Alisher navoiy nomidagi toshkent davlat


Alisher Navoiy va Vilyam Shekspir



Download 0,98 Mb.
Pdf ko'rish
bet72/107
Sana11.01.2022
Hajmi0,98 Mb.
#341075
1   ...   68   69   70   71   72   73   74   75   ...   107
Bog'liq
qiyosiy adabiyotshunoslik (2) (1)

Alisher Navoiy va Vilyam Shekspir 

ijodida badiiy tamoyillar mushtarakligi 

va o‘ziga xoslik

1

Badiiy so‘z ustalari Navoiy va Shekspir merosida tipologik 

o‘xshashliklarning ahamiyatga molik tomonlarini ko‘rsatishga 

urinar ekanmiz, ular dunyoqarashida muhim o‘rin tutgan mav

­

zulardan biri muhabbat muammosiga e’tiborimizni qara tamiz.



Alisher  Navoiy  asarini  («Layli  va  Majnun»)  Shekspirning 

(«Romeo  va  Julyeta»)  asari  bilan  qiyoslash  uning  XVII  asr-

danoq jahonshumul va ilmiy o‘rganilgan badiiy ijodini jahon 

adabiyoti kontekstida o‘rganish yo‘lida bir urinish desak, xato 

bo‘lmaydi.  Ikkala  san’atkor  ishq  mavzusidagi  yuksak  badiiy 

asarni yaratar ekan, fojiali sevgi tarixini syujetga asosiy man

­

ba qilib olishdi. 



O‘z  navbatida,  «Romeo  va  Juletta»ning  sevgi  tarixi  ham 

xuddi  shuningdek,  italiyalik  novellanavislar  tomonidan  bir 

necha  marotaba  qayta  ishlangan  Mateo  Bandello  novellasi 

Маматқулова Х.А. Алишер Навоий ва Вильям Шекспир ижодида баддий тамойиллар 



муштараклиги ва ўзига хослик («Лайли ва Мажнун» достони ҳамда «Ромео ва Жульетта» 

тра гедияси мисолида). Филол. фан. номз... дисс. – Тошкент, 2009. – Б.24 – 49.




112

113


(1554) bu muhabbat tarixini butun Yevropaga mashhur qildi. 

Bu tarixni fransuz tilida Per Buato yaratdi (1559). Fransuz ti

­

lidan ingliz tiliga Vilyam Peytner tarjima qilib, nashr qildirdi. 



Ingliz shoiri Artur Bruk «Romeus va Julyetaning fojiali tarixi» 

nomli poema yaratdi. 

Sharq mutafakkiri «Alloh qudratining nishonasi» bo‘lmish 

buyuk tuyg‘uga «Mahbub ul-qulub» asarida mukammal ta’rif 

beradi

1

.  «Layli  va  Majnun»  dostonida  ham  ishq  masalasiga 



doir  nazariy  mulohazalar  bayoniga  bag‘ishlangan  baytlarni 

keltiradi:



Ey ishq, g‘arib kimiyosen,

Bal oyinayi jahonnamosen.

Ham zotingga darj kimiyoliq,

Ham oyinayi jahonnamoliq

2

.

Allomaning ta’kidlashicha, ishq ham «kimiyo», «ham oyi-

nayi  jahonnamodir».  Ishq  insonga  yaqinlashsa,  gavdasining 

loyi tuproqdan o‘zga narsa bo‘lmagan insonning yuzini, tanini 

oltinga aylantiradi, bu bilan ham kifoyalanmay uni o‘tda kuy

­

dirib, tamoman eritadi. Bu kuyish natijasida uning vujudi va 



ruhi oltindek pok bo‘ladi, ya’ni kimyolanish jarayonida uning 

vujudi o‘zidagi qusurlardan qutulib va fazilatlar kasb etib, ka

­

molotga erishadi. 



Shekspir  asarida  ham  ishq  mavzusi  ko‘p  qirrali  yoritiladi. 

Shoir personajlari bu haqda turli sharoitlarda turlicha fikr yu

­

ritadilar. Shekspirda sevgi haqida birinchi xizmatkorlar gapiri



­

shadi, ular uchun sevgi – qizlar bilan ko‘ngilxushlik; enaganing 

Қаранг: Алишер Навоий. Маҳбуб ул-қулуб. – Тошкент, 1983. – Б.49.



Алишер Навоий. Мукаммал асарлар тўплами. XX томлик. – Тошкент: Фан, 1992. IX 

том. – Б.293.

ham Julyettaning yoshligida yiqilganini eslab aytgan gaplari va 

fikrlari ularnikidan qolishmaydi. Asarda Benvolio va Merkutsio 

ishq haqida istehzoli so‘zlashar ekan, ko‘ngilochar hissiyotlar 

haqida xizmatkorlarning qo‘pol va sodda gaplaridan farqli ra-

vishda yosh aslzodalar bunday hissiyotlardan nafratlanishadi 

va Romeoning oshiqligini masxara qilib kulishadi.

G‘arb mutafakkiri Shekspir oksyumoronlardan unumli foy

­

dalanib ishq tavsifining nihoyatda yorqin namunalarini yara-



tadi: a brawling love – savdoyi junun; a loving hate – suyukli 

nafrat; a heavy lieghtness – qo‘rg‘oshin pat; a cold fire – sovuq 

alanga; a sick health – sog‘lom bemor. Mutafakkir shoir ishq-

ning ta’rifida davom etar ekan, poetik mahorat bilan uning si

­

tamkorligini, o‘tday kuydirishini, bu o‘t oshiqni ko‘z yoshdan 



jamg‘arilgan 


Download 0,98 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   68   69   70   71   72   73   74   75   ...   107




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish