qon tomiriga ingichka katetr (ingichka poleetilen naycha) kiritib uni ikkinchi uchi monometrga ulanadi va bosim o‘lchanadi. 3. Klinikada qo‘llaniladigan, qonsiz, qon bosimini o‘lchash usuli – Korotkov usulidir.
   
8. 
   1-Akustik boshcha 2-Ovoz uzatuvchi rezina turubka 3- metal trubka 4- qulloqraga moslashib tushuvchi quloqchinlar
   
9. 
   Yurakda operatsiya qilish davomida uni vaqtincha qon aylanish sistemasidan ajratishga to‘g‘ri keladi, bunda maxsus sun’iy qon aylanish apparatidan foydalaniladi . Mazmunan, bu apparat sun’iy yurak (nasos sistemasi) bilan sun’iy o‘pka (oksigenerator — qonni kislorod bilan boyitilishini ta’minlovchi sistema) birikmasidan iborat.
   

Stomatologiya fakulteti 110^A-guruh talabasi Sharipov Rasulbek

O’qituvchi: Xodjayeva Diyora Zuxriddinovna