Alisher Navoiy nomidagi Toshkent davlat o‘zbek tili va adabiyoti universiteti



Download 7,21 Mb.
Pdf ko'rish
bet231/398
Sana26.02.2022
Hajmi7,21 Mb.
#467559
1   ...   227   228   229   230   231   232   233   234   ...   398
Bog'liq
Тайёр Миллий корпус тўплам 17.05

oy

quyosh
, kabi so‘zlar jamlik ifodalay olmasligi o‘z-o‘zidan 
aniq. Bundan tashqari, barcha son-miqdori bir necha bo‘lsa ham ularni bir joyga to‘plashning imkonyati 
bo‘lmagan narsalarning nomini bildiruvchi 
peshona

og‘iz

burun
kabi tana a’zolari boshdan ajralgan 
holda bir joyda uchramaydi. Demak, ularni jamlik ma’nosida ishlatishning imkoni yo‘q. Yana donalab 
sanalaydigan 
suv, sut, muz, po‘lat, havo, gaz, osmon
singari narsalarni ham jam holda tasavvur qilib 
bo‘lmaydi. 
Sezgi a’zolari orqali bevosita idrok qilish mumkin bo‘lmagan, faqat aql ko‘zi bilan ko‘rish mumkin 
bo‘lgan narsalarni tilshunoslikda abstrakt otlar deb yuritiladi. 
Aql, idrok, tuyg‘u, sezgi, iztirob, fikr, 
ong, yaxshilik
, singari so‘zlar abstraktlik xususiyati bilan boshqa so‘zlardan ajralib turadi. Mavhum 
tushunchalarni ifodalovchi mazkur so‘zlar jamlik ma‘nosiga ega bo‘lishi tabiatan mumkin emas.
Biror so‘zni jamlik otlari sirasiga kiritish uchun o‘sha so‘zning ma‘nosida bir xil predmetlarning 
birdan ortiq bo‘lishi uning bir nechasi bir butun, ya’ni to‘da tarzida o‘qilishi, tasavvur etilishi kabi 
faktorlar bo‘lishi zarur. Yuqorida sanab ko‘rsatilgan 
suv, sut, muz, po‘lat, havo, gaz, osmon

aql, idrok, 
tuyg‘u, sezgi, iztirob, fikr, ong, yaxshilik 
kabi
 
so‘zlarga mazkur ikki belgi tadbiq etilsa, bu so‘zlarning 
jamlikka mutlaqo aloqasi yo‘qligi darhol seziladi [Есперсеn, 1958: 228.].
Odam, baliq, ot, o‘zbek, rus, kitob, qalam 
kabi so‘zlar nutqda jamlik ma’nosida qo‘llanishi 
mumkin bo‘lsa ham, umuman, ularni jamlik so‘zlariga kiritib bo‘lmaydi, chunki bunday narsalarning bir 
nechasi bo‘lsa ham so‘zning semantikasi jamlik ma’nosi anglashilmaydi. Bu so‘zlarning leksik 
ma‘nosida jamlik bo‘lganda edi, ularning yakkasiga nisbatan 

Download 7,21 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   227   228   229   230   231   232   233   234   ...   398




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish