69
Seminar katnashchilari guruxlarda ishlashni tashkil kila oladilar. Guruxda
ishlash koidalarini biladilar.
Ta’limning guruhli shakli, eng avvalo, ta’limning guruxli shakli «ta’lim
beruvchi-ta’lim oluvchi» dialogidan voz kechishni va «ta’lim beruvchi-gurux-
ta’lim oluvchi» kurinishidagi uch tomonlama uzaro
munosabatga utishni nazarda
tutadi. O`quv guruxi, tarkibi bo`yicha harakatchan kichik guruhlarga bo`linadi va
ularning xar biri uzicha ukuv materialini uzlashtiradi. Tajriba shuni kursatadiki,
shu tufayli siz bilan ta’lim oluvchilar urtasida ancha mustaxkam kontakt urnatiladi,
shaxsiy va bir vaktning uzida ta’lim jarayonida jamoaviy ruxiy xolat kuchayadi.
Ta’lim oluvchilarning xamkorlikdagi xarakati tashkillashadi, bu esa, ukuv-
bilish
jarayonini
faollashtirishga,
ularda
empatiyani,
kommunikativlikni
shakllantirishga kumaklashadi:
-vazifani xamkorlikda bajarish jarayonida, ta’lim oluvchilarda, urtoklari
tomonidan bildirilgan fikrlarni muxokama kilishga motivasiya paydo buladi;
-ta’lim oluvchilar
bir-biriga savollar beradilar, shuning uchun, ular
savollarni anik shakllantirishni bilishlari zarur, javoblarni-argumentlashtirishni,
tushunishga erishish uchun esa ular bir- birlarini diqqat bilan eshitishlari kerak;
-guruhlarda ishlash paytida, zarurati bulganda, ta’lim
oluvchilar yordam
berishlarini suraydilar va boshkalarga yordam berishni urganadilar.
Har bir ta’lim oluvchining potensial imkoniyatlarining rivojlanishi va
amalga oshirilishi ta’minlanadi:
-qobiliyatli va iqtidorli bolalar, ularni «maqtanganlik»da ayblashlaridan
cho`chimasdan uz kobiliyatlarini kursatishlari mumkin. Ular, guruxda nafakat
ta’lim beruvchi rolida, balki ta’lim oluvchi rolida xam bulishlari mumkin va ta’lim
beruvchi rolidagi uz urtoklari
tomonidan baxolanishi, rakib bulmasdan ulardan
urganishi mumkin;
-o`rtacha kobiliyatga ega yoki xarakteri buyicha kurkok bolalar uz bilimlari
va mahoratlarini namoyon kilish imkoniyatini oladilar. Kichik guruxlarda ishlash,
ularni stress xolatlardan xalos etadi, ya’ni notugri javob berganda butun jamoa
70
oldida izza bulishdan kurkishdan xoli buladi. Gurux a’zolari,
javobni dustona
baxolab, ularda uziga ishonch tuygusini uygotish imkonini beradilar. 4-5 kishidan
iborat guruxda kurkok kishi 25 kishilik gurux oldida uzini tutishga nisbatan uzini
ancha erkin xis etadi;
Ta’limning ushbu shakli, ta’lim oluvchilar bilimini uzaro xamkorlikda
boyishini ta’minlaydi: fakatgina kooperasiya va xarakatlar (bilish) usullari bilan
uzaro almashish umumiy maxsulot olish-muammoni yechish imkonini beradi.
Shuning uchun, guruxda ta’lim berishda, biz jamoaviy muxokama kilishdan, uzaro
konsultasiyalar berishda maksimal foydalanamiz.
Guruhlarda ishlash, atrofdagilarga bulgan munosabatni uzgartiradi, «men va
ular»dan «biz»ga utishni ta’minlaydi va uzini guruxning
bir bulagi sifatida xis
kilish imkonini beradi.
-ta’lim oluvchilar kuyidagilarni bilishadi:
-urganilayotgan materialni oldin utilgan material bilan boglikligini izlab
topishni;
-birgalikda utilayotgan ukuv materialini muxokama kilishni;
-shaxsiy fikrlarini shakllantirish, ifoda etish va argumentlashni;
-bir-birlarini muvaffakiyatlarini kursatishni;
-berilgan ishni oxiriga yetkazishga intilishda bir-birini kullab-kuvvatlashni;
-individual farkning mavjudligiga karamasdan xamkorlik kilishni;
-ma’lum bir vazifani bajarish uchun tuzilgan jamoada yoki kichik guruxda
maxsuldor ishlashni;
Ta’lim oluvchilar quyidagi xususiyatlarga ega:
-kommunikasiyaga va turli usullarda mulokot kilishga;
-kooperasiyaga va xarakatlar usullarini almashtirishga;
-bir-birini tushunishga va empatiyaga;
-uzini va guruxning mexnati natijalari uchun mas’uliyatli bulishga;
71
-refleksiyaga-bu orkali katnashchini, uzining shaxsiy xarakatlariga
munosabati belgilanadi va ushbu xarakatlarni
aynan uxshash korreksiyasi
ta’minlanadi.
Ta’limning ushbu shakli, tugri tashkil kilingan pedagogik raxbarlik va
boshkaruv paytida, jamoatchilikning asosiy shartlarini amalga oshirishda, ya’ni
umumiy maksadni anglashda, vazifalarni
maksadli taksimlashda, uzaro boglik va
nazoratda kumaklashadi.
Do'stlaringiz bilan baham: 
