Almanya uluslararasi pazar araştirma raporu kosge b

[8] [10]

3. ÜLKENİN TÜRKİYE İLE İLİŞKİSİ

1. 
   Ekonomik İlişkiler ve İkili Ticaret
   

Türk-Alman ikili ticaretinin gösterdiği gelişim, bu iki ülke arasındaki ekonomik mübadelenin her iki ülke için giderek artan önemini vurguluyor: 2003 yılında iki ülke arasındaki ticaret her iki yönde de, bir önceki yıla göre büyük artış gösterdi. İki ülke arasındaki ticaret hacmi 2003'te ilk kez 16 milyar Euro gibi bir rekora ulaştı. [11] Türkiye'nin Almanya'ya ihracatının hacmi yaklaşık 7,2 milyar Euro idi (2002'de yaklaşık 6,9 milyar Euro), ve Almanya'dan da Türkiye'ye yapılan ihracat yaklaşık 8,9 milyar Euro'ya (2002'de 7,4 milyar Euro'nun altındaydı) ulaştı. Hem Türkiye'nin Almanya'ya ihracatı, toplam ihracatı içerisindeki yaklaşık %16'lık payını, hem de Türkiye'nin Almanya'dan ithalatı, toplam ithalatı içerisindeki %13'lük payını korudu.

Yıllar	İthalat	İhracat	Denge*	Hacim
2000	6.201.559	8.340.667	-2.139.108	14.542.226
2001	6.575.791	5.950.420	625.371	12.526.211
2002	6.888.472	7.393.391	-504.919	14.281.863
2003	7.198.224	8.850.513	-1.652.289	16.048.737
2004**	6.531.080	9.804.825	-3.273.745	16.335.905

Birim: 1.000 Euro

* Türkiye açısından, ** Ocak-Ekim [8]
3.2. Almanya’nın, Türkiye’den İthal Ettiği Başlıca Ürünler
Alman firmalarının son yıllarda üretim ve ithalatlarını Merkezi ve Doğu Avrupa ülkelerine kaydırmaları ve bu ülkelere yönelik vergi ile kotaların kaldırılması Türkiye’nin Almanya’ya olan ihracatındaki artış hızında bir yavaşlamaya neden olmuştur. Türkiye’den yaklaşık 10.000 firma Almanya’ya ihracat yapmaktadır. Bu ürünlerden başlıcaları; tekstil ve konfeksiyon ürünleri, elektronik ekipmanlar ile gıdadır. [12] Ayrıca; Türkiye-Almanya ticareti ile Almanya genel ithalat ve ihracatına ilişkin 8 haneli gümrük tarife istatistik pozisyonu bazında istatistiki veriler (Alman istatistiklerine göre) Berlin Ticaret Müşavirliği’nden temin edilebilmektedir. [8]
1996-2003 döneminde Almanya’ya ihracatımızın sektörler itibariyle gelişimi Ek-C’de yer almaktadır. Tablonun incelenmesinden de görüleceği üzere,

• 
  Almanya’ya ihracat yıllar itibariyle en az %80 oranında sanayi mamullerinden %20’ye yakın oranda ise tarım ve madencilik ürünlerinden oluşmaktadır.
  
• 
  Sanayi ürünleri ihracatı sürekli bir artış trendi izlemekte iken, tarım ürünleri ihracatı 1997 yılından itibaren düşüş göstermiş, 2003 yılı itibariyle ise artış eğilimine girmiştir.
  
• 
  Sanayi ürünleri ihracatı içinde makinalar ve ulaşım araçları ile giyim sanayi ürünleri ana ihraç kalemlerini oluşturmaktadır.
  
• 
  Tarım ürünleri ihracatı içinde ise meyve-sebzeler ve tütün-tütün mamulleri ana ihraç kalemlerini oluşturmaktadır. [8]
  

3.3. Almanya’dan, Türkiye’ye İhraç Edilen Başlıca Ürünler
Almanya’nın Türkiye’ye yönelik ihracatında ise, çeşitli makineler, elektrik ve elektronik ürünler, otomotiv ürünleri, sanayide kullanılan diğer hammadde ile yarı mamüller, demir çelik ürünleri, eczacılık ürünleri ve plastik ürünler en önemli kalemleri oluşturmaktadır.
1996-2003 döneminde Almanya’dan ithalatımızın sektörler itibariyle gelişimi Ek-D’de yer almaktadır. Tablonun incelenmesinden de görüleceği üzere,

• 
  Almanya’dan ithalat yıllar itibariyle en az %90 oranında sanayi mamullerinden %10’a yakın oranda ise tarım ve madencilik ürünlerinden oluşmaktadır.
  
