Alisher navoly nomidagi toshkent davlat

II
LUapq юлдузи. 1973. №1. - Б.225 - 232.
150 
Болидов Р. «Мажолис ун-нафоис»нинг таржималари. - Тошкент: Фан, 
1984.-Б.31.
196

---

XVI 
asming 2-yarmi - XIX asr yozma manbalarida 
N a v o iy n in g
B o y q a ro
saroyiga 
kelish 
ta fs ilo ti 
Faxriy 
ma’lumotlari asosida yoritilgan. U ham bo‘lsa, sanoqli asarlarda, 
faqat Abdulmo‘minxonning “Tom ut-tavorix” (XVI asr oxiri), 
Husaynquli Dzimobodiyning “Nashtari ishq” (XIX) va undan 
foydalanib yozilgan “Ruzi ravshan” (XIX asr) tazkiralarida 
uchradi. “Tom ut-tavorix” muallifi, garchi Faxriy maTumotiga 
asoslansa-da, ayrim unsurlar uning Xondamir va Davlatshoh 
asarlaridan yaxshi xabardor ekanligini ko‘rsatdi. “Nashtari ishq” 
muallifi ham Navoiy ijodi haqida gapirar ekan, to ialig ich a Vola 
Dog‘istoniyning “Riyoz ush-shuaro” tazkirasidagi m a’lumotlarni 
takrorlaydi. Ammo tarjimai hoi qismida ko'proq ilk manbalardan 
biriga, xususan, Som mirzoning “Tuhfai Somiy” tazkirasi 
m a’lumotlaridan foydalangani aniqlandi. Som mirzo esa o ‘z asa- 
rida kimning m a’lumotlariga suyanganini yuqorida ko‘rib o ‘tdik,
Navoiyning saroy bilan bog‘lik asosiy faoliyati Husayn 
Boyqaro dargohida kechgan bo; lib, uning taqim ai holidagi aso­
siy bosqich hisoblanadi.
Alisher Navoiy Sulton Husayn Boyqaro saroyida qanday 
rasmiy mansablami egallagani tarixiy manbalarda voqea- 
hodisalar bayoni jarayonida ko ‘rsatib o ‘tilgan. Ammo uning 
hukumatdagi vazifalari va vakolatidagi 
tarmoqlar tavsifi 
keltirilmagan. 
Uning oddiy vazirlik davri 
qisqa bo‘lib, 
muhrdorlik lavozimida ishlagan 1469 - 1471 yiilarni o ‘z ichiga 
oladi. Muhrdorlik mansabidagi vazifa va burchi o ‘z-o‘zidan 
ravshan. Bosh vazir lavozimida Amir Alisher qanday vazifalarni 
bajargani yoki, rasmiy tarzda aytganda, davlat boshqaruvining 
qaysi sohalariga mas’ul bo'lganini aniqlash mumkinmi? Navoiy 
“Vaqfiya”da pardali qilib ulami ham ay-tib o'tgan. Unda sulton 
tomonidan Navoiy zimmasiga yuklangan vazifalar birma-bir 
qayd etilgan.
Agar bu vazifalarni tartibga keltirsak, uning bosh vazir - 
devon sohibi sifatida m as’ul b o ig a n soha va tarmoqlar haqida 
tasaw u r olish mumkin. Jumladan:
1. 
Turli xalq yig‘inlari va umumxalq tadbirlari.