Alisner navoiy nomidagi samarqand davlat universiteti

Abadiy firoqni, hayhot do’stlarim,

            Abadiy visol deb bildi kelinchak. (A.Oripov)

Badiiy matnda kuchli obrazlilikka asos bo’lgan lug’aviy vositani aniqlang.

A)Ma’nodoshlik

B) Zid ma’nodoshlik

C)Ohangdoshlik

D)Shakldoshlik

E) Neologizmlar

 

3."Yozuvchi faqat qahramonning tilidagini yozmay, uni ichidan ham gapirtira bilishi kerak. Chunki ichidan gapirtirilgandagina, qahramonning ichki olami ochiladi" - degan edi ....

 A)Oybek

 B) Cho’lpon

 C) Said Ahamad

 D) Asqad Muxtor

 E) Abdulla Qahhor

 

4. "Adabiy til va badiiy stil" (T.,1988) asarining mualliflari ...

 A) X.Doniyorov, S.Mirzayev

 B) X.Doniyorov, U.Sanaqulov

 C) X.Doniyorov, B.Yo’ldoshev

 D) S.Mirzayev, B.Yo’ldoshev

 E) S.Mirzayev, U.Sanaqulov

 

5. Lingvistik estetizm yo’nalishining taniqli vakili bo’lgan nemis tilshunosi ...

A)B.Kroche

B ) A.Meye

C) Sh.Balli

D)  K.Fosler

E)  ASommerfeldt

 

6. "Tilga va nutqqa nisbatan estetiklikni so’zlovchi va yozuvchi-ning faqat nimani gapirayotganligiga va nima haqida yozayotganligiga emas, balki qanday yozayotganligiga va bunga qanday munosabatda bo’layotganligiga qarab baho berish mumkin", - degan fikr muallifi kim?

A)V.Vinogradov

B) G.Vinokur

C)  R.Budagov

D)  P.Grigoryev

E)  L.Shcherbak

 

7. So’zlarni sehrli va maftunkor raqqosalarga qiyoslagan rusyozuvchisi kim?

A. L.Tolstoy

B) M.Prishvin

C)  A.Chexov

D)A.Pushkin

E)M.Sholoxov

 

8. "So’zning ta’sir kuchini, unga bo’lgan estetik talablarni nazarda tutgan har bir madaniyatli qalamkash norma sanalmaydigan dag’al so’z va iboralarni qog’ozga tushirmaslikka harakat qilmog’i kerak" - degan fikr muallifi kim?

A)P.Qodirov

B)A.Rustamov

C)H.Rustamov

D)G’.Abdurahmonov

E)E.Fozilov

 

9."Savr oyining uzluksiz yomg’irlari ko’katlarni qulog’idan tortib chiqargan havo musaffo. Quyosh yig’ilar so’ngidan kulgan qiz kabi shabnamni kipriklari bilan ko’k o’rtasidan mo’ralaydi. Bedanalarning paydarpay sayrashlari .... "xushvaqt", "xushvaqt" deb chuchut otadi" (G’.G’ulom).

Keltirilgan tasvirda qanday manzara ko’z oldimizda gavdalanadi?

A)Tong fasli

B) Qish fasli

C)Bahor fasli

D) Izg’irin kuz fasli

E) Issiq yoz fasli

 

10."Ahmadjon nemisning o’ttiz ikki otar to’pponchasiga "O’zbekning bir qoqar bolg’achasi" - musht bilan javob qildi. Ofitser yiqildi va yotgan yerida qo’lini ko’tardi". Keltirilgan parcha muallifi va uning asarini aniqlang.

A. Oybek. «Quyosh qoraymas»

B) A.Qahhor. «Oltin yulduz»

C)Shuhrat. «Oltin zanglamas»

D)Said Ahmad. «Ufq»

E)AMuxtor. «Davr mening tadirimda»

 

11. "Kontekstda so’z dinamikasi" (1983) maqolasining muallifi ...      

A)S .Mamajonov

B)P.Qodirov

C)  N.Shukurov

D)S.Meliyev

E)X.Shamsiddinov

 

12. Belgiyalik professor M.J.Lefevr "Poetik va bayoniy tekst-larda nutq strukturasi" asarida nutqning quyidagi qaysi uch tipini farqlagan edi:

A)Kundalik nutq, tasviriy nutq, poetik nutq.

B)Bayoniy nutq, kontekstual nutq, poetik nutq.

C)Kundalik nutq, poetik nutq, bayoniy nutq.

D)Tasviriy nutq, bayoniy nutq, kontekstual nutq.

E)Kundalik nutq, tasviriy nutq, kontekstual nutq.

 

13. "Shuhratning "Jannat qidirganlar" romanida maqollar shu qadar ko’p ishlatilganki, kitob roman emas, maqollar to’plamiga aylanib qoladi" - degan fikr muallifi va uning asari.

A)S.Meliyev.«She’riy so’z».

B)Y.Solijonov. «Badiiy so’z ustasi».

C)O.Sharafiddinov. «Adabiyot tildan boshlanadi».

D)A.Rahimov. «Personaj nutqi va milliy xarakter».

E)P.Qodirov. «Xalq tili va realistik proza».

 

14. "Hikoyani "sersuv", ko’p so’zli qiladigan narsalardan biri ko’rsatish o’ringa so’zlab berishdir", - degan fikr muallifi va uning asari ...

A)A.Qodiriy. "Yozig’uvchilarimizga".

B)Oybek. "Navoiy romanini qanday yozdim?"

C)A.Qahhor. "Kitob shavq bilano’qilishi kerak"

D)P.Qodirov "Adabiy o’ylar"

E) A.Qodiriy. "Mayda hikoyalar yozganda so’zni qanday tejash kerak?"

 

15."Jest harakat juda kuchli badiiy tahlil vositasi bo’lib xizmat qiladi. Yozuvchi eng kerakli jumlani, so’zlarning tartibi va ichki ritmini ham qahramonlarning harakati - jest orqali topiladi", - degan fikr muallifi kim?

A) G’.G’ulom

B) A.Qahhor

C) P.Qodirov

D)E.Vohidov

E) Oybek

 

16."Yozuvchilar tilni xalqdan o’rganishlari lozim.Xalq tili ajoyib uchirmalar va qochiriqlarga boy, bitmas-tuganmas asl manbadir", - degan fikr muallifi va uning asari ...

A)A.Qodiriy. "Yozuvchilarimizga".

B)Oybek. "Navoiy romanini qanday yozdim?"

C)AQahhor. "Yoshlar bilan suhbat"

D)P.Qodirov. "Adabiy o’ylar"

E)A.Qahhor. "Kitob shavq bilan o’qilishi kerak".

 

17. Xarakter, kechinma, poetik leksika, intonatsiya (ohang), ritm va musiqiylik komponentlarining yig’indisi ...ni tashkil etadi.

A)Lirik sujet

B)She’riy nutq

C)Lirik peyjaz

D)She’riy portret

E)She’riy kompozitsiya

 

18. Kesatiq, piching, tikanakli so’zlash, ta’na, gina, kinoya, qochiriq .... janrdagi asarlar tiliga xos bo’lgan azaliy xususiyat-lardir.

A)Qasida

B)G’azal

C)Masal

D)Fard

E)Tuyuq

 

19. "Ulkan muz tog’lari - aysbergning yettidan bir qismi suv yuzasidan ko’rinib turadi, qolgan olti qismi suv tagida ko’zga tashlanmay turar ekan. Yozuvchi aytmoqchi bo’lgan badiiy ma’no ham aysbergday ko’proq tekst (matn) tagida ko’zga tashlanmay tursa uning ta’sir kuchi va salmog’i nihoyatda zo’r bo’ladi", -degan fikr muallifi kim?

A)P.Qodirov

B)O’.Hoshimov

C)A.Oripov

D)E.Vohidov

E) Oybek

 

20. "Tirik jonlarning unib - o’sishi uchun toza havoning  ahamiyati qanchalik katta bo’lsa, adabiyotimizning ravnaqi uchun chinakam badiiy tilning ahamiyati ham shunchalik zo’r", - degan edi ....

A)G’.G’ulom

B) P.Qodirov

C)A.Qahhor

D)H.Olimjon

E) Oybek

 

21. "......tili yomon yaxshi asarning bo’lishi mumkin emas. Asarningbarcha materiali, yozuvchining butun tajribasi tilda va til vositasida ifodalanadi. Shuning uchun ijodiy ishning eng qiyin qismi - til ustida ishlashdir", - degan fikr muallifi ....

A)M.Torkiy

B)L.Tolstoy

C)A.Pushkin

D)K.Fedin

E) M.Sholoxov

 

22. Realist yozuvchi har bir voqyea va xarakterning o’ziga xos konkret shaklini .... vositasida tasvirlab beradi.

A)Obraz

B)Xarakter

C)Kompozitsiya

D)Sujet

E)Til

 

23."Tolning soyasida yonboshlab yotgan emishman, do’ppim yarimta", -jumlalari.....odamni ko’z oldimizga keltiradi.

A)Bilimdon, ziyoli

B)Oddiy bir qishloqi

C)Chiroyli kiyingan, olifta

D)Tasbeh o’girgan, dindor

E)  Maktabda o’qiyotgan

 

24."Til hammavaqt asarning asosiy materiali bo’lib qoladi.

 «Badiiy adabiyot - bu til san’atidir. Hatto badiiy formaning bosh bo’laklaridan bo’lgan kompozitsiya ham yozuvchi tilining hal qiluvchi ahamiyati oldida keyinda turadi", - degan edi ...

A)L.Tolstoy

B)K. Fedin

C)A.Fadeyev

D)I.Sultonov

E)P.Qodirov

 

25. "Paxsa devorga chaplangan qovun urug’ini ari talaydi. Ustiga ofto6 kelib qolgan sigir orqaga tisarilib, arqonni uzmoqchi bo’ladi. Yo’l yoqasidagi qovun poliz chaylasining soyasida yotgan kattakon it tilini osiltirib hansiraydi" (S.Ahmad, "Ufq") Keltirilgan tasvirda qanday manzara ko’z oldimizda gavdalanadi?

A)Bahor fasli

B)Qish fasli

C)Izg’irin kuz fasli

D)Issiq yoz fasli

E)Tong fasli

 

26. "So’z qolip, fikr uning ichiga quyilgan g’isht bo’lsin, ko’pchilik xumdonidan pishib chiqqach,yangi hayot ayvoniga asos bo’lib yotsin", -degan fikr muallifi kim?

A)A.Qahhor

B)A.Qodiriy

C)A.Fitrat

D)G’.G’ulom

E) Oybek

 

27. "Romanning tili, haqiqatan boy, bo’yoqli, sodda ifoda kuchi zo’r, ommaga anglashilarli bir tildir. O’zbek adabiy tilining shakllanishida bu asarning roli, shubhasiz, g’oyat kattadir", -deganda Oybek qaysi asarni nazarda tutgan edi?

A)«Mehrobdan chayon»       

B)«Sarob»

C)«O’tgan kunlar»

D) «Obid ketmon»         

E) «Qutlug’ qon»

 

28. "... asarining tili sotsial guruhlarning nutqlari uchun jonli o’rnaklar beradigan bir til. Asarda, avvalo, davrning tili aks ettirilgan. Bu kun sira ishlatilmaydigan, unutilgan so’zlar, ifodalar asarda ko’p uchraydi. Bu bilan ham o’quvchining xayolini uzoq xonlik davriga ko’chirishga muvaffaq bo’ladi. Yorliq va farmonlarning tili va uslubi ham davrga munosib ravishdadir", -degan fikrni kim, qaysi asar haqida bayon etgan?

A)Oybek. «Mehrobdan chayon»

B)Oybek. «O’tgan kunlar»

C)A.Qahhor. «Navoiy»

D)P.Qodirov. «O’tgan kunlar»

E)  G’.G’ulom. «Qo’shchinor chiroqlari».

 

29. Badiiy asarda ilg’or g’oya .... yordamida konkretlashadi va o’ziga munosib aniq, yorqin obraz holiga keladi.

A)Kompozitsiya

B)Sujet

C)Til

D)Xarakter

E)Tipik sharoit

 

30. "Poeziyamizda hukm surgan til chatoqliklarini hal qilmasdan, mehnatkashlar ommasiga yaqin sodda, toza, chiroyli til uchun kurashmasdan, poeziyani yuqori darajaga ko’tara olmaymiz", - degan fikrni Oybek qaysi asarida bayon etgan?

A) "So’nggi yillarda o’zbek poeziyasi"

B)«O’zbek poeziyasining tarixiy taraqqiyoti to’g’risida»

C) "Otashin vatanparvar va talantli shoir".

D) "O’zbek poeziyasida til".

E) "Shoir haqida"

 

31. "O’zbek poeziyasida til" (1934) maqolasining muallifi ...

A)G’.G’ulom

B)M.Behbudiy

C)Cho’lpon

D)Fitrat

E)  Oybek

 

32.Asarning g’oyaviy mazmunini badiiy qiladigan eng asosiy vositalardan biri .... dir.

A)Adabiy til

B)Badiiy til

C)Xalq tili

D)Milliy til

E)Og’zaki til

 

33."N.M.Yazikov bizni tilining qudrati va olovi bilan hayratda qoldiradi", - degan fikr muallifi kim?

A)M.Gorkiy

B)L.Tolstoy

C)AChexov

D)A.Pushkin

E)K. Fedin

 

34."Xalq so’zlashadigan tilda yozuvchi ifodalamoqchi bo’lgan hamma tovushlarni berish imkoniyati bor ... Xalq tili - eng badiiy regulyatordir. Xalq tili ortiqcha, jimjimador, shishirilgan narsalarni aytmoqchi bo’lganda ham aytgani qo’ymaydi", - degan fikr muallifi kim?

A) L.Tolstoy

B)M.Gorkiy

C)A.Qodiriy

D)A.Tolstoy

E) A.Qahhor

 

35."Abdulla Qahhor asarlari hozirgi kun adiblari, xususan, hikoyanavislari uchun tom ma’noda bir maktab - milliy maktabdir. Undan biz tilga oladigan barcha komponentlarni o’rgansa bo’ladi. Ayniqsa bularning hammasini ijro etgan qurol -tilni o’rganish kerak", - degan fikr muallif kim?

A)O’.Hoshimov

B)Sh.Xolmirzayev

C)O’.Umarbekov

D)Said Ahmad

E)N.Aminov

 

36."Har qanday she’r bir nechta keskir so’zlar bilan zirhlangan bo’ladi. Bu so’zlar yulduzdek nur sochib turadi. She’r ana shulardan vujudga keladi", - degan edi ....

A)A.Pushkin

B)S.Yesenin

C)A.Blok

D)V.Belinskiy

E)I.Bexer

 

37.She’r lirika tilining musiqiyligi, so’zlarning quyilishi, sifatga molik tovush tillariniig tartiblanishi, ularning maxsus birikishi, umuman tovush qonuniga bo’ysunish ila vujudga keladi", - degan fikr muallifi kim?

A) Cho’lpon

B)Fitrat

C)Behbudiy

D) Avloniy

 E) Oybek

 

38."Hirsning tog’day qomatini muhabbatning qilday quvvati chilvir bilan bog’lab baland adolat qoyasidan uloqtirib tashladi", degan antiqa jumlalar qaysi asardan olingan?

A)«Temur Malik»

B)«Ufq»

C)«Spitamen»

D)«Girdob»

E)«Ikki eshik orasi»

 

39. Badiiy adabiyottilini sof tilshunoslik yoki sof adabiyotshunoslik fanining avtonom predmeti sifatida chegaralashga urinishlar hozircha sezilarli ijobiy natija bergani yo’q. Badiiy adabiyot tili - kompleks filologik problema. Uni o’rganishda adabiyotshunos olimlarning ishtiroki qanchalik zarur va o’rinli bo’lsa, tilshunoslik fani mutaxassislarining ishtiroki ham shunchalik zarur va o’rinli", -degan fikr muallifi kim?

A)I.Qo’chqortoyev

B)F.Abdurahmonov

C)E.Fozilov

D)O.Sharafiddinov               

E)A.Hojiyev

 

40."Adabiyotning birinchi elementi - tildir. Til - adabiyotning asosiy qurolidir, hayot hodisalari, faktlari bilan birga uning materialidir", - degan fikr muallifi kim?

