Algoritmlash p65. p65

6.14-rasm.
Sunnatillaning
algoritmi.
6.15-rasm. 
Kartochkalar 
aralashib ketdi.
6.16-rasm.
Kartochkalar
qaytadan
aralashtirildi.
101

---

Robot  chalkashib  ketgan  labirintda  aylanib  yurib  «xazina» 
(bo‘yalgan  kvadrat)  topib  oldi.  U  quyidagicha  yurgan  edi: 
quyiga 
quyiga 
o‘ngga 
quyiga 
o‘ngga 
o‘ngga 
yuqoriga 
chapga 
yuqoriga 
o‘ngga 
yuqoriga 
chapga 
chapga 
quyiga
6.15-m asala
Robot  qanday  qilib  labirintdan  chiqib  ketadi,  ya’ni  oxirgi 
kvadratdan  dastlabki  kvadratga  aniq  teskari  yurib  bora  oladi?
Yechim.  Robotning  yurgan  yo‘lini  chizib,  masalani  yechish 
qulay.  Lekin  busiz  ham  yechish  mumkin.  Bunda  bizga  avvalgi 
boblarda  ko‘rilgan  (eslab  ko‘ringchi)  mulohazaning  umumiy  bir 
usuli yordam beradi. Robot qilgan oxirgi qadam quyiga edi. Demak, 
orqaga qaytayotganda birinchi qadam yuqoriga bo‘ladi.  Oxirigidan 
bitta  oldingi  qadam  chapga  edi,  demak,  ikkinchi  qadam  o‘ngga 
bo‘ladi  va  hokazo.  Natijada  quyidagi  algoritmlarni  hosil  qilamiz:
quyiga
chapga
( [ ^ ^ 'chapga^ ^ '
c 
quyiga
(^^^^^^yugoriga^ ^
o‘ngga
o‘ngga~ ^
(^[^^^yuqoriga^ ^
 
iga' ^
yuqoriga
102

---

6.5-m ashq
Algoritmni  mustaqil  ravishda  to ‘ liq  yozib  chiqing.
Bu  usulning  mohiyatini  yana  bir  bor  takrorlaymiz.  Har  bir 
ko‘rsatmani  aksi  bilan  almashtiramiz:  o ‘ngga  o ‘rniga  chapga 
yoziladi, chapga o‘rniga o‘ngga, yuqoriga o‘rniga quyiga va nihoyat 
quyiga  o‘rniga  yuqoriga  yoziladi.  Endi  aks  ko‘rsatmalarni  teskari 
tartibda  yozib  chiqilsa  bo‘ldi.
Bu usulni oddiy hayotiy misolda ham ko‘rish mumkin.  Shunday 
ko‘rsatmani  qaraymiz:
paypog‘ingni  kiy
Aks  ko‘rsatma  quyidagicha  bo‘ladi: 
paypog‘ingni  yech
Xuddi  shunday
tufligingni  kiy
ko‘rsatmasiga
tufligingni  yech
ko‘rsatmasi  aks bo ‘ladi.
«Oyoq kiyimini  kiyish»  algoritmini yozamiz: 
paypog‘ingni  kiy 
tufligingni  kiy
Endi bu  algoritmga teskari  «Oyoq kiyimini yechish»  algoritmi 
quyidagicha  bo‘ladi:
tufligingni  yech 
paypog‘ingni  yech
K o‘rib  turganingizdek,  bu  algoritmda  ikkita  aks  ko‘rsatma 
teskari  tartibda yozilgan.