Alisher navoiy nomidagi samarqand davlat universiteti umumiy huquqshunoslik

Mahalla-milliy demokratik institut 

   

Odamlarni  o'zaro  mehr-oqibatli  saxovatli  qilib  tarbiyalashda,  o'ziga  xos 

jamoani  shakllantirishda    mahalla  juda  katta  ahamiyatga  ega.  Narshaxiyning  IX 

asrda yozilgan„ Buxoro tarixi” kitobida Buxoroda bundan 1100 yil ilgari  bir necha  

mahalla    bo'lganligi    ko'rsatilgan.  Arab  istilosi  va  islom  dini  qabul  qilingandan 

ancha  ilgari  paydo  bo'lgan    mahalla  cheklangan  hududda  istiqomat  qiluvchi 

odamlarning  birlashmasi  bo'lgan.  Ayrim  sotsiologlar  mahallani  qo'shnichilikka 

asoslangan  jamoa  deb  qayd  qiladilar  va  ularni  tarixan  Movarounnahr  shaharlarida 

vujudga  kelgan  deydilar.        Toshkentda  mahallalar  asosan  XVIII  asirdan  paydo  

bo'la boshlagan. O'shanda 150 ta mahalla bo'lib,   XIX asirda ularning soni 200 taga 

yetgan. 

     

Ko'p asirlik tarixga ega bo'lgan mahalla 1-chi marotaba  mustaqil 

respublikamiz konstitutsiyasining 105-moddasida  o'zining huquqiy  maqomiga ega 

bo'ldi. Mahallalar mavqiyini oshirish maqsadida bir qator farmon, qaror, qonunlar 

qabul qilindi. 

---

 

229

    1) 1992 yil 12 sentabr' respublika  „Mahalla” jamg’armasini tuzish to'g’risida„gi  

farmon  

    2)1993  yil  2  sentabr'  „Fuqarolarning    o'zini-o'zi    boshqarish    organlari  

to'g’risida”gi  qonun  (Yangi  tahrir  1999y  14  aprel')    mahalla  arabcha  so'z  bo'lib, 

„mahal;  mahallatun”  Yangi  hamjamiyat,  hamjamoat  degan    ma'noni  anglatadi. 

Mahallalar  ming  yillar  davomida    kasb-hunar  yoki  milliy  belgilar    asosida  tarkib 

topgan.  Masalan,  Toshkent  shahrida  „professorlar”  „pichoqchilar”  „zargarlar”  va 

boshqa nomlari bilan atalgan mahallalar mavjud.