Alisher navoiy nomidagi samarqand davlat universiteti umumiy huquqshunoslik

Ijro etuvchi hokimyat devonini tuzadi va unga rahbarlik qiladi: respublika Oliy 

Hokimyat va boshqaruv organlarining va hamjihat ishlashini ta'minlaydi: vazirliklar 

davlat  qo'mitalari  hamda  davlat  boshqaruvining  boshqa  organlarini  tuzadi  va 

tugatadi,  shu  masalalarga  doir  farmonlarni  keyinchalik    O'zbekiston  Respublikasi 

Oliy Majlisining palatalari tasdig’iga kiritadi 

    

Senat Raisi lavozimiga saylash uchun nomzodlalrni O'zbekiston Respublikasi 

Oliy  majlisining  Senatiga  taqdim  etadi.  O'zbekiston  Respublikasi  Oliy  majlisining 

palatalari ko'rib chiqishi  va tasdiqlash  uchun O'zbekiston Respublikasi  Bosh  vaziri 

nomzodni  taqdim  etadi  va  lavozimidan  ozod  qiladi.  Bosh  vazirning  taqdimiga 

binoan Vazirlar maxkamasi a'zolarini tasdiqlaydi va lavozimidan ozod qiladi. Bosh 

prokror  uning  o'rinbosarlarini  tayinlaydi  va  ularn  lavozimidan  ozod  qiladi, 

keyinchalik bu masalalarni senat tasdig’iga kiritadi. 

     

O'zbekiston Respublikasi Oliy  majlisi Senati tasdig’iga  Konstitutsiyaviy Sud 

raisi  va  sudyalar,  Oliy  sud  raisi  va  sudyalari  Oliy  xujalik  sudi  raisi  va  sudyalari, 

Markaziy  Bank  boshqaruvining  raisi  tabiatni  muxofaza  qilish  davlat  qo'mitasining  

raisi  lavozimlariga  nomzodlarni  taqdim  etadi.  Viloyatlar,  tumanlararo,  tuman, 

shahar,  harbiy  va  xo'jalik  sudlarining  sudyalarini  tayinlaydi  va  lavozimidan  ozod 

etadi. 

     

Viloyat  hokimlarini  hamda  Toshkent  shahar  hokimini  tayinlaydi  va 

lavozimidan  ozod  etadi,  keyinchalik  bu  masalalarni  tegishli  xalq  deptatlari 

---

 

216

Kengashining tasdig’iga kiritadi. 

     

Konstitutsiyani  qonunlarni  buzgan  yoki  o'z  sha'ni  va  qadr-qimmatiniga  dog’ 

tushiradigan  xatti-harakat  sodir  etgan  tuman  va  shahar  hokimlarini  Prezident  o'z 

qarori  bilan  lavozimidan  ozod  etishga  hakli.Bundan  tashqari  Prezident  milliy 

xavsizlik  xizmatini  tuzadi.  Milliy  xavsizlik  xizmati  raisini  tayinlaydi  va 

lavozimidan  ozod  etadi.  Keyinchalik  shu  masalalarga  doir  farmonlarni  senat 

tasdig’iga kiritadi. 

     

Prezident  Qurolli  kuchlarning  Oliy  bosh  qo'mondoni  hsoblanadi  Qurolli 

kuchlarning oliy qo'mondonlarini tayinlaydi va  lavozimidan ozod etadi oliy harbiy 

unvonlar beradi. 

      

Konstitutsiyaning  95-moddasiga  muvofiq,  Qonunchilik  palatasi  yoki  senat 

tarkibida  ularning  normal  faoliyatiga  tahdid  soluvchi  hal  qilib  bo'lmaydigan 

ixtiloflar  yuz  berganda  yoxud  ular  bir-necha  marta  O'zbekiston  Respublikasining 

Konstitutsiyasiga  zid  qarorlar  qabul  qilgan  taqdirda,  shunengdek  qonunchilik 

palatasi  bilan    senat  o'rtasida  O'zbekiston  Respublikasi  Oliy  Majlisining  normal 

faoliyatiga  tahdid  soluvchi  hal  qilib  bo'lmaydigan  ixtiloflar  yuz  berganda 

O'zbekiston  Respublikasi  Prezidentining  Konstitutsiyaviy  sudi  bilan  bamaslahat 

qabul  qilgan  qarori  asosida  O'zbekiston  Respublikasi  Oliy  Majlisining  palatalari 

tarqatib yuborilishi mumkin. Yangi saylovlar 3-oy ichida o'tkaziladi. 

(3) Respublika Prezidentining fuqarolarning huquq, erkinliklari, burchlari va 

qonuniy manfaatlari soxasidagi vakolatlari 

 

O'zbekiston  Konstitutsiyasida  Respublika  Prezidenti  fuqarolarning  huquq  va 

erkinliklariga,  Konstitutsiya  va  qonunlariga  rioya  etilishining    kafilidir,  deb 

belgilangan. Respublika Prezidenti fuqarolarning huquq va erkinliklarini respublika 

hududidagina  emas,  balki  uning  tashqarisida,  boshqa  chet  davlatlar  hududlarida  

ham  ta'minlashning asosiy kafili bo'ladi. 

   

Prezident  Respublika  Fuqaroligiga  qabul  qilish,  fuqarolikdan    chiqarish, 

siyosiy boshpana berish masalalarini ham hal qiladi. 

   

O'zbekiston  Respublikasining  ordenlari,  medallari  va  faxriy  yorliqlari  bilan 

fuqarolarni  mukofatlaydi.  Respublika  Prezidenti  fuqarolar  xavsizligini  saqlash 

uchun  kerakli  choralar  ko'radi.  Jumladan,  Favqulotda  vaziyatlar  (real  tashqi  xavf, 

---

 

217

ommaviy  tartibsizliklar,  yirik  holat, tabiiy  ofat, epidemiyalar)  yuz bargan taqdirda, 

fuqarolarning  xavfsizligini  ta'minlashni  ko'zlab,  O'zbekiston  Respublikasining  

butun hududida yoki uning ayrim joylarida favqulotda holat joriy etadi, qabul qilgan 

qarorini 3kun ichida oliy majlis palatalari tasdig’iga kiritadi. 

    

Shunengdek,  Prezident  davlat  miqyosidagi  katta  bayramlar  va  tantanalarga 

bag’ishlab,  aminstiya  to'g’risidagi  hujjatlarni  qabul  qilish  haqida  O'zbekiston 

Respublikasi  Oliy  Majlisining  senatiga  taqdimnoma  kiritadi  va  O'zbekiston 

Respublkasining sudlari tomonidan hukm  qilingan shaxslarni avf etadi. 

(4) Respublika  Prezidentining halqaro munosabat sohasidagi vakolatlari. 

      

Republika  Prezidenti  1-chi  navbatda  mamlakat  halqaro  siyosatining  asosiy 

yo'nalishlarini  belgilaydi,  o'z  davlatining  vakili  sifatida  halqaro  munosabatlarda 

yuqori  vakillikni  olib  boradi:  chet  davlatlar  va  halqaro  tashkilotlar  bilan  

muzokaralar o'tkaziladi, bitim va shartnomalar tuzadi, ularni izlaydi, respublikaning 

tuzilgan  hujjatlariga  rioya  etilishini  ta'minlaydi.Respublika  Prezidenti  o'z  huzurida 

akreditatsiyadan  o'tgan  diplomatik  va  boshqa  vakillarning  ishonch  va  chaqiruv 

yorliqlarini  qabul  qiladi:  O'zbekiston  Respublikasining  Chet  davlatlardagi 

diplomatik  va    boshqa  vakillarini  tayinlaydi  hamda  lovozimlaridan  ozod 

qiladi:respublika  oliy  majlisiga  har  yili  ichki  va  halqaro  ahvol  xususida 

ma'lumotnoma taqdim etiladi. 

    

Respublika  Prezidenti  mamlakatimizga  hujum  qilishganda  yoki  tajovuzdan 

bir-birini  mudofaa  qilish  bo'yicha  tuzilgan  shartnoma  majburiyatlarni    bajarishi  

zarurati  tug’ilganda    urush  holati  e'lon  qilishi  huquqiga  ega  va  bu  to'g’risidagi 

qarorni 3-kun ichida  Oliy majlis palatalarining tasdig’iga kiritadi. 

        3§ Vazirlar mahkamasi O'zbekiston Respublikasining hukumati va vazifalari. 

  O'zbekiston  Respublikasining  Vazirlar  Mahkamasi  -  Hukumati  O'zbekiston 

Respublikasida  iqtisodiyotning,  ijtimoiy  va  ma'naviy  sohaning  samarali  faoliyatiga 

rahbarlikni,  O'zbekiston  Respublikasi  qonunlari,  O'zbekiston  Respublikasi  Oliy 

Majlisining qarorlari, O'zbekiston Respublikasi Prezidentining farmonlari, qarorlari 

va farmoyishlari ijrosini ta'minlovchi ijro etuvchi hokimiyat organidir.  

O'zbekiston  Respublikasi  Vazirlar  Mahkamasi  davlat  boshqaruvi  organlari 

tizimiga  va  o'zi  tashkil  etadigan  xo'jalik  boshqaruvi  organlari  tizimiga  boshchilik 

---

 

218

qiladi,  ularning  hamjihatlik  bilan  faoliyat  ko'rsatishini  ta'minlaydi.  Vazirlar 

Mahkamasi  o'z  faoliyatida  O'zbekiston  Respublikasi  Prezidenti  va  O'zbekiston 

Respublikasi  Oliy  Majlisi  oldida  javobgardir.  Vazirlar  Mahkamasi  qonunchilik 

tashabbusi huquqiga ega. 

Vazirlar  Mahkamasi  o'z  faoliyatida  kollegiallik,  demokratiya  va  qonuniylik, 

O'zbekiston  Respublikasida  yashovchi  barcha  millat  va  elatlarning  manfaatlarini 

hisobga olish prinsiplariga asoslanadi.  

Vazirlar  Mahkamasi  tarkibiga  O'zbekiston  Respublikasi  Bosh  vaziri,    uning 

o'rinbosarlari,  vazirlar,  davlat  qo'mitalarining  raislari  kiradilar.  Qoraqalpog’iston 

Respublikasi  hukumatining  boshlig’i  o'z  lavozimi  bo'yicha  Vazirlar  Mahkamasi 

tarkibiga  kiradi.  Vazirlar  Mahkamasining  tarkibi  O'zbekiston  Respublikasining 

Prezidenti  tomonidan  shakllantiriladi.  O'zbekiston  Respublikasi  Prezidenti  Bosh 

vazir  nomzodini  ko'rib  chiqish  va  tasdiqlash  uchun  O'zbekiston  Respublikasi  Oliy 

Majlisining  palatalariga  taqdim  etadi  hamda  uni  vazifasidan  ozod  qiladi.  Vazirlar 

Mahkamasining  a'zolarini  Bosh  vazir  taqdimiga  binoan  O'zbekiston  Respublikasi 

Prezidenti  tasdiqlaydi  va  vazifasidan  ozod  qiladi.  Vazirlar  Mahkamasi  yangi 

saylangan  O'zbekiston  Respublikasi  Oliy  Majlisi  oldida  o'z  vakolatlarini 

zimmasidan soqit qiladi.