Alisher Navoiy 1 library ziyonet uz

Xoja Kamoliddin Udiy — zarif kishi erdi va oʻz zamonining xushnavozi erdikim, barcha 

xaloyiq ani musallam tutar erdilar. Tab’i ham she’rigʻa muloyim erdi. Bu matla’ 

aningdurkim: 

Namexoham zi dida bar ruxat oyinaye sozam, 

---

Majolis un-Nafois (I- qism) 

Alisher Navoiy 

 

71 

library.ziyonet.uz/ 

 

Zi mujgon bahri zulmat anbaroso shonaye sozam

(14)

. 

Ali Karmol — dagʻi Udiy erdi. Bagʻoyat safih va badzabon kishi erdi. Ammo yaxshi 

tasniflari bor. Bu matla’ aningdurkim: 

Kokulatroki, ba girdi sari u jon gardad, 

Ba sari xud maguzarashki, pareshon gardad

(15)

. 

Mir Atoulloh

(16)

 — Nishopurdindur. Andin ilm tahsili uchun shahrgʻa keldi. «Kofiya» va 

«Mutavassit» oʻqur erdi. Donishmand boʻlgʻuncha bir nav’ mustahsan maoshqa muvaffaq 

boʻldikim, andin ortuq mumkin ermas. Bovujudi donishmandlik, she’r va muammo va 

sanoye’da dagʻi mahorat paydo qildi va muammogʻa koʻp mashgʻul boʻlur erdi. Holo 

sabaq kasratidin anga avqoti vafo qilmas, ammo sanoye’da kitobe tasnif qilibdur. 

«Badoye’i Atoiygʻa» mavsumdur. Emdi bayozgʻa bordi. Ma’lum emaskim, bu fanda hargiz 

hech kishi oncha jam’ va mufidkitob bitimish boʻlgʻay. Bovujudi ihtisor maqlubi 

mustaviy

(17)

 san’atidakim, andin mushkulroq san’at boʻlmas. 

 

Aning tab’i diqqatigʻa bu bayt dalili basdur. Faqir gustohlik yuzidin Mirgʻa dermenkim, 

fazoyil va kamolotingizgʻa koʻra darveshligingiz ham boʻlsa erdi, xub erdi. Bilurkim, 

musallam tutmasa, sobit qilurmen, zaruratdin musallam tutar. 

Mir Murtoz — kichik yoshdin berikim, ilm kasbigʻa mashgʻuldur. Anga tegrukim 

koʻprak ulumda donishmand boʻldi — oʻz mutolaasi. bila boʻldi. Kecha tong otquncha va 

kunduz oqshom boʻlgʻuncha ishi mutolaa erdi. Bovujudi bu zuhdi dagʻi a’lo martabada 

erdi va soyim ud-dahr

(18)

 erdi. Bu riyozatlar jihatidin mavoli anga Mir Murtoz ot qoʻydilar 

va holo bu laqab bila mash-hurdur. Chun bahsda lajoji koʻp erdi aning bila har kim 

masala bahs qilsa erdi, mulzam boʻlmagʻuncha qutulmas erdi, balki mulzam boʻlsa ham. 

Shahr zarif va shoʻxlari «Vali shaloin» 

(19)

 ham derlar. Holo vuzu va namozida mubolagʻa 

jihatidnn anga vasvos paydo boʻlubdur, va shatranjgʻa andoq magʻlubdurkim, bir harif 

ilgiga tushsa, xalos boʻla olmas. Bu jihatdin hariflar andin qocharlar. Mashhurdurkim, 

agar ikki harif ilgiga tushsa, biri bila oʻynab, yana birining etagin berk tutib oʻltururkim, 

biri qochsa, bori biri ilgida boʻlgʻan. Ba har taqdir andoq benazir kishi oz boʻlgʻay. Bu 

matla’ aningdurkim: 

To nayoyad sui dil gʻayri xayoli dilsiton, 

Bar sari rah mardumoni chashm gashta didabon

(20)

.