Alisher navoiy nomidagi samarqand davlat universiteti tabiiy fanlar fakulteti ekologiya yo’nalishi fiziologiya, genetika va biokimyo kafedrasi

Kavsh qaytarish akti.
Kavshovchi hayvonlarda chala chaynab yutilgan 
ozuqa oshqozon oldi bo‟lmalaridan og‟iz bo‟shlig‟iga qayta chiqarilib har bir 
porsiya ovqatni 50-60 marta chaynab qayta yutadilar. Bir kecha-kunduzda 8-9 
marta kavsh qaytarish davri kuzatilib, ularning har qaysisi 40-50 minut davom 
etadi. Kavsh qaytarish – mo‟‟tadil ovqat hazmining asosi hisoblanadi va uning 
bajaralishini to‟xtashi kuchli buzilish jarayonlariga olib keladi. 
O‟rtacha bir kecha-kunduzda hayvonlar bog‟lab xashakli ratsion bilan 
boqilganda qo‟ylar 6-9 soat vaqtni kavsh qaytarishga sarflasa, dalada haydab 
boqilganda (bahor, yoz oylarida) 6-7 soat vaqt sarflanadi. 
Buzoqlarda birinchi kavsh qaytarish davri hayotning 3-chi haftasida 
kuzatiladi. Ularni o‟simliklar dunyosi ozuqalarini iste‟mol qilishga ertaroq 
o‟rgatilishi kavsh qaytarish jarayonini ertaroq boshlanishiga olib keladi. Buzoq, 
qo‟zi va uloqlarda kavsh qaytarish davrlari hayotining 6-12 kunlari kuzatilishi 
mumkin. 
Kavsh qaytarish jarayoni tur qorin, qizilo‟ngach novi va katta qorin 
zonalaridagi reseptorlar hisobiga reflektor yo‟l bilan bajariladi. Bu esa u yerdagi 
ikki guruh mexanoreseptorlarning funksiyasi bilan aniqlanadi. Ozuqalarning qattiq 
qismlari bilan qo‟zg‟atiladigan birinchi guruh retseptorlari tangoreseptorlar (