• 
  Sanayi ürünleri ithalatı, özellikle 1999 ve 2001 yıllarında önemli nisbi gerileme göstermiş olmakla birlikte, 2002 yılından itibaren tekrar artış eğilimine girmiş, 2003 yılında ise ciddi artış kaydetmiştir. Tarım ürünleri ithalatı ise, 1997 yılını takip eden yıllarda gerilemekle beraber, 2002 yılından itibaren artış kaydederek 2003 yılında 1996 yılı seviyelerine yükselmiştir.
  
• 
  Sanayi ürünleri ithalatı içinde kimyasallar ile makinalar ve ulaşım araçları ana ithal kalemlerini oluşturmaktadır.
  
• 
  Tarım ürünleri ithalatında ise, dokumaya elverişli lifler ile hububat ve mamulleri ana ithal kalemlerini oluşturmaktadır. [8]
  

Türkiye Cumhuriyeti ve Almanya Federal Cumhuriyeti arasında özel sektördeki işbirliğin yanısıra uzun yıllardır Kreditanstalt für Wiederaufbau (Yeniden Yapılanma Kredi Kurumu) ve GTZ (Teknik İşbirliği Kurumu) üzerinden Alman Hükümetinin mali kaynaklarıyla finanse edilen ortak projeler gerçekleştirilmektedir. Ekonomik İşbirliği çerçevesinde verilen hibe ve uygun koşullu kredilerin tutarı 1958 yılından beri 4 milyar Euro’ya (Avro) ulaşmıştır. Son yıllarda bu projeleri Türkiye'nin iktisadi yönden az gelişmiş bölgeleri üzerinde yoğunlaştırarak, bölgesel farklılıkların azalmasına katkıda bulunmaya çalışılmaktadır. [11]

3.4. Almanya’daki Türk Yatırımları
Almanya’daki Türk işletmelerinin sektörel dağılımına bakıldığında, Türk işadamlarının ekonomik hayatın neredeyse tüm alanlarında faalliyet gösterdiği ortaya çıkmaktadır. Bu sektörlerin başlıcaları: perakende ticaret, toptan ticaret, otel ve lokantacılık, diğer hizmet sektörü, inşaat, el sanatları ve imalat sektörüdür. Bugünkü eğilimlerin devam etmesi halinde Almanya’daki Türk girişimcilerinin sayısının 2010 yılına kadar 100.000 çıkacağı tahmin edilmektedir. [12] Bu kişilere ait firmalarda yaklaşık 650.000 kişiye iş imkânı sağlanabileceği; bu firmaların yıllık toplam cirolarının yaklaşık 95 milyar Avro’ya (€) ulaşacağı hesaplanmaktadır.
3.5. Almanya’nın Türkiye’deki Yatırımları
Dünyanın üçüncü büyük ekonomisine sahip Almanya, dış ticaret hacminde ise A.B.D’nin ardından ikinci sırada yer almaktadır. Bu tabloda elbetteki Almanya dışında bulunan Alman şirketlerinin önemli bir katkısı vardır. Türkiyede’de yaklaşık 1200 şirketle Almanya, firma bazında en fazla yatırımı bulunan ülke konumundadır. [12] Siemens ve Mercedes-Benz gibi dünya çapında firmalar Türkiye'deki üretimlerini yıldan yıla artırmışlardır. 2002 yılında Bosch firması Bursa'da yeni bir dizel enjektör memesi üretim merkezi açarken, M.A.N. da Ankara'daki modern yolcu otobüsleri üretim tesisini genişletmiştir. Fraport ise Türkiye'nin en fazla yolcu trafiğine sahne olan Antalya Havalimanı Terminalini işletmektedir. İki ülke Başbakanı 24.02.2004 günü Adana/Yumurtalık'ta, STEAG firmasının 1,5 milyar Euro yatırım yaptığı, Türkiye'nin en büyük termik santralinin açılışını yapmışlardır. [11]
3.6. Almanya – Türkiye Arasındaki Anlaşma ve Protokoller
Türkiye ile Almanya arasındaki ticari ilişkilerin temel dayanağı, Türkiye ile AB arasında imzalanan Anlaşma/Protokoller ve Ortaklık Konseyi kararlarıdır. [8]

Anlaşma Adı	İmza Tarihi	İmza Yeri	RG Tarihi
Ticaret ve Ödeme Anlaşmaları	16.2.1952	Ankara	2.2.1953
Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşması	20.6.1962	Ankara	27.7.1963
Teknik İşbirliği Anlaşması	16.6.1970	Ankara	10.11.1970
Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi Anlaşması	16.4.1985	Bonn	9.7.1986
İşbirliği Konseyi IX. Dönem Protokolu	24.1.2003	Berlin	-

7. 
   Türk-Alman İş Konseyi
   

İş Konseyi muhatap kuruluşu bulunmaması nedeniyle faaliyetler ilgili kuruluşlar tarafından düzenlenen toplantılara katılım, Türk ve Alman kuruluşlarından gelen bilgi taleplerinin karşılanması ve resmi ziyaretlere katılım ile sınırlıdır. Türk kanadı 1996 yılında oluşturulan İş Konseyi’nin ikili nitelik kazanması amacıyla Almanya’da muhatap kuruluş tespit edilmesine yönelik girişimler sürdürülmektedir. İş Konseyi, Türk ve Alman Dışişleri Bakanlıkları’nın koordinasyonunda yürütülen Türkiye-Almanya Ekonomik İşbirliği Konseyi faaliyetleri çerçevesinde çalışmalarını sürdürmektedir. Türk tarafının başkanlığı’nı Zeytinoğlu Holding, Yönetim Kurulu Başkanı Sn. Yavuz Zeytinoğlu yürütmektedir. [13]

4. PAZAR İLE İLGİLİ BİLGİLER
4.1. Kamu İhaleleri
Alman makamlarınca yapılacak ihalelere ilişkin günlük duyurular TED (tenders electronic daily) veritabanında (http://ted.publications.eu.int/official/) ücretsiz olarak yayınlanmaktadır.
4.2. Gümrük Vergileri
Avrupa Birliği üyesi bir ülke olarak Almanya, diğer üye ülkeler gibi Ortak Ticaret Politikasının en önemli aracını teşkil eden Ortak Gümrük Tarifesini (OGT) uygulamaktadır. OGT, halen 2658/87 sayılı Konsey Yönetmeliği çerçevesinde uygulanmakta, tarifeleri gösterir liste her yıl yenilenmektedir. [8]
Avrupa Birliği’nde yürürlükte bulunan gümrük vergilerine, internet aracılığıyla http://europa.eu.int/comm/taxation_customs/dds/en/tarhome.htm adresinden ulaşmak mümkün bulunmaktadır. Söz konusu bağlantı, madde tanımı veya gümrük tarife istatistik pozisyonu (GTİP) bazında arama yapılmasına olanak tanımakta, ayrıca söz konusu ürüne ilişkin başka kısıtlamalar varsa onları da göstermektedir.
Öte yandan, 1/95 sayılı Ortaklık Konseyi Kararı’nın kabulü ve 1 Ocak 1996 tarihinde Gümrük Birliği’nin yürürlüğe konulmasıyla, taraflar arasında sanayi ürünleri ticaretinde gümrük vergileri sıfırlanmış ve Türkiye üçüncü ülkelere karşı Ortak Gümrük Tarifesi uygulamaya başlamıştır². [8]
Ayrıca, bazı istisnalar (Topluluğun Ortak Tarım Politikasına dahil olmayan tarımsal ürünler, yaş meyve sebze ürünlerine ait toplam 11 adet tarife pozisyonu, iç ve kabuklu natürel fındık, domates salçaları ve diğer domates konservesi) dışında, Topluluğa ithal edilen Türkiye kaynaklı tarım ürünlerinde gümrük vergileri tamamen kaldırılmış bulunmaktadır. [8]
4.3. KDV ve Diğer Vergiler
KDV mükellefi mal veya hizmet sağlayan Alman firmaları veya ithalatçılarıdır. Ancak, vergi nihai aşamada tüketiciye yansıtılmaktadır. Almanya’da standart KDV oranı %16’dır. Ancak bu oran, temel gıda ürünleri, kitap, gazete gibi kültürel yayınlar, bazı sağlık ürünleri gibi ürünlerde %7 olarak uygulanmaktadır. KDV tutarının faturalarda ayrıca belirtilmesi zorunlu olmakla birlikte 100 Euro’ya kadar olan faturalarda sadece KDV oranının belirtilmesi mümkün bulunmaktadır. [8]

[14]

4.4. Ticari Tanımlama Uygulamaları
4.4.1. Markalama
Ticari markalar, patentler, kopyalama hakları gibi hususlardaki Alman mevzuatı hakkında Alman Yabancı Yatırımlar Komisyonu’ndan (www.invest-in-germany.com) veya T.C. Berlin Büyükelçiliği Ekonomi Müşavirliği’nden ayrıntılı bilgi edinilmesi mümkündür.
4.4.2. Gıda ürünlerinde etiketleme
Almanya’ya gıda ürünleri ihraç etmek isteyen ihracatçılarımızın, etiketleme ve ürünün gerek Alman gerekse AB düzenlemelerine uygunluğunun belirlenmesi açısından, bu ülkedeki bir Gıda Laboratuvarına başvurmaları yararlı olabilecektir. Gıda Laboratuvarları ile temasa geçmek bakımından Alman Federal Gıda Kimyacıları Birliği’nin adresi aşağıda verilmiştir. [8]
Bundesverband der Lebensmittelkontrolleure Deutschlands (BVLK)

(Alman Federal Gıda Kontrolörleri Birliği)

Herderstr. 1a

38350 Helmstedt, Germany

Tel.: [phone]

Faks: (49-5351) 595302

E-posta: [e-mail]

İnternet Adresi: http://www.lebensmittelkontrolle.de

4.4.3. Yeşil nokta sistemi
Almanya’da Yeşil Nokta sembolünün kullanılabilmesi için, üretici veya ithalatçının, ürünün paketleme türü ve miktarına bağlı olarak bir ücret ödemesi gerekmektedir. Konuya ilişkin olarak ihracatçılarımızın Almanya’daki ithalatçıları veya DSD firması ile temasa geçmelerinde yarar bulunmaktadır. DSD firmasının adresi aşağıda verilmiştir.[8]
Duales System Deutschland GmbH (DSD)

Frankfurter Strasse 720-726

D-51145 Koeln, Germany

Tel: [phone]

Faks: (49-2203) 937-190

Internet: www.gruener-punkt.de

4.5. Ticarette Uygulanan Standartlar
4.5.1. CE işareti
AB kuralları gereğince bazı sanayi ürünlerinin Almanya’ya (veya herhangi bir AB ülkesine) ihraç edilebilmesi için, üzerinde CE İşareti bulunması zorunludur. Bu işareti taşıması gerektiği halde taşımayan bir ürünün³ AB üyesi ülkelere ihracatı mümkün değildir. [8]
CE İşareti, Avrupa Birliği’nin, teknik mevzuat uyumu çerçevesinde 1985 yılında benimsediği Yeni Yaklaşım Politikası kapsamında hazırlanan Yeni Yaklaşım Direktifleri içerisinde yer alan ürünlerle ilgili olup, ürünlerin AB’nin ilgili direktiflerine uygun olduğunu ve gerekli bütün uygunluk değerlendirme faaliyetlerinden geçtiğini gösteren bir Birlik işaretidir. CE işareti, tüketiciye bir kalite güvencesi sağlamaz, yalnızca ürünün, asgari güvenlik koşullarına sahip olduğunu gösterir.
Ürünlerin, CE işaretli olarak piyasaya sunulmasından üretici sorumludur. Ancak, eğer üretici ya da üreticinin yetkili temsilcisi Avrupa Birliği içinde değilse, bu sorumluluğu ithalatçı yerine getirmek zorundadır. Bir başka deyişle, ithalatçı ithal ettiği ürünlerin AB normlarına uygun olduğunu garanti etmek zorundadır. [8]
İhracatçılarımızın CE işaretine ilişkin daha fazla bilgi için Dış Ticaret Müsteşarlığı internet sayfasına http://www.dtm.gov.tr/dts/ABTeknik/WEBCE.htm veya anılan Müsteşarlığın Dış Ticarette Standardizasyon Genel Müdürlüğü’ne başvurmaları yararlı olacaktır.
4.5.2 Alman standartları
Almanya, standartlar konusunda Avrupa’nın en önde gelen ülkesi konumundadır. Hatta öylesine ki Avrupa Birliği, Birlik çapında geçerli standartlar uygulamaya koydukça, mevcut Alman standardı AB standardına dönüşecektir denilebilir.
Alman firmaları, yasal bir zorunluluk bulunmamasına karşın, Almanya’da verilen ilave bir takım performans veya kalite işaretleri talep edebilirler. Bu işaretler olmadan ürünü pazarlamayı da kabul etmeyebileceklerdir. Bunlardan özellikle, mekanik ürünler için GS (Gepruefte Sicherheit) işareti ve elektrikli ürünler için VDE (Verband Deutscher Elektrotechniker) işareti önem taşımaktadır. Bu işaretlerin kullanımı yalnızca belli durumlarda zorunlu olup, genelde yasal bir zorunluluk yoktur. [8]
GS İşaretine ilişkin standartlar, Alman Standartlar Enstitüsü DIN (Deutscher Industrie Normenausschuss) tarafından derlenmektedir. VDE İşaretine ilişkin standartlar ise, VDE Verlag GmbH firmasından veya VDE Birliği’nden temin edilebilmektedir. İlgili adresler aşağıda verilmiştir. [8]

DIN Deutsches Institut für Normung e.V. 10772 Berlin Tel.: [phone] Faks.: [phone] İnternet: www.din.de

Belgelendirme için: DIN CERTCO Gesellschaft für Konformitätsbewertung mbH Burggrafenstraße 6 D-10787 Berlin Tel: [phone] Faks: [phone] E-posta: [e-mail] İnternet: http://www.en.dincertco.de