Alisher navoiy nomidagi samarqand davlat universiteti hisoblash usullari



Download 2,08 Mb.
Pdf ko'rish
bet245/331
Sana06.07.2021
Hajmi2,08 Mb.
#109884
1   ...   241   242   243   244   245   246   247   248   ...   331
Bog'liq
Mat inf uqitish usul

Мавзуни жонлаштириш саволлари. 
 
1.Айний  шакл  алмаштириш  деб  нимага 
айтилади? 
 2.  Кўпҳадлар  ва  бирҳадлар  мактабда  қандай 
тартибда ўрганилади? 
 3.  Кўпҳадларни  кўпайтувчиларга  ажратиш 
қандай усуллари ўрганилади? 
  4.Алгебраик 
каср 
тушунчаси 
қандай 
ўрганилади? 
      5.  Алгебраик  касрлар  устида  қандай 


 
202
 
1-savol.  Algebraik ifodalarni ayniy shakl almashtirishlarni o’rganish
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Айний  шакл  алмаштириш  тушунчасини  бир  сонни  турли  хил 
шаклларда  ифодалаш  билан  боғлаш  мумкин.  Масалан,  47=410+7=57+34= 
20+27=45+39  ва  хоказо.  Бу  ифодаларни  шакл  алмаштиришда  арифметик 
амаллар  қонунларидан  фойдаланилади.  Алгебрада  ҳам  сонли  ифодалар 
устида  турли  амалларни  бажаришга  тўғри  келади.  Шунинг  учун  ифодани 
устида  турли  шаклда  унга  кирувчи  ҳарфларнинг  ихтиёрий  қийматларида 
сонли қиймати ўзгармайдиган қилиб тасвирлашга тўғри келади. Кўрсатилган 
шартда  ифодани  бир  кўринишдан  бошқа  кўринишга  шакл  алмаштириш 
айний шакл алмаштириш деб аталади. 
Дастлаб  ўқувчилар  алгебраик  ифодалар  устидаги  амаллар  фақат 
белгиланиб,  сўнгра  ҳосил  қилинган ифодалар (масалан,  йиғинди,  кўпайтма) 
оддий  айнан  тенг  ифодаларга  келтирилади.  Иккинчидан,  эса  айний  шакл 
алмаштиришлар  бажараётиб,  ўқувчилар  бу  мақсад  эмас,  балки  улар 
ёрдамида  ифодаларнинг  сонли  қийматларини  топиш,  тенгламаларни  ечиш 
учун  ва  турли  ифодалар  баъзи  хоссаларини  ҳисоблаш  ва  ўрганиш  учун 
зарурлигини айтиб ўтиш мақсадга мувофиқ/ 
Бутун алгебраик ифодаларни шакл алмаштиришларни ўрганишда ифодага 
кирувчи ҳарфлар қийматлари берилганда алгебраик ифодада кўрсатилган 
амалларни бажариш мумкинлигини айтиб ўтилади. Бунда ўқувчилар 
қавсларни очиш ва ўхшаш ҳадларни ихчамлаш арифметик маънода амаллар 
эмаслигини тушуниб олишлари керак. 
Айний  шакл  алмаштиришлар  маъноси  ва  мақсадга  мувофиқлигини 
ўқувчилар  тушунадиган  бир  неча  мисолларда  кўрсатиш  керак.  Масалан, 
тўғри  тўртбурчак  томонлари  узунликлари  а  ва  в  бўлса,  унинг  периметри 
2(а+в)=2а+2в ифодасини шакл алмаштириш қулай эканллигини тушунтириш 
мумкин.  Яна  тенг  асосли  ва  турли  баландликдаги  тўғри  тўртбурчаклар 
юзалари  йиғиндиси  ифодаси  шакл  алмаштирилиши  ҳамда  уни  геометрик 
чизма ёрдамида кўрсатиш муҳим аҳамиятга эга. 
 


 
203

Download 2,08 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   241   242   243   244   245   246   247   248   ...   331




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish