Alisher navoiy nomidagi samarqand davlat universiteti hisoblash usullari



Download 2,08 Mb.
Pdf ko'rish
bet102/331
Sana06.07.2021
Hajmi2,08 Mb.
#109884
1   ...   98   99   100   101   102   103   104   105   ...   331
Bog'liq
Mat inf uqitish usul

Konkryetlashtirish 
o’kitishning 
dastlabki 
boskichlaridagi 
ko’llani-ladi. 

o’rganilayotgan  obyektning  bir  tarafi  bir  yoklama  o’rganiladi  va  bu  o’rganish  uning  boshka 
tomonlariga boglik bo’lmagan xolda amalga oshiriladi. U ko’rgazmali ko’rinishda yoki abstrakt 
koidaga  misol  sifatida  ko’llanilishi  mumkin.  Masalan,  rasional  sonlarni  ko’shishning  o’rin 
almashtirish  yoki  guruxlash  konunlari  konkryet  misollarni  karash  asosida  kyeltirib  chikarilishi 
mumkin.  Yoki  birorta  formulani  o’rganishda  bu  formulani  ko’llab  xisoblashlarning  konkryet 
xollari karalishi konkryetlashtirishdan iborat. 
6.  Induksiya.  Tasdik  chikarishning  ikki  xil  turi  mavjud:induksiya  va  dyeduksiya. 
Bulardan induksiya kadimgi gryek olimi Sokrat (eramizgacha 469-399 yillar) nomi bilan boglik. 
Induksiya – yo’naltirish, uygotish ma’nosida bo’lib, uch asosiy ko’rinishga ega: 1) ikki yoki bir 
nyechta  birlik  yoki  xususiy  xukmlardan  yangi  umumiy  xukm  xulosa  chikariladi;    2)  tadkikot 
usuli  bo’lib,  obyektlar  to’plami  barchasiga  tyegishli  xossalar  ba’zi  aloxida  olingan  obyektlarda 
o’rganiladi;  3)  matyerialni  bayon  kilish  usuli  bo’lib  o’kitishda  unchalik  umumiy  bo’lmagan 
koidalardan umumiy koidalar( xulosa va natijalar)ga kyelinadi. Misollar: birlik xukmlar: aylana, 
ellips  va  boshka  chiziklar  to’gri  chizik  bilan  ikkitadan  ko’p  bo’lmagan  nuktada  kyesishadi. 
Xususiy  xukmlar:  ellips,  gipyerbola  va  xokazo  konik  kyesimlar  turlari  bo’lib,  ikkinchi  tartibli 
egri chiziklar to’gri chizik bilan ikkitadan ortik bo’lmagan nuktada kyesishadi. 
Ikki  xil  induksiya  mavjud:  to’lik  bo’lmagan  va  to’lik.  To’lik  bo’lmagan  induksiyada 
byerilgan  vaziyatga  taalukli  barcha  xususiy  xollar  karab  chikilmaydi.  Masalan,  5+2=2+5 
tyenglikdan  a+v=v+a  yoki  arifmyetik  progryessiya  p-chi  xadi  formulasini  kyeltirib  chikarish, 
bunda faraz kyeltirib chikariladi, isbot esa dyeduktiv yo’l bilan amalga oshiriladi. 
To’lik induksiya byerilgan vaziyatga taalukli barcha birlik va xususiy xukmlarni karashga 
asoslangan  xulosa chikarishga tayanadi. Masalan, birinchi 10 ta son orasidagi tub sonlar sonini 
aniklash uchun barcha sonlarni karab chikish mumkin. Ba’zida to’lik induksiya isbotlash uchun 
ko’l kyeladi, masalan, ichki chizilgan burchakni o’lchashda uchta xususiy xol karalishi mumkin: 
burchakning bir tomoni diamyetr, burchak ichida diamyetr, diamyetr burchakdan tashkarida. 

Download 2,08 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   98   99   100   101   102   103   104   105   ...   331




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish