Allayar Dosnazarov

---

Qoraqalpog'iston tarixidagi tarixiy shaxslar  

hayoti  va faoliyati haqida 

 

Allayar Dosnazarov 

 

Allayar  Korazovich  Dosnazarov  (1896,  Sirdaryo  viloyati  Chimboy  tumanidagi  10-son 

qishloq  (hozirgi  Qoraqalpogʻiston  Qoraoʻzoq  tumani)  —  1937.1.8,  Leningrad)  — 

Qoraqalpogʻiston partiya va davlat arbobi.  

Qoraqalpoq.  Kambag'al  dehqon  oilasida  tug'ilgan.  Cho‘pon  bo‘lib  ishlagan,  keyin  -  13 

yoshidan  Xivadagi  paxta  tozalash  zavodida  ishchi  bo‘lib  ishlagan.  1914-1917  yillarda  - 

Amudaryo  viloyati  Petrovo-Aleksandrovsk  (hozirgi  -  Toʻrtkoʻl)  shahridagi  bir  qator 

korxonalarda  oʻt  oʻchiruvchi,  hunarmand  .__  1918  yil  dekabrdan  VKP  (b)  aʼzosi. 

Fuqarolar  urushi  qatnashchisi.  1918-1921  yillarda  -  Qizil  Armiyaning  1-Turkiston 

armiyasining  3-,  keyin  -  4-polkida  xizmat  qilgan.  U  Sharqiy  frontda,  keyin  basmachlar 

bilan  jang  qildi.  1919-1920  yillarda  polkning  nazorat  komissiyasi  raisi  etib  saylandi  .__ 

1921-yil  avgustidan  1922-yilgacha  Sharq  mehnatkashlari  kommunistik  universitetida 

tahsil oldi. I. V. Stalin Moskvada. U mas'ul lavozimlarda ishlagan chog'ida mahalliy millat 

vakillaridan kadrlar tayyorlashga alohida e'tibor qaratdi .__ 1922-1924 yillarda - BKP (b) 

Qo'ng'irot  okrug  qo'mitasining  birinchi  kotibi,  boshliq.  Chimboy  tuman-shahar  partiya 

qoʻmitasining  tashviqot  va  tashviqot  boʻlimi  .__  1924-yilda  —  Turkiston  Kompartiyasi 

Amudaryo viloyat qoʻmitasi nazorat komissiyasining raisi .__ 1924-yilda — milliy-davlat 

ishlari  boʻyicha  komissiya  aʼzosi.  Markaziy  Osiyoni  chegaralash.  1924-1925  yillarda  - 

Qoraqalpogʻiston  Muxtor  viloyatini  tashkil  etish  boʻyicha  tashkiliy  byuro  va 

Qoraqalpogʻiston  Kompartiyasi  viloyat  qoʻmitasi  raisi  .__  A.  Dosnazarov  oʻz  davlat 

faoliyatini  Qoraqalpogʻiston  muxtor  viloyati  “Qoʻsshi”  partiyasi  tashkilotidan  boshlagan. 

1925-yilda  yangi  alifbo  yaratish  va  maktablarda  bolalarni  oʻqitish  uchun  eski  kadrlarni 

jalb  etishda  faol  ishtirok  etdi.  Maktablar  uchun  yangi  darsliklar  yaratish  tashabbusi  bilan 

chiqdi.  Yoshlar  orasidan  iqtidorli  yigit-qizlarni  Toshkent  va  Moskvaga  o‘qishga  yubordi. 

1925-yilda  uning  faol  ishtiroki  bilan  Toʻrtkoʻl  shahrida  pedagogika  va  qishloq  xoʻjaligi 

texnikumlari tashkil etildi.__ 1925-1926-yillarda Qoraqalpogʻiston  muxtor okrugi NKVD 

militsiya  boshqarmasi  siyosiy  komissari.__  1926-1930  yillar  talabasi  Toshkentdagi  Oʻrta 

Osiyo  Kommunistik  universiteti,  keyin  yana  —  1930-yilda  tugatgan  Moskva  KUTV.__ 

1930—1931  yillarda  —  Boshqirdlar  Ishchi  va  dehqon  inspeksiyasi  Markaziy  nazorat 

komissiyasi-xalq komissarligi hayʼati aʼzosi. ASSR .__ 1931 yildan - "Metallostroy" tresti 

boshlig'ining  o'rinbosari,  Moskva  .__  1935  yil  yanvar  oyida  hibsga  olingan.  1935  yil  8 

aprelda  SSSR  Oliy  sudi  harbiy  kollegiyasi  tomonidan  1929  yildagi  Taxtako'pir 

qo'zg'olonida  va  undan  keyingi  aksilinqilobiy  faoliyatda  ishtirok  etganlikda  ayblanib, 

San'at  bo'yicha  sudlangan.  RSFSR  Jinoyat  kodeksining  58-8-moddalari  10  yil  qamoq 

jazosiga  hukm  qilingan.  U  jazoni  Solovetskiy  qamoqxonasida  o‘tagan.  1937  yil  10 

noyabrda  LR  NKVDning  maxsus  uchligi  San'at  bo'yicha  hukm  qilindi.  Art.  RSFSR 

Jinoyat kodeksining 58-8-11 o'lim jazosiga .__ 1937 yil 8 dekabrda otib tashlangan.