A)K.Fedin

B)M. Gorkiy

C)L.Tolstoy

D)I.Sultonov

E) A.Fitrat

 

41. Badiiy til - adabiyotshunoslik va tilshunoslik orasida xitoy devori yo’qligini, aksincha, bu ikki fan birgalashib qiladigan umumiy filologik ishlar ham borligini ko’rsatadigan dalildir"-degan fikr muallifi kim?

A)G’.G’ulom        

B)T.Rasulov

C)K.Sultonov

D)P.Qodirov

E)  M.Qo’shjonov

 

42."Prozaning eng birinchi fazilati aniqlik va qisqalikdir. Prozada fikr bo’lishi kerak, fikr! Busiz eng yorqin iboralar ham hyech narsaga xizmat qilmaydi", - degan edi ...

A)L.Tolstoy

B)M.Gorkiy

C)A.Pushkin

D)K.Fedin

E)M.Sholoxov

 

43."So’z shamol uchirib ketadigan o’yinchoq shar emas. U ish quroli, u ma’lum miqdordagi yukni ko’tarishi kerak. Biz boshqalar-ning ruhini qamrab olishiga, ko’tarishiga qarab turib, so’zning ahamiyati va kuchiga baho beramiz", - degan edi ...

A) L.Tolstoy

B)M.Gorkiy

C)K.Fedin

D)V.Korolenko

Ye.) M.Sholoxov

 

44. Lov - lov yonayotir quyosh - ul najot,

      Ocmonnichorlayotir, chorlar yuksak tog’.

      Shunday yuragimda tovushsiz faryod,

      Men senga inonmoq istayman, evoh ...(R.Parfi. "Muhabbat") Keltirilgan she’riy matnda ta’kidlangan birikma qanday obrazli vosita hosil qilgan?

A)Metafora

B)Metonimiya

C)Sinekdoxa

D)Oksomoron

E) Paranomaziya

 

45."Xalq tili va realistik proza" (T.1973) asarining muallifi …     

A)S.Mamajonov

B)M.Qo’shjonov

C)O.Sharafiddinov

D)P.Qodirov

Ye.)X.Doniyorov

 

46.Badiy adabiyot tilini tadqiq qilish jarayonida quyidagi ikki muammoni o’rganishga alohida e’tibor qaratiladi:

        A) Til vositalarining rang - barangligi, so’zqo’llash mahorati.

        B) So’z qo’llash mahorati, kompozitsion yaxlitlik

C) Til vositalaringrang-barangligi, hissiy –obrazli ta’sirchanlik.

D) Hissiy - obrazli ta’sirchanlik, kompozitsion yaxlitlik

        E)Til vositalarining rang - barangligi, kompozitsion yaxlitlik.

 

47."So’z poetikasi" (M.,1979) asarining muallifi kim?

A)V.VBinogradov

B)V.P.Grigoryev

C)A.I.Yefimov

D)V.P.Murat

E)  G.V.Kolshanskiy

 

48. "Shunday til yarataylikki, she’rimiz va har bir so’z uzukka qo’yilgan qimmatli tosh kabi porlasin, har bir misradan katta mazmun barq urib tursin", - degan fikrni Oybek qaysi asarida bayon etgan edi?

A)«Shoir haqida»

B) «O’zbek poeziyasida til»

C)«Otashin vatanparvar va talantli shoir»

D)«So’nggi yillarda o’zbek poeziyasi»

E)«O’zbek poeziyasning tarixiy taraqqiyoti to’g’risida»

 

49."So’z chertib olinishi, har yoqlama tanlanishi lozim. Poeziyada so’z faqatgina tushunarli bo’lib qolmasdan, balki uning ohangi, ifoda kuchi, bo’yog’i va boshqa tomonlariga qarash kerak", - degan fikr muallifi va uning asari ....

A) Oybek. "O’zbek poeziyasida til"

B) Cho’lpon. "Adabiyotnadir?"

C) Fitrat ."Adabiyot qoidalari"

D) A.Qodiriy. "Yozg’uvchilarimizga"

E) Oybek ."Navoiy" romanini qanday yozdim?"

 

50.A.Fitrat uslubning umumiy xususiyatlari qatoriga quyida-gilarni kiritgan edi:

A) Tuzuklik, soflik, xalqchillik, ohang, uyg’unlik

B)Tuzuklik, ohang, ochiqlik, soflik, uyg’unlik

C) Soflik, ta’sirchanlik, ohang, tuzuklik, ochiqlik

D) Tuzuklik, ta’sirchanlik, xalqchillik, ohang, soflik

E)Xalqchillik, uyg’unlik, tuzuklik, soflik, ohang

 

51."Badiiy adabiyot, obrazli qilib aytganda, jonli xalq tili bilan adabiy til orasidagi usti uzluksiz qatnovli ko’prikdir", -degan fikr muallifi ....

A)I.Sultonov

B) P.Qodirov

C)B.Nazarov

D)M.Qo’shjonov

E)S.Mamajonov

 

52.She’r yozishni tosh ustida gul undirish deb tushungan edi ...

A)G’.G’ulom

B) A.Qahhor

C)E.Voxidov

D)A.Qodiriy

E) Oybek

53.She’riy va nasriy asarlar tili uchun umumiy holat quyidagilar bilan belgilanadi:

A)Obrazlilik, kompozitsion yaxlitlik

B)Obrazlilik, estetik ta’sirchanlik

C)Voqyeabandlik, obrazlilik

D)Voqyeabandlik, kompozitsion yaxlitlik

E) Estetik ta’sirchanlik, voqyeabandlik

 

54."A.Qahhor, Chexov singari, o’z asarlarining to’riga alohida e’tibor beradi. Uning jumlalari qisqa va quyma bo’ladi: u otalar so’zi, maqollar va sof xalq iboralariga tez-tez murojaat etadi", - degan edi...

