Alisher navoiy nomidagi samarqand davlat universiteti

Mavzuning amaliy ahamiyati. Ma’lumki, ruhiy-psixologik tahlil jahon adabiyoti va adabiyotshunosligining ulkan yutug‘i sifatida yuzaga kelgan. Asarga psixologik jihatdan yondashish, asar qahramonlarini ruhiy olamiga safar qilish, birinchi navbatda, asarning hayotiy – falsafiy olamini ochib berishga xizmat etadi, adabiyot hayotning badiiy ifodasi ekanligini ko‘rsatib beradi. Albatta, asar o‘ziga xos kichik bir olam hisoblanadi. Uning barcha qirralari ruhiy tahlil asosida ko‘rib chiqishga ehtiyoj sezilmaydi. Garchi ruhiy tahlil asarning barcha elementlariga xos bo‘lsa-da, ruhiy-psixologik yondoshuvning ham o‘ziga xos alohida tadqiq obyektlari bor. Bu asardagi dialog va monologlar orqali xarakterlar mantig‘i, ruhiyatini belgilab olish, tush tasviri orqali asar qahramonlari va voqeliklar tizimini o‘zlashtirish, xarakterlar ruhiyatini ochuvchi vositalarga e’tibor qaratish va boshqa masalalarga asos sifatida e’tibor beriladi. Asarning butun strukturasi, kompozitsion vositalar, syujet elementlari, xullas, sarlavhadan boshlab xotima qismigacha barcha jihatlari ruhiy kechinmalar ifodasiga qaratiladi. Shu ma’noda «Qutlug‘ qon» romani ham xarakterlar ruhiyati orqali poetik mazmun ifodalangan asar deya baholashimizga imkon beradi.

Xullas, mazkur bitiruv-malakaviy ishmizda Oybekning «Qutlug‘ qon» asari xarakterlarini ruhiy tahlil asosida o‘rganishga harakat qildik. Ishni an’anaviy kirish, xulosa, adabiyotlar ro‘yxati hamda uch asosiy bob tarzida yoritib berishga intildik.