Амалий машҒулот №3

Амалий машҒулот №3.
Механик усулда тоғ жинсларини қазиб олишга тайёрлашнинг иш унумдорлигини хисоблаш.
Ишдан мақсад: Оддий шароитларда карерларда механик усулда тоғ жинсларини қазиб олишга тайёрлашнинг иш унумдорлигини хисоблашни ўрганиш.
Карерларда қаттиқлик даражаси ўртача бўлган кон жинсларини майдалашда тракторга осилган майдалагичлардан фойдаланилади (3.1-расм).

3.1-расм. Осма майдалагичнинг конструктив схемаси: 1 - база
трактори; 2 - бошқариш гидросилиндрлари; 3 - ишчи органи (тиш).

Майдалагич тракторга тиркалган, емирилишга чидамли тишдан ташкил топган бўлиб, гидравлик мослама ёрдамида ерга ботиб киради ва тракторнинг юриши йўналиши заминида ариқчалар ҳосил қилади.
Майдалагичлар кон жинсларини табақалар бўйича майда­лашда кенг қўлланилади ва мустахкамлик коэффициенти 1 < 8 бўлган жинсларни майдалашда уларнинг самарадорлиги юқори бўлади.
Юқори дарздорликка эга бўлган ярим қоясимон жинсларни майдалашда бир тишли майдалагичдан фойдаланилади. Мустахкамлик коэффициенти катта бўлган жинсларни майдалашда эса кўп тишли майдалагичлар қўлланилади ва уларнинг унумдорлиги юқори бўлади.
Юқори дарздорликка эга бўлган жинсларни майдалашда дарзлар йўналишига кўндаланг ариқчалар ҳосил қилинса, жинсларнинг майдаланиш даражаси юқори бўлади.
Қийин майдаланадиган жинсларнинг майдаланиш даражасини ошириш учун майдалагични, дастлаб бир йўналишда ҳаракатланиши асосида ҳосил бўлган ариқчаларга тик равишда ҳаракатланаши амалга оширилади.
Икки ариқча ўртасидаги масофа с майдаланиш даражасига қўйилган талаб ва самарали майдаланиш чуқурлиги h асосида аниқланади. H_з < h_з бўлганлиги сабабли икки ариқча ўртасида майдаланмаган зона қолиб кетади (3.2-расм).
Карерларда с нинг миқдори 110 - 160 см ни ташкил қилади. h_з чуқурлигини ошириш ва майдалаш сифатини яхшилаш учун қўшимча ўзаро кесишувчи ариқчалар ҳосил қилинади. Қўшимча ариқчалар орасидаги масофа с_д = (1,2


3.2-расм. Майдалагичнинг ўзаро параллел юришида массивни майдалаш схемаси.

÷1,5) С_р га тенг бўлади.
Ариқчалар ён деворларининг қиялик бурчаги α=40° дан 60° гача ўзгариши мумкин. Самарали майдалаш чуқурлиги ўзаро параллел ариқчалар ҳосил қилинганда қуйидаги ифода орқали аниқланади:
бунда к₁ - ариқчанинг кўндаланг кесим юзи шаклини ҳисобга олиш коеффитсиенти; к₂- массив ҳолатининг ариқча бузмаган қисми ўлчамларига таъсирини ҳисобга олиш коеффитсиенти; в - ариқча асоси (туби)нинг кенглиги, м; к₁, к₂ в ларнинг тахминий миқдорлари 3.2-жадвалда келтирилган