A)Uyg’un

B) G’.G’ulom

C) M.Shayxzoda

D) P.Qodirov

E) Oybek

 

55.Badiiy adabiyot tilini ilmiy uslubdan, rasmiy ish qog’ozlari uslubidan keskin farqlashni ta’minlovchi tushuncha .....dir.

A)Xarakter

B)Obrazlilik

C)Kompozitsiya

D)Tiniqlik

E)Tasviriylik

 

56. V.P.Grigoryev talqiniga ko’ra, badiiy nutqda har qanday so’z quyidagi uch xil tahlil uchun ob’yekt bo’la oladi:

A)Leksik - grammatik, umumstilistik, lingvopoetik

B)Leksik - grammatik, fonetik - intonatsion, lingvopoetik

C)Fonetik - intonatsion, leksik - grammatik, umumstilistik

D)Fonetik - intonatsion, lingvostilistik, lingvopoetik

E)Lingvopoetik, lingvostilistik, leksik – grammatik

 

57. "...asarning tili kartinali, emotsional bir til. O’quvchining hissiga ta’sir qilish, ma’lum fikr, tuyg’ularni singdirish uchun yozuvchi tilini juda rangdor qilgan. Tilni obrazli, kartinali qilish uchun yozuvchi butun vositalarni qo’llaydi", - deganda Oybek qaysi asarni nazarda tutgan edi?

A)«Ko’kan»

B) «O’tgan kunlar»

C) «Zaynab va Omon»

D)«Mehrobdan chayon»

E)«Qo’shchinor chiroqlari»

 

58.Badiiy  adabiyot tili yakdil ma’nodagi uslubiy tizimni tashkil etmaydi va har qanday uslubiy qamrovdan xolidir", -degan fikr muallifi kim?

A)V.P.Murat

B) M.M.Kojina

C)V.Levin

D)V.V.Vinogradov

 

59."Dialog mahorati yozuvchi talantining, uning hayotni qay darajada chuqur bilishi va inson tabiatini zukkolik bilan his qilishini ochib ko’rsatuvchi zargarlik kalitidir", - degan fikr muallifi…

A)P.Qodirov

B) I.G’afurov

C)N.Karimov

D)O.Sharafiddinov

E)B.Nazarov

 

60."Oybek she’riyatida o’xshatishlar .... poetik jihatdan o’ziga xos va betakrordir. Oybek she’riyatidagi har bir o’xshatish kuzatuv-chan shoirning o’tkir nigohi, nafis va vazmin mushohadasining mah-sulidir", - degan fikr muallifi kim?

A)H.Yoqubov

B)M.Qo’shjonov

C)Q.Samadov

D)M.Mukarramov

E)N.Mahmudov

 

61. "Yozuvchi va xalq tili" (T. 1971) asarining muallifi kim?

A)P.Qodirov

B)O.Sharafiddinov

C)N.Shukurov

D)M.Hakimov

E)S.Mamajonov

 

62."Agar olim yoki muhandis tilning "qiyofasini o’zgargirish" va yanada mantiqli, mulohaza uchun qulay qilish maqsadida o’zgartirsa, yozuvchi mutlaqo individual fikrni, ya’ni effektiv va estetik mazmunni ifodalashga qulaylashtirish uchun uni qayta ko’radi", - degan fikr muallifikim?

A) B.Kroche

B)Sh.Balli

C)A.Meye

D)K.Fosler

E)G.Vinokur

 

63."Ko’p tingla, oz so’zla" maqoli asosida "gapni tonnalab ol, grammlab sot" aforizmini hosil qilgan yozuvchi va uning asari...

A)A.Qodiriy. "Mehrobdan chayon"     

B)P.Tursun. "O’qituvchi"

C)G’.G’ulom. "Shum bola"  

D)A.Qahhor. "Sinchalak"

E)Oybek. "Navoiy"

 

64."Yozuvchilar qahramonlar ismini izohlash bilan ham ular-ning ruhiy dunyosini, nasl- nasabini, milliy o’ziga xosligini o’quv-chilarga yetkazishga harakat qiladilar, undan ma’lum maqsadni ko’z-laydilar", - degan fikr muallifi kim?

A) Y.Solijonov, S.Mo’minov

B) G’Abdurahmonov, H.Shamsiddinov

C) X.Shamsiddinov, S.Mo’minov

D)Y.Solijonov, H.Shamsiddinov

E) Sh.Shoabdurahmonov, Y.Solijonov

 

65."Kasalni yashirsang, isitmasi oshkor qiladi" maqoli asosida "Eshakni yashirsang, hangrab sharmanda qiladi" maqolini yaratgan yozuvchi va uning asari ...

A) AQodiriy "O’tgan kunlar"               

B) Oybek "Qutlug qon"

C) A.Qahhor "Qo’shchinor chiroqlari"

D) G’.G’ulom "Netay"

E) A.Qahhor "Ikki yorti-bir butun"

 

66.Tilni bilish faqat qaysi so’zning necha xil ma’nosi borligani bilish bilangana o’lchanmaydi. Shu so’zlardan qahramon kayfiya-tiga mos jumla tuzish, avvalgi jumlaga uni hamohang qilish, qahramon portretini o’quvchi ko’z oldiga keltira olish kerak", - degan edi  

A) G’afur G’ulom

B)Oybek

C)O’tkir Hoshimov

D)Abdulla Oripov

E)Said Ahmad

 

67."Til - bu adabiyot degan gap, tili no’noq kimsa har qanday narsa yozmog’i mumkin, ammo chinakam adib bo’lolmaydi", - degan fikr muallifikim?

A)G’.G’ulom

B)Oybek

C)Asqad Muxtor

D)Mirmuhsin

E)O’.Hoshimov

 

68."So’z diyorida xalq - konchi, toshtarosh, shoir va adib esa qimmatbaho toshlardan sehrli qirralar topib, javohirlar yaratuvchi zargardir", - degan fikr muallifi kim?

A)G’.G’ulom

B)H.G’ulom

C)A.Qodiriy

D)A.Qahhor

E)Said Ahmad

 

69. "G’afur G’ulom asarlarining tili zamondoshdo’stlari asarlari tilidan o’zining ko’tarinkiligi, salobati, emotsionalligi bilan tubdan farqlanib turadi ... Bu fazilat G’afur G’ulomning o’zbek adabiy tiliga xalq jonli so’zlashuv nutqiga alohida mehr qo’yganligi, uni o’ta sinchkovlik bilan o’rganish natijasidir", -degan fikr muallifi kim?

A)M.Qo’shjonov

B)S.Mamajonov

C). B.Nazarov

D)Y.Solijonov

 E) P.Qodirov

 

70."Romanni o’qiganda shunday taassurot tug’iladi: yozuvchi xalq tili deb atalmish chamanzorga kirgan-u, undagi anvoyi gullardan guldastalar terish o’rniga, chamanzorni payhon qilgan, uning gullarini ezib yanchgan. ...romanning tili ko’p jihatdan eng oddiy badiiyat talablariga javob bermaydi", - deganda "Adabiyot tildan boshlanadi" maqolasining muallifi qaysi romanni nazarda tutgan edi?

A)«Spitamen»

B)«Temur Malik»

C)«General Ravshanov»

D)«Mangu jang»

E)«Yillar va yo’llar»

 

71."Badiiy nutqda qo’llanilishiga ko’ra ma’lum termin funksional - semantik jihatdan o’zining sinonimik qatorini tashkil etishi mumkin. Masalan, kosmonavt - fazokor, fazogir, parvozkor, fazokash sayyoh, fazo yo’llchilari, fazo kemasining passajiri kabilar", - degan fikr muallifi kim?

A)G’.Abdurahmonov

B)E.Fozilov

C)N.Shukurov

D)H.Shamsiddinov       

E)Sh.Shoabdurahmonov

 

72. "Adabiyot tildan boshlanadi" nomli maqola muallifi bilan bahs - munozaraga kirishgan yozuvchi va uning maqolasi...

A)Said Ahmad "Boqimonda" jumlalar"

B)Mirmuhsin "Til - javohir"

C)P.Qodirov "Adabiy o’ylar"

D)I.Rahim "Haqiqat saboqlari" 

 E)S.Siyoyev "So’z qadrini bilmagan"

 

73. "Abdulla Qodiriy o’z asarlarini tom ma’nosi bilan badiiy adabiy tilda yozgan. Oybek, A.Qahhor, M.Shayxzoda ham bu sohada yuksak darajaga erishganlar, personajlarning tili orqali ularning ichki dunyosini, axloqiy, madaniy saviyalarini ko’rsata bilganlar", - degan edi ....

A)Oybek

B)P.Qodirov

C)M.Osim

D)O.Sharafiddinov  

E)M.Qo’shjonov

 

74. "Yozuvchi .... odamlar qalbidan kechadigan ismsiz tuyg’ularga nom beradi, so’z sehri bilan kitobxonga ta’sir ko’rsatib, uning fikriy dunyosini, ruhiy olamini harakatga keltiradi", - degan edi.....

A)A.Qahhor

B)O.Sharafiddinov       

C)P.Qodirov

D)Said Ahmad

E) M.Qo’shjonov

 

75. "Navoiy haqidagi qissamni yozishdan oldin uning nasriy asarlari, maktublarini o’qib chiqdim va ularda uchraydigan arxaik so’zlar, jumlalardan foydalandim", - degan edi ....

A)Oybek

B)P.Qodirov

C)I.Sulton

D)M.Osim

D)Mirmuhsin

 

76. "Adabiyot tildan boshlanadi" nomli maqola qaysi yozuvchi-ning asari tahliliga bagishlangan?

A)M.Mansurov "Mangu jang»

B)H.G’ulom "Qoradaryo"

C)I.Rahim «General Ravshanov"

D) Mirmuhsin "Temur Malik"

E)X.To’xtaboyev "Yillar va yo’llar"

 

77."Tarixiy mavzuda qalam tebratuvchi yozuvchilar o’z personajlarini xumi o’sha eski zamon tilida gapirtirishlari shart emas. Bunday qilsalar kitobxonlar o’zini tarjimonga muhtoj bo’lib qolgan turistlardek his etadilar", - degan fikr muallifi kim?

A)M.Shayxzoda

B)M.Osim

C)Oybek

D)P.Qodirov

E)O.Sharafiddinov

 

78. "Adabiyot tildan boshlanadi" maqolasining muallifi.....

A)Said Ahmad

B)P.Qodirov

C) O.Sharafiddinov

D)I.Sultonov

E)M.Qo’shjonov

 

79."Hayot haqiqati va so’z qudrati" (1979) maqolasining muallifikim?

A)O.Sharofiddinov

B)E.Fozilov

C)G’.Abdurahmonov

D)P.Qodirov

E)S.Mamajonov

 

80. "Badiiy adabiyot faqatgana kitobxonning zavqini qo’zg’-atibgina qolmay tarixiy haqiqatni rostgo’uylik bilan bayon qilib, o’z o’quvchisini to’gri so’zlashga, so’zlarning mag’zini chaqishga ham o’rgatishi kerak ....", - degan fikr muallifi kim?

A)Said Ahmad      

B)A.Qahhor  

C)A.Qodiriy

D)P.Qodirov         

E)O’.Hoshimov

 

81."Chinakam san’atkor yozuvchi nutq madaniyatini chuqur va puxta egallashi,adabiy til va jonli so’zlashuv nutqidan unumli va o’rinli foydalana olishi zarur. Dunyoda badiiy so’zning ta’sir kuchiga teng keladigan hyech narsa yo’q ...", - degan fikr muallifi ...

A)O.Sharafiddinov       

B)Y.Solijonov       

C)P.Qodirov

D)M.Qo’shjonov          

E)S.Mamajonov

 

82. "So’z san’ati o’ziga xos olam bo’lib, ijodkordan mashaqqat chekishni, chinakam donolikni talab qiladi. So’zning jilvasini, ming bir qirrasini ochish baxti esa birinchi galda shoirlarga nasib ztishi, shubhasiz", - degan edi…

A) G’.Abdurahmonov   

B)A.Rustamov

C)X.Doniyorov

D)H.Rustamov      

E)N.Shukurov

 

83. "Abdulla Qahhor so’zi - chinakam xalq so’zi. U o’z hikoyalarida badiiy maqsad uchun so’zlarni "qistirmaydi", "majbur qilmaydi", balki xalq tilining o’zidan ana shu maqsadga munosib, loyiq bo’lgan so’zlarni bitta - bitta terib, topib oladi", - degan fikr muallifi kim?

A)O.Sharafiddinov

B)I.Qo’chqortoyev

C)N.Mahmudov

D)A.Nurmonov

E)G’.Abdurahmonov

 

84. "Nimaiki til tabiatidan tashqari bo’lsa, qog’ozga tushmasligi kerak, ammo hamonki qog’ozga tushgan ekan, u tanqiddan tashqarida qolmasligi kerak", - degan edi ....

A)S.Yesenin  

B)Ye.Yevtushenko       

C)N.Tixonov

D)N.Dumbadze            

E)R.Gamzatov

 

85. "Adabiy til bilan badiiy tilning o’zaro munosabati, matn tahlili badiiy asar tili va uslubini o’rganish hozirgi tilshunos-lik, adabiyotshunoslik fanlari oldida turgan dolzarb masalalardan. Ayniqsa, ba’zi badiiy asarlarimiz tili juda qashshoq, xalq tili imkoniyatlari, boyliklaridan bebahra", -degan fikr muallifi kim?

A)X.Doniyorov    

B)A.Aliyev

C)P.Qodirov

D)R.Qo’ng’urov      

E)A.Rustamov

 

86.  "Yosh adibning, ayniqsa boshlovchi yozuvchining kelajagi haqida uning tiliga qarab hukm chiqarish mumkin:  agar avtorning o’z uslubi, badiiy tili bo’lmasa, undan yozuvchi chiqmaydi", - degan edi

A) A.Pushkin       

B)K.Fedin        

C)L.Tolstoy

D)M.Gorkiy    

E)A.Chexov

 

87.- E, o’l, ityaloq… Daydi itning tumshug’ini yog’ qilmay o’l. Itga bersang oshingni, itlar g’ajir boshingni  (A.Qahhor. Qo’shchinor chiroqlari). Keltirilgan matndagi barcha so’z va lug’aviy vositalar .... xosdir.

A)Publisistik nutqqa 

B)Og’zaki nutqqa

C)Kitobiy nutqqa      

D)Ilmiy nutqqa

E)Rasmiy - idora nutqiga

       

88."Tipik milliy xarakterlar yaratishda badiiy nutqning roli" (T.,1993) mavzusida maxsus tadqiqot yaratgan adabiyotshunos kim?

A)Sh.Fayzullayeva    

B)M.Sultonova     

C)M.Abdurahmonova

D)M.Ziyoyeva           

E)G.Imomova

 

89.  "Badiiy adabiyot tili nafis, jilodor til. Uning nafisligi obrazlilik,   ifodaviylik,  ta’sirchanlik,   badiiylik   va   boshqa poetak til xususiyatlari  bilan belgilansa-da,  bu jarayonda so’zning shaklan jozibadorligining ham muhim o’rni bor", - degan edi....

A)B.Bafoyev    

B)I.Qo’chqortoyev    

C)L.Abdullayeva

D)B.Umurqulov     

E)X.Doniyorov

 

90."Badiiy   asar   tilida   dialektizmlar"   (T.,1979)   mavzusi-ni maxsus o’rgangan tilshunos olim kim?

A)E.Fozilov    

B)B.Yusupov        

C)B.Bafoyev

D)G’.Abdurahmonov    

E)B.Fayzullayev

 

91.  "Badiiy adabiyotda so’z" (T.,1993) asarining muallifi kim?

A)B.Bafoyev      

        B)X.Doniyorov   

        C). B.Umurqulov

D)E.Qilichev 

 E)I.Qo’chqortoyev

 

92.  "Uslub jilolari" (T.,1972) asarining muallifi kim?

A)O.Sharofiddinov 

B)M.Qo’shjonov         

C)I.Sultonov

D)N.Shukurov         

E). S.Mamajonov

 

93.Terminlarning   badiiy   nutqdagi   uslubiy   xususiyatlarini maxsus o’rgangan tilshunos olim kim?

A)G’Abdurahmonov 

B)A.Hojiyev        

C)B.Bafoyev

D)N.Maxmudov    

E)H.Shamsiddinov

 

94."So’z san’ati (mahorat va til haqida mulohazalar) asarining (T.,1962) mualliflari kimlar?

A)X.Doniyorov, N.Mahmudov   

B)X.Doniyorov, S.Mirzayev

C)N.Mahmudov, S.Mirzayev       

D)X.Doniyorov, B.Yo’ldoshev

E)X.Abdurahmonov, X.Doniyorov

 

95.Badiiy adabiyot tilini leksik jihatdan o’rganishdan maqsad badiiyatga xizmat qiladigan .... vositalarni aniqlashdir.

A)Grammatik   

B)Lug’aviy     

C)Fonetik

D)Intonatsion   

E)Funksional – uslubiy

 

96.Til  estetikasi   masalalari   bilan   XIX  asrda  shug’ullangan italyan tilshunosi kim?

A)K.Fosler    

B)Sh.Balli       

C)B.Kroche

D)A.Meye          

E).Pual

 

97."Adabiy til normasiga eng avvalo taniqli yozuvchilarning so’z qo’llashmahoratini kuzatish, turlidavrlarda   yaratilgan asarlardan til faktlarini taqqoslash orqali erishish mumkin", -degan fikr muallifi kim?

A)Sh. Balli 

B)K.S.Gorbachevich 

C)V.V.Vinogradov

D)M.N.Kojina    

E)A.I.Yefimov

 

98."So’zni u xuddi mix qilib qoqib qo’ygandek. Ombir bilan ham sug’urib ololmaysiz. Qopqog’i bilan qo’ydi", -degan fikr qaysi yozuvchi va kimning ijodi haqida aytilgan edi.

A) Oybek  G’.G’ulom haqida

B)P.Qodirov A.Qahhor haqida

C) Said Ahmad, A.Qahhor haqida  

D) Said Ahmad A.Chexov haqida

E) Oybek  A.Qodiriy haqida

 

99.  "Badiiy asar tili - mustaqil holda katta muammo.Uning o’ziga xos murakkab va muhim masalalari ijodkorlar va filologlar tomonidan maqbul va manzur yechimini kutmoqda", - degan fikr muallifi kim?

A)M.Qodirov      

B)U.Normatov   

C)P.Qodirov

D)M.Qo’shjonov  

E)O.Sharafiddinov

 

100."So’z san’atining birinchi unsuri til. Ayniqsa,til - asarning tanasi. Tana yo’qmi, demak, asar ham yo’qdir.  Siz faqat so’z tizmalarinigina o’qiysiz", - degan fikr muallifi kim?

A)P.Qodirov   

B)N.Shukurov       

C)O.Sharafiddinov

D)X.Doniyorov   

E)B.Ro’zimuhammad

 

101. Badiiy asar tili haqidagi fanning asoschisi deb tan olingan rus olimi kim?

A)G.V.Stepanov 

B)L.V.Shcherba     

C)A.Zveginsev

D)V.P.Grigoryev  

E)V.V.Vinogradov

 

102.Badiiyadabiyot tili leksikasidagishutilning obraz-liliginita’minlovchi, estetik ta’sirchanligini uyushtiruvchi muhim vositalardan biri. ...dir.

A)Terminologik birikmalar 

B)Frazeologik birikmalar

C)Murakkab leksik birikmalar 

D)Kitobiy leksik birkmalar

E)Kasb - hunar leksikasiga xos birikmalar

 

103. Badiiy asarning sifati va qimmati, yozuvchining individual uslubi, birinchi navbatda, uning maqsad o’qini nishonga bexato uradigan… bilan belgilanadi.

A) Kompozitsiyasi

B) Sujeti

C) Konflikti

D) Pafosi

E) Tili

 

104. «Keyingi paytda yozuvchi xalqining obro’sini tushirayotgan qusurlardan biri til bilmaslikdir. Biz so’z ma’nosining farqiga yetmaymiz, uning tovlanilarini his qilmaymiz, istagan atama yoki iborani bilib –bilmay, pala-partish qo’llayveramiz», - degan fikr muallifi Kim?

A) P.Qodirov

B) Said Ahmad

C) Asqad Muxtor

D) Sa’dulla Siyoyev

E) O’tkir Hoshimov

 

105. «Ma’nodosh so’zlarni o’rinda ishlatish so’z san’atkori uchun farz. Masalan, lug’atlarda odam, kishi, inson sinonim so’zlardek talqin etiladi…. Besh inson keldi emas, besh kishi keldi deyiladi. Sen kishi emassan deyilmaydi, sen odam emassan deyiladi. Tilimizning shu tovlanib turishida shoir uchun ne-ne bitmas- tuganmas xazinalar bor»,-degan edi…

A) G’.G’ulom

B)A.Qodiriy

C) M.Shayxzoda

D) A.Qahhor

E) Said Ahmad

 

106. «Epopeyaning tili masalasiga kelsak, ayniqsa, harakat yo’q bo’lgan, xarakterlar va fikrlar jihatidan ham o’tkir bo’lmagan qismlarda tilga alohida sayqal berish kerak. Ba’zan haddan ziyod yaltiroq so’zlar xarakterlarni va fikrlarni aksincha harakatlantirishi mumkin,»- degan fikrni aytgan edi…

A) Aristotel

B) Beruniy

C) Ibn Sino