Alisher navoiy nomidagi samarqand davlat universiteti "filologiya" fakulteti

---

 

1 

 

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI 

OLIY VA O‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI 

 

 

 

ALISHER NAVOIY NOMIDAGI 

SAMARQAND DAVLAT UNIVERSITETI 

 

 

 

“FILOLOGIYA” FAKULTETI  4-BOSQICH TALABASI 

 

 

 

HAMIDULLAYEVA MAHLIYONING 

 

 

 

             MALAKAVIY BITIRUV ISHI 

 

 

 

MAVZU: 

ALISHER  NAVOIY  SHE`RIYATIDA  “KO`Z” 

  TIMSOLI  TALQINI 

 

 

 

 

 

 

 

Ilmiy rahbar: f.f.n. G.Yo.Xoliqulova 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                                             SAMARQAND– 2014 

           

 

 

 

 

---

 

2 

 

Alisher  Navoiy  she`riyatida  “ko`z”  timsoli  talqini 

          

                         Reja: 

Kirish 



 

mavzuning  dolzarbligi; 



 

o`rganilish  darajasi; 



 

o`rganilish  manbalari;  



 

 ilmiy  ahamiyati; 



 

maqsad  va vazifalari; 



 

tuzulishi  va  tarkibi. 

 

I BOB.  “Ko`z”  timsoli  va  uning  Navoiygacha  bo`lgan  turkiy  she`riyatdagi  

talqini 

1.1

 

“Ko`z”  timsolining  badiiyati. 

1.2

 

 Xorazmiy, Atoiy,  Lutfiy she`riyatida  “ko`z”  timsoli  tasviri. 

   

II BOB.  Alisher  Navoiy  she`riyatida  “ko`z”  imsoli   

2.1

 

Tahlil  va  talqin. 



 

tasavvufiy  ma`noda; 



 

diniy ma`noda; 

 2.2  “Ko`z”  timsolining  boshqa   timsollar  bilan  qo`llangandagi  badiiyati. 

     

  2.3    Ko`z  timsolining  fe`l  va  ot  so`z  turkumida  qo`llanilish  darajasi. 

 

XULOSA 

 

FOYDALANILGAN 

ADABIYOTLAR    RO`YXATI 

 

 

 

---

 

3 

                                                Kirish 

 

Mavzuning      dolzarbligi. 

Adabiy    merosimiz      sermazmun    va    badiiy    

rang  -  barangligi    bilan        asrlar        davomida        o`z        badiiy        qadr  -  qimmatini    

saqlab      kelmoqda.        Shuningdek,        mana    shu    adabiy  merosimiz      namunalari   

mutaxasislar    tomonidan   imkoniyat     darajasida  o`rganilmoqda.  Zotan,  tarix – 

xalq  ma`naviyatining  asosidir.

1

 

O`zbekiston    Respublikasi    o`z   mustaqilligini     qo`lga   kiritgach,     har   

bir  sohaga  shu  jumladan,   adabiyotga   ham  alohida   e`tabor  qaratildi.   Shu   

aytgan    fikrlarimizning    dalili      sifatida      yurtboshimiz    I.A.Karimovning   

“Ma’naviyat  o`z   xalqining    tarixini,    uning     madaniyatini     chuqur     bilish    

va   tushunib    yetishga    suyanadigan    qudratli    kuchga     aylanadi”, -  deya     

ta`kidlagan    fikrlarini    aytishimiz   mumkin.

2

 

 

Mumtoz  adabiy  me`rosimizni,   adabiyotshunos   olimlar   ta`kidlaganidek,   

davrdan   uzoqlashganligimiz        sari     uni      tushunish           murakkablashadi.     Shu  

bois    tarixdan    uzoqlashmagan    holda    insonni    tarbiyalab    borish    haqida  

yurtboshimizning  quyidagi  fikrlarini   bayon  qilmoqchimiz:   Tarix    millatning   

haqiqiy  tarbiyachisiga  aylanib  bormoqda.  Buyuk  ajdodlarimizning  ishlari  va  

jasoratlari    tarixiy    xotiramizni    jonlantirib,    yangi    fuqorolik    ongini  

shakllantirmoqda.  Shuningdek,  axloqiy  tarbiya  va ibrat  manbaiga  aylanmoqda.

3

   

 

Ushbu    bitiruv    malakaviy    ishi    ham    adabiyotshunoslik    tarixi    bilan 

bog`langan    holda    olib    borilmoqda.    Jumladan,    Navoiy    ijodidagi    timsollar  

o`rganilganidan  bir  muncha  xabarimiz  bor.  Shu  nuqtai  - nazardan   yana  bir  

bora    qayta    ko`riladigan    bo`lsa    ular    orasidagi    mutanosiblik    va    yakdillika  

xulosa  yasalgan  bo`lar  edi.  Shu  bois  shoir  lirikasida  “ko`z”  timsoli  orqali  

turlicha    fikr,    g`oyalarning    mushtaraklik    tomonini    o`rganish    dolzarb  

vazifalardan  biri  hisoblanadi. 

  

                                                 

1

 Каримов  И.Адолатли  жамият  сари. – Т.:  Ӯзбекистон.1998-й,  53бет. 

“

 Каримов  И.  Истиқлол  ва  маьнавият.  Т.:  Ӯзбекистон.   1994-й,   22-бет. 

3

 

“

 Каримов  И.   Ӯзбекистон  XXI  аср  бӯсағасида.  Т.:  Ӯзбекистон.   1977-й,   140-бет. 

 

---

 

4