Қамал ёхуд, Енгилмас қалъа (ўтмишдан ҳикоя) 1

3
Мўғуллар қароргоҳи: Ҳировул² суворийлар жангга шай, Баронғор³ қўшинлари эса сафланмоқда. Саркарда Жоба нойон бетоқатлик билан мактуб жавобини кутмоқда. Чунки бугун ахсикентликларга берилган муҳлат тугаётганди. Кенг ўтовнинг кичкина дарчасидан Ахсикент қалъаси томон саркарда тикилиб-тикилиб қўяр, гоҳ қиличини суғуриб жангга шайлангандай бир сирпаб яна қинига соларди. Ниҳоят кутилган мактуб ҳам етиб келди. Уни шошилиб ўқиди-ю фиғони фалакка чиқди.
-Ўтрор қалъаси сингари Ахсикентни ҳам харобазорга айлантираман. Бошингга Илончихоннинг кунини соламан, - деб ҳайқирди Жоба нойон.
Чингизхон қўшинлари дастлаб Ўтрор қалъаси ҳокими Илончихонга ҳам уч кун муҳлат берганди. Бироқ улар таслим бўлишдан курашишни афзал билишди... Чингизхоннинг сон-саноқсиз лашкарига бас келолмадилар. қалъадагилар қиличдан ўтказилиб, шаҳар бутунлай вайрон қилинди. Ҳозир ғазаб отига минган Жоба нойон ўша воқеани назарда тутаётганди.
Уч кундан буён осмонда айланган булут ахийри ўз ишини қилди. Ярим тунда бошланган ёмғир тонг отса ҳам тинай демасди. Чодир дарчасидан ёмғир ёғишини кузатиб турган саркарда Жоба нойоннинг тоқати тоғ бўлди. Соқчилар бошлиғига:
- Ҳировул лашкарбошига етказинг, ҳужумни бошласин, - деди қатъий овозда.
Суворийлар ҳам шуни кутиб тургандек найзаларини ўқталганларича Ахсикент томон ўқдек елишди. Бироқ қарши томондан камондан отилаётган найзалар олдинги сафдагиларни бирин-кетин ерга қулатди. Зудлик билан мўғуллар орқага чекиндилар. Олдинги сафдагилар ўрнини энди қалқон тутган суворийлар эгаллашди. Барибир ахсикентликлар отаётган ўқлар душман аскарларига бехато бориб тегарди.
Қалъанинг йўли ва сувга тўлдирилган хандақлар босқинчилар мурдалари билан тўлиб кетди. Шунда ҳам душман қоронғи тушгунча ҳужумни давом эттирди. Эрта саҳарда отлиғ қўшинлар яна ҳужум бошлади.
Косон дарвозаси томон бораётган душман суворийларининг отлари туёғларига темир қозиқлар санчилиб бирин-кетин сафдан чиқди. «Бу қандай ҳодиса, айғоқчилар йўлни текширдик, ҳужум қилсак бўлади» деб хабар беришганди-ку. Жоба нойон жаҳли чиққанидан ўзини қўярга жой тополмасди. Шундай қилиб кетма-кет қилинган ҳужумлар самарасиз якунланди.


4
Ахсикент қалъаси: шоҳ Исмоил йиғилиш қилиб икки отлиқнинг бирини Хўжандга, иккинчисини Косонга жўнатишга келишиб олди. Икки ҳоким бир ёқадан бош чиқариб ___________________

1.