Algoritmlash va matematik modellashtirish kafedrasi

 

3. Tarmoqlarning texnik vositalari 

 

Kompyuter  tarmoqlari  (qisqacha  tarmoqlar)  server  (yoki  xizmatchi 

kompyuter),  konsentrator  (HUB),  axborot  uzatish  kabellari  va  modemdan  tashkil 

topadi. Har bir qurilmaning xususiyatini qisqacha yoritib o'tamiz. 

Server — tarmoq ishini ta'minlovchi maxsus kompyuter. 

Server 

disklarida 

kompyuterlarni 

birgalikda 

ishlash 

imkonini 

beruvchi 

dasturlar, 

ma'lumotlar 

omborlari 

va 

boshqalar 

saqlanadi. 

Bundan 

tashqari, 

serverlar 

modemli 

va 

faksli 

aloqalarni, 

ma'lumot 

larni  bosmaga  chiqarish  ishlarini  amalga  oshiradi.  Serverda  joylashgan 

dasturlardan  foydalanish  doirasi  umumiy  masalaning  qo'yilishiga  ko'ra 

cheklangan bo'lishi mumkin.   

Konsentrator 

(HUB)—tarmoqda 

kompyuterlarni 

o'zaro 

axborot 

almashinuvini ta'minlovchi  maxsus qurilma. Ular 8, 12, 16 ta kompyuterni o'zaro 

bog'lashi mumkin. 

Axborotni  uzatish  kabellari  tarmoqda  axborotni  bir  kompyuterdan 

boshqasiga uzatish uchun xizmat qiladi (odatda, koaksial kabel ishlatiladi). 

Modem  —  axborotni  kompyuterdan  uzatish  kabeliga  o'tkazuvchi  maxsus 

elektron qurilma. 

Modem «modulator» va «demodulator» so'zlari birikmasidan hosil bo'lgan. 

Bu  qurilma  yordamida  axborotlar  uzatuvchi  kompyuterda  raqamli  ko'rinishdan 

analog  ko'rinishiga  aylantiriladi,  shuningdek,        qabul        qiluvchi  kompyuterda 

analog  ko'rinishidan  raqamli  ko'rinishga  aylantiriladi.  Boshqacha  aytganda, 

modemning vazifasi kompyuterda «0» va «1» ko'rinishida tasvirlangan ma'lumotni 

---

 

 

ikki asosiy chastotali telefon signallariga va aksincha, telefon signalini «0» va «1» 

yordamida  kodlangan  axborot  ko'rinishiga  o'tkazib  berishdan  iborat.  Modemning 

asosiy  xarakteristikasi  bodlarda  o'lchanadigan  ma'lumotlarni  uzatish  tezligidan 

iborat.  Zamonaviy  modemlarning  tezligi  2400,  9600,  14400,    19200,  22880  va 

33600 boddan iborat. Elektron aloqalar uchun ushbu modemlarning ixtiyoriysidan 

foydalanish mumkin. 

Kompyuterlar  tarmoqda  ishlashi  uchun  serverga  kerakli  operatsion  tizim 

o'rnatilishi  kerak.  Bunday  operatsion  tizimlar  ikki  turga  bo'linadi.  Masalan, 

Windows  for  Workdows  95,  Windows  —  1  Workstation  operatsion  tizimi 

serversiz  tarmoqlarni  tashkil  etish  imkoniga  ega  bo'lgan  operatsion  tizimlar 

hisoblanadi.  Bunday  tarmoqdagi  kompyuterlar  teng  huquqli  hisoblanadi.  Ikkinchi 

turdagi  operatsion  tizimlarda  tarmoqni  hosil  qilish  uchun  maxsus  kompyuter  — 

server  ajratiladi.  Ularga  Novell  Net  Ware  NT  Server  va  boshqalarni  misol  qilib 

keltirish mumkin. Bunday operatsion tizim kompyuter ishini ishonchli va samarali 

qilib amalga oshiradi.