Alisher Navoiyning “Mezon ul-avzon”asari

Bobur “Muxtasar”
Ushbu asar “Muxtasir vaqoyi” nomi bilan mashhurdir.Bu kitob ko'p masalalarni o'zida jamlagan.Kirish qismida maqtovlarning barchasi allohgadir deydi.Alloh taolo shariatni shunday bir daraxt sifatida yaratdiki,uni tomirlari yer ostida mustahkamlangan,butoqlari ko'kka bo'y cho'zgan.Har xil kimslarning qo'li yetmaydi.Mevalariga o'g'rilar qo'li yetisha olmaydi.
Bu asar bir necha mavzular yoritilgan.Asosan diniy mavzular ,fiqhga oid masalar bayon qilingan.Birinchi mavzu “Tahorat kitobi”dir.
Unda quyidagilar bayon etilgan:
Namoz o'qiganda poklanish 3 xildir: g'usl,tahorat,tayammum
Tahoratning farzlari farzlari,sunnatlari,mustahablari bordir.Farzi to'rtta:birinchisi yuzini yuvish,manglayidan sochini orqasigacha ,bir quloqdan ikkinchi quloqqacha yuvish;ikkinchisi Ikki qo’llarini tirsaklari bilan yuvish;uchinchi ikki oyog'ini to'pig'i bilan yuvish; to'rtinchi boshini to'rtdan biriga mash tortish.
Sunnati o'n uch xildir:birinchisi “Bismillahir rohmanir rahim”deb boshlash;ikkinchisi hozirgina uyqidan uyg'ongan bo'lsa yuzini yuvmasdan,ikki qo'lini bo'g'inigacha uch marotaba yuvish;uchinchisi misvoq is'temol qilish;to’rtinchisi og'zini uch marotaba yuvish;beshinchisi burunni uch marotaba yuvish;oltinchisi soqolini yuvish;yettinchisi barmoqlarini barmoqlari bilan ishqalab yuvish;sakkizinchisi yuviladigan har bir a'zoni uch marotaba yuvish;to'qqizinchisi boshni aylanasiga mash tortish;o’ninchisi quloq ichini,tashini mash qilingan suv bilan yuvish;o’n birinchisi niyat qilish;o'n ikkinchisi hamma a'zolarni tartib bilan yuvish;o'n uchinchisi to'xtamasdan uzluksiz yuvish.
Mustahabi ikki xildir:ikki a'zolardan o'ngini birinchi yuvish;ikkinchisi bo'yinga mash qilish.
G'usl farzi uch xildir.Og'izni yuvish,burunni ichini yuvish,tananing har a'zosiga suv yetkazish.
Bundan tashqari yana bir qancha kitoblar bo'lib,ularda yana turli mavzular yoritilgan.Masalan “Ka’badagi namoz”.
Ka'batulloh ichida nafl va farz namozini o’qish imomni orqasiga to’g’ri kelsa durust,orqasiga to’g’rikelmasa durust emas.Yuzini imomning yuziga qarab o'qish,Ka'ba ustida o'qish makruh sanaladi.