Alisher navoiy nomidagi toshkent davlat universiteti qoshidagi pedagogik kadrlarni qayta tayyorlash va ularning malakasini

M

oslikni toping.

1

0. To'g'ri javoblarni aniqlang. Kompozitsiya usuli bilan fe'l yasalishi quyidagicha bo'ladi:

Qoliplar	Ha yoki yo`q
1. [fe'l+fe'l] tuzilishidan iborat qo'shma fe'llar
2.[sifat+fe'l] tuzilishidan iborat qo'shma fe'llar
3.[ot+fe'l] tuzilishidan iborat qo'shma fe'llar
4. [son+fe'l] tuzilishidan iborat qo'shma fe'llar
5. [taqlid+fe'l] tuzilishidan iborat qo'shma fe'llar
6. [undov+fe'l] tuzilishidan iborat qo'shma fe'llar
7. [ravish+fe'l] tuzilishidan iborat qo'shma fe'llar

1. 
   So'z yasalishiga oid to'g'ri ta'riflarni jufti bilan belgilang.
   

olachipor, xomsemiz, tekis yuzli ...+… shaklidagi qo'shma so'zlardir.	Ot so'z turkumi	Raqamlar
B. qirqkokil, ikkikat, ikkiyuzlama …+ot shaklidagi qo'shma sifatlardir	Sifat so'z turkumi
C. Kompozitsiya usuli bilan yasalish qoliplari boshqa so'z turkumlariga qaragan nisbatan kam	Son so'z turkumi
D toshbolta, chayongul, ilongul aynan bitta so'z turkumiga oid so'zlar birikuvidan hosil bo'lgan .	Ravish so'z turkumi

Simptom

1. Til, shaxs, jamiyat uchligi va uning tarkibidagi a’zolar orasidagi munosabatlar tadqiqi qaysi sohalarda oʻz aksini topyapti?

2.Lisoniy-sintaktik sathning tadqiq manbayiga nimalar kiradi va ularning lisoniy-sintaktik xususiyatlari nimalardan iborat?

3.O‘zbek tilshunosligida so‘z birikmalarining formal-grammatik talqini nimalardan iborat?

4.Substansial tahlil yo‘nalishi nima?

5.Lisoniy sintaktik qurilish qoliplari va ularning hosilalari, ular oʻrtasidagi munosabat, lisoniy-sintaktik xususiyatlariga qanday xususiyatlar kiradi?

6.Lison-nutqqarama-qarshiligida tadqiq etilishichama’noviy (semantik) tasnif tamoyiliga ko‘ra leksemalarqanday turkumlarga ajratildi?

7.Tobe va hokim a’zolari shaxs otlaridan tashkil topgan so‘z birikmalarini oʻrganish asosida formal-grammatik talqinda qanday xulosalarga kelindi?

8. “Shaxs tavsifi nomlari” LMTsi butunlik sifatida qandaybo‘laklar, ya’ni LMGlardan tashkil topadi?

9. Shaxsni tavsiflovchi so‘z birikmalariningqurilish qoliplariga nimalar kiradi?

1 0.O‘zbek tilshunosligida til birliklari, jumladan, SBlarining substansial tadqiqi natijalarini nutq lingvistikasi nuqtayi nazaridan baholash, lisoniy sintaktik imkoniyatlarni tildan foydalanuvchi nutqiy faoliyatida voqelanishini til, shaxs va jamiyat munosabatlari negizida sotsial va pragmatik jihatdan tahlil qilish ilmiy ehtiyoji nimalarda oʻz aksini topadi?


Qiyosiy tahlil

1 .Shaxsni kasb jihatdan tavsiflovchi LMG va shaxsni jinsiga ko‘ra orasidagi LMG orasida sintaktik munosabatni hosil qiluvchi ot leksemalaridan hosil bo‘lgan Oshpaz ayol, shifokor erkak, o‘qituvchi ayol, naqqosh erkak, quruvchi ayol, chiptachi erkakso‘z birikmalari va oshpaz, shifokor, o‘qituvchi, naqqosh, quruvchi, chiptachi leksemalarini qiyoslab tahlil qiling.

2 .“Shaxs tavsifi nomlari” LMTsi hamda “shaxs tavsifi nomlari” LMGsi turlarini o‘zaro qiyalang.

3 .Sezgi a’zolari bilan sezish mumkin bo‘lgan predmetlarni atovchi leksik birliklar muayyan otlar hisoblansa,muayyan otlar birikuvidan hosil bo‘lgan birliklarni o‘zaro shu ot leksemalari bilan qiyoslang.

4 .Nutqiy birlik sanalgan so‘z birikmasi va shaxsni tavsisliovchi so‘z birikmalarining o‘ziga xos xususyatlarini tavsiflang.

5 .Til va jamiyat, til va mafkura, til va tafakkur, til va xalq, til va yosh, til va jins, davlat institutlarida til, til taraqqiyotini rejalashtirishkabi tushunchalarni o‘zaro qiyoslang.

6 .O‘zbek tilida SBlari shaxsni tavsiflash vazifasiga xoslanishi va lisoniy sathlararo aloqadorlikni ta’minlashini shaxsni atovchi lug‘aviy birliklar bilan qiyoslab tahlil qiling.