Allayar Dosnazarov

 

Ajiniyoz 

 

Ajiniyoz Koʻsiboy oʻgʻli (taxallusi Zevar) (1824 – Moʻynoq tumani – 1878) – qoraqalpoq 

shoiri.  Eski  maktabda,  soʻngra  Xivadagi  Shergʻozixon  madrasasida  oʻqigan.  Qoraqalpoq 

ziyolilari  orasida  birinchilardan  boʻlib  oxund  dara-jasiga  erishgan.  Oʻzbek,  qozoq, 

turkman  tillarini  yaxshi  bilgan.  Ajiniyoz  adabiy  merosidan  bizga  100  ga  yaqin  she’r  va 

dostonlari  yetib  kelgan.  She’rlarida  vatanpar-varlik,  insonparvarlik  gʻoyalari  kuy-langan. 

"Kerak",  "Boʻladi",  "Boʻlmasa",  "Yaxshi",  "Yigitlar"  kabi  asarlarida  Ajiniyozning 

insonparvar  gʻoya  lari,  falsafiy  qarashlari  ifodalangan.  Asarlari  xalq  orasida  keng 

tarqalgan.  "Qiz  Mengesh  bilan  aytishuv"  asari  (1878)  mashhur.  Uning  hayoti  haqida 

yozuvchi  K.  Sultonov  "Ajiniyoz"  romanini  (1967),  shoir  I.  Yusupov  "Ajiniyoz"  operasi 

librettosini yaratgan (1989). Asarlari oʻzbek tilida nashr etilgan ("Tanlangan asarlar", 1962 

va boshqalar).1999-yil Oʻzbekistonda Ajiniyoz tavalludining 175 yilligi keng nishonlandi. 

Nukus  shahrining  xushmanzara  joyida  shoir  nomi  bilan  ataluvchi  maydon  barpo  etildi  va 

Ajiniyozga haykal oʻrnatildi.

  

 

---