Алишер навоий номидаги тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университети ҳузуридaги

 «Экологик терминларнинг тузилишига кўра турлари ва 
уларни тартибга солиш масалалари»
га бағишланган. Бобнинг биринчи 
фаслида «Содда кўринишдаги ўз қатламга оид экологик терминлар
»
ҳақида 
баҳс юритилди.
.
Маълумки, инсоннинг маънавий камолотга эришувида, жамиятнинг 
маданий-маърифий ривожида она тилининг ўрни фавқулодда муҳимдир. 
Миллий маънавият, маърифат ва маданиятнинг энг холис ва ѐрқин кўзгуси
1
сифатида тил (ўзбек тили) азалдан экологияга оид тушунчаларни қисқа, 
лўнда ва содда шаклларда ифодалаб келган. Улар ичида 
дамба, ѐғин, исиш, 
кеcиш, қирқиш, ковлаш, қуриш, қуритиш, сув, тутун, уруғ, ўтоқ, чанг, чўл
каби туркий қатламга оид; 
боғ, бўрон, ишқор, кушанда, тоза
сингари форсий; 
ифлос, мувозанат, мусаффо, муҳит, сел, табиат, ҳаво, хавф, ҳаѐт, ҳарорат
сингари арабий қатламга оид лексемалар учрайди ва уларнинг ҳар бирида 
«
экология
» семаси яширинган бўлади. Бундай терминларнинг сезиларли 
қисмини содда шаклдаги лексик бирликлар ташкил қилади. Шу билан бирга, 
қуйидаги сўз ясовчи қўшимчалар орқали ҳам экологик терминлар ясалади:
-ланиш
(
ботқоқланиш, жарланиш); 
-лик
(
жарлик, йиртқичлик);
-гарчилик
(
исрофгарчилик, серобгарчилик); 
-
чилик
(
қурғоқчилик, овчилик);
-(у)вчи
(
емирувчи, кемирувчи );
-им
(
оқим, тизим); 
-гоҳ
(
сайилгоҳ, оромгоҳ); 
-шунос
(
табиатшунос, ҳайвоншунос;); 
-хона
(
қўриқхона, парваришхона) 
ва ҳ.к. 
 
Шунингдек, тилимизда асосга иккита қўшимча қўшиш ѐки унинг ҳар икки 
томонидан аффикслар келтириш йўли билан ҳам содда, ясама периферия 
(чегара)даги экологик терминларни ясаш ҳолатлари кузатилади: