Alisher navoiy nomidagi samarqand davlat univerisiteti

b)  Xabbl  diagrammasi.  Uzoq  yoritgichlarning  yorug`ligi  (m)  bilan  ularning 

qizilga  siljishini  solishtirib,  kengayayotgan  koinotning  xususiyatlari  to'g'risida 

ishonchli  ma'lumotlar  olish  mumkin.  Tezlanish  parametri  q

o

>  0  bo'lganda 

yuqoridagi formulalardan ko'rinma bolometrik yulduziy kattaligi (m

0

) bilan qizilga 

siljish z orasidagi quyidagi bog'lanishni topish mumkin: 

 

q

o

=  0  bo'lganda 

  Bu  formula  yordamida  m

b

  ni  kuzatishdan 

olingani bilan solishtirib doimiy miqdor C aniqlanadi. 

Odatda,  yoritgichning  yorug'ligi  (m)  biror  tolqin  uzunliklari  oralig'i, 

masalan,  vizual  yoki  fotometrik  diapazon  uchun  o'lchanadi.  Galaktikaning 

yorug'ligi  (m  )  bilan  qizilga  siljish  orasidagi  bog'lanishni  tekshirganda  qizilga 

siljish tufayli galaktika spektrida energiyaning taqsimlanishi egri chizig'ining uzun 

to'lqinlar tomon siljishi hisobga olinishi kerak.