Alisher navoiy nomidagi samarqand davlat universiteti tabiiy fanlar fakulteti kimyo yo’nalishi analitik kimyo kafedrasi

Bu  bog’lanishga  Buger  -  Ber  -  Lambert  qonunining  matematik  ifodasi 

deyiladi. 

Buger  -  Ber  -  Lambert  qonuni  rentgen  nurlaridan  boshlab,  to 

radioto’lqinlargacha  bo’lgan  elektromagnit  nurlarning  hamma  qismlari  uchun 

to’g’ridir.  Agar,  bitta  moddaning  konsentrasiyalari  S

1

  va  S

2

  hamda  qalinligi  mos 

ravishda  l

1

  va  l

2

  bo’lgan  eritmalari  bir  xil  miqdorda  yorug’lik  yutsa,  ular  uchun 

quyidagi ifodalar o’rinli bo’ladi: 

 

A = 



l

1

C

1

 = 



l

2

C

2

             (11)                  va              l

1

C

1

 = l

2

C

2

  (12) 

---

25 

 

Fotometrik 

tahlilda 

aniqlanayotgan 

moddaning 

konsentrasiyasini 

hisoblashda (12) ifoda ishlatiladi. 

Yorug’likni  yutuvchi  bir  nechta  birikmalar  eritilgan  aralashmaning  optik 

zichligi, agar bu birikmalar bir-biri bilan o’zaro ta’sir qilishmasa, additiv xossaga 

egadir. Ya’ni: 

    A

umumiy

= A

1

 + A

2

 + A

3

 +,…, + A

n

 

(13) 

yoki 

    A

umumiy

= (



1

C

1

 + 



2

C

2

 + 



3

C

3

 + ,..., + 



n

C

n

)l 

(14) 

Yutilish polosalari spektrning turli qismlarida joylashgan yorug’lik yutuvchi 

birikmalarni  o’z  ichiga  olgan  aralashmani  fotometrik  analiz  qilishda  hisoblash 

ishlari  uchun  (14)  tenglama  ishlatiladi.  Aralashmaning  optik  zichligini  bir  nechta 

to’lqin uzunliklarida o’lchab, tenglamalar sistemasi tuziladi va u S

1

, S

2

, S

3

 ,…, S

n

 

konsentrasiyalarga nisbatan yechiladi [35].