Alisher navoiy nomidagi samarqand davlat universiteti umumiy huquqshunoslik

O'zbekiston Respublikasida shaxs huquqiy holatining prinsiplari. 

(1) Insonparvarlik  O'zbekiston  Respublikasi  Konstitutsiyasida  inson  va 

fuqarolarning  asosiy  huquqlari  ,erkinliklari  va  burchlari  to'g’risidagi  bobning 

mustahkamlanganligi va bajarilishi  kafolatlanganligi  O'zbekistonda insonparvarlik 

prirnsipi  amalga  oshirilayotganligini    ko'rsatadi.  Respublika  Prezidenti  I.Karimov 

ta'biri  bilan  aytganda,  biz  qurayotgan  davlat:  „Bu  –  insonparvarlik  qoidalariga  

asoslangan  ,  millati,  dini,  ijtimoiy  ahvoli,  siyosiy  ye'tiqodlaridan  qat'iy    nazar, 

fuqarolarning  huquqlari  va  erkinliklarini  ta'minlab  beradigan  davlatdir.(Karimov 

I.A. O'zbekiston: milliy istiqlol,iqtisod, siyosat,mafkura .-T: 1993.-43- b). 

(2) Jamiyat  manfaati  bilan  shaxs  manfaatlarining    moslgidan  iborat  bo'lib  ,ular 

o'zida  huquq va majburiyatlarning birligini  mujassamlashtiradi. 

   Fuqarolarning qonuniy  manfaati – bu uning moddiy va ma'naviy  talabi bo'lib, 

u  shaxsning  qobilyatini  va  uning  butun  jamiyatdagi  faoliyatini  rivojlantirish  bilan 

belgilanadi.  Jamiyat  manfati  yesa-  jamiyatning  maqsadi  va  vazifasi  bo'lib,  uning  

rivojlanishi uchun xizmat kiladi. 

   Respublika  Prezdenti  I.A.Karimov  1995.  23  fevralda  Oliy  majlisning 

sessiyasida  qilgan  ma'ruzasida    inson  va  davlat  qrtasidagi  munosabatlarda    inson 

manfaatlarining    ustun  bo'lishi    kerakligi    to'g’risida  gapirib:davlat  va  davlat 

hokimiyatining  barcha tarmoqlari o'z  faoliyatini   inson  huquqlarini   himoya qilish 

va  qo'riqlash  ishga  safarbar  qilgandagina    o'z  vazifalarini    to'g’ri  ado  yetgan 

hisoblanadi. Bu qoyidani hamma tan olishi, bu qoyidaga hamma itoat qilishi  shart”- 

---

 

161

degan  yedi.(Karimov  I.A.O'zbekistonning  siyosiy-  ijtimoiy  va  iqtisodiy  

istiqbolining asosiy tamoyillari –T: 1995. -23- b). 

(3) Huquq  va burchning  umumiyligi. Bu prinsip shuni  bildiradiki,  har bir  fuqaro 

qonunda  ko'rsatilgan  yoshga  kirishi  bilan  barcha    huquqlardan,  erkinliklardan 

foydalanishi imkoniyati va qonunga ko'rsatilgan burchlarni bajarishi  majburiyatiga 

yega bo'ladi . 

(4) Huquq  va burchning tengligi .  har bir jamiyat a'zosiga davlat boshqa jamiyat 

a'zolari    bilan  bir  xilda    teng    yuridik  imkoniyatlar  yaratadi.  Konstitutsiyaning  18-

moddasida    bu  to'g’risida  shunday  deyiladi:  .  „O'zbekiston  Respublikasida    barcha 

fuqarolar  bir hil huquq va erkinliklarga yega bo'lib, jinsi, irqi, millati,dini, ijtimoiy 

kelib  chiqishi,  ye'tiqodi,  shaxsi  va  ijtimoiy    mavqiyidan  qat'iy  nazar,  qonun  oldida  

tengdirlar”,  Teng  huquqlilik  faqat  huquqlarga  nisbatan  yemas,  balki  burchlarga 

nisbatan  ham  tadbiq  yetiladi.Ana  shundagina    u  haqiyqiy  teng  huquqlikni 

anglatadi.(Kurs  gosudarstvennogo prava / Pod. Red. V. O. shetininya 1971.  89-90-

b).