Alisher Navoiy nomidagi Toshkent davlat o‘zbek tili va adabiyoti universiteti



Download 7,21 Mb.
Pdf ko'rish
bet263/398
Sana26.02.2022
Hajmi7,21 Mb.
#467559
1   ...   259   260   261   262   263   264   265   266   ...   398
Bog'liq
Тайёр Миллий корпус тўплам 17.05

Alisher Navoiy nomidagi Toshkent 
davlat o‘zbek tili va adabiyoti 
universiteti 
“O‘ZBEK MILLIY VA TA’LIMIY 
KORPUSLARINI YARATISHNING NAZARIY 
HAMDA AMALIY MASALALARI”
Xalqaro ilmiy-amaliy konferensiya
Vol. 1
№. 01 (2021) 
223 
“Ушбу дастур, энг аввало, таржима назарияси ва амалиётини ўқитиш учун, қолаверса, рус 
тилини мустақил равишда юқори даражада ўрганиш учун тузилган. Шу сабабли бу дастурдан
асосан, бакалавр, магистр ва аспирантлар фойдаланишади. Талаба ўз таржима вариантини on-line 
режимда корпусга киритиши, кейинчалик уни маълумотлар базасидаги тил эгалари варианти 
билан солиштириши, унга қолдирилган изоҳларни ўқиши, бошқа талабалар томонидан қилинган 
таржималарни кузатиши, улардаги типик хатоларни кўриш ва уларнинг ишига муносабат 
билдириш ҳам мумкин. Ушбу олинган натижалар таржиманинг қимматини белгилашда ишончли 
манба вазифасини бажара олади”. 
Дастур муаллифлари RuN-Euro корпусидан рус-норвег таржима матнлари ичидан 12 та 
фрагментни ажратиб олишган. Кейинчалик 8-10 та рус тили эгаларидан айнан шу лавҳаларини рус 
тилига таржима қилиш сўралган. Натижада, илк маълумот сифатида қуйидаги мазмундаги 
материални қўлга киритишган:
1. Sofie Amundsen var på vei hjem fra skolen.
(Jostein Gaarder, «Sofies verden»/«Мир Софии»)
1a. София Амундсен возвращалась домой из школы.
1b. София Амундсен шла по дороге домой из школы. 
1c. София Амундсен возвращалась из школы домой.
1d. София Амундсен возвращалась домой из школы.
1e. Cофия Амундсен шла со школы домой.
1f. София Амундсен шла из школы домой.
1g. София Амундсен шла домой из школы.
1h. София Амундсен шла домой после школы.
1i. София Амундсен шла домой из школы. 
“1a”даги мисол – RuN-Euro корпусидаги профессионал таржима. Ҳаваскор таржимонларга 
эса оригинал парча мазмуни сақланган ҳолда чиройли ва силлиқ услубда таржима қилиш 
топширилган. Корпусда мавжуд таржима ва тил эгаларининг қилган таржимасини системали 
қиёслаш асосида контрастив лингвистик тадқиқотлар учун таржима (рус бадиий адабиётининг 
профессионал таржимонлари томонидан қилинган таржималар)нинг қанчалик лингвистик 
қимматга эга эканлиги ҳақида нисбатан тўлиқ ва аниқ хулосага келиш мумкин. Хўш, улар 
оригинал матнга қанчалик яқин таржима қилишар экан? Параллел корпусда тўпланган таржима 
материаллари таҳлили шуни кўрсатадики, рус таржимонлари новег таржимонларига нисбатан 
эркин бадиий таржимани афзал кўришади» [Гёрн].
Параллел корпус таржимонлик таълимида ҳам қулай таълимий ресурс бўла олади. Бундай 
ёндашув австриялик тилшунос М.Вандрушка ва унинг издошлари томонидан қўлланила 
бошланган. Ҳатто таржима бўйича методик қўлланмаларнинг кўпчилиги (масалан, В.В.Кабакчи, 
Т.А.Казакова томонидан тузилган дарсликлар) параллел корпус материаллари асосида тузилган. 
Бу дарсликларда оригинал ва таржима тилдаги эквивалентларни қиёслаш бўйича машқлар 
тўплами мавжуд. Бундай топшириқларнинг асосийси параллел контекстдаги гапларнинг лексик ва 
грамматик структурасини таҳлил қилиш ҳақида бўлади. Талабага асл ва таржима (таржиманинг 
бир неча варианти) матн берилади; тадқиқ/таҳлил манбаи аниқ бўлади; фақат анализ/синтез 
қилиш, лингвистик умумлашмалар ҳосил қилиш, олинган хулосаларни таржима малакасига олиб 
кириш талаба зиммасида қолади. Бу ўринда параллел корпус аниқ манбалар манбаи вазифаси 
билан бошқа таълимий ресурслардан устунликка эришади. Аслида, таржима кейинги таҳрирни 
назарда тутиб амалга оширишили мақсадга мувофиқ. Таржимон (хусусан, ҳали катта тажрибага 
эга бўлмаган таржимон) у ёки бу “стандарт конструкция”ларнинг таржима эталони вазифасини 
бажара оладиган ресурсларга эҳтиёж сезади. Маълумотларга қараганда, таржима жараёнида 
таржимоннинг 50, ҳатто 80 % вақти луғат билан ишлашга кетар экан. Электрон параллел корпус ва 
компьютер технологияси бу вақтни сезиларли даражада қисқартириш имконига эга. Улар таржима 
усул ва йўлларини ўрганишда профессионал таржима намуналарини кўрсатиши билан қимматли 
аҳамият касб этади. 



Download 7,21 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   259   260   261   262   263   264   265   266   ...   398




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish