Algoritm- bu aniq hisoblashlami bajaruvchi protsedura bo lib

Saralash
algoritmi
Sarflanadigan
vaqt
Izoh
Joyiashtirish
usuli
Cm2 bu 
n2 ga 
proporsional
Ci-n ga bog‘liq bo‘lmagan 
doimiylik
n-saralanadigan 
elementlar 
soni
Q o‘shish
usuli
C2nlgn
lgn=log
2
n,
Сг-п ga bog‘liq bo‘lmagan 
doimiylik
Q o‘shish usuli joyiashtirish usulidan samaraliroq ekanligini 
quyida keltirilgan jadval m a’lumotlarini tahlili orqali keltiramiz.
1 Thomas H. Cormen va b. Intruduclion to algorithms. Massachusetts Institute o f Technology.
London 2009.(5-lOpp)
6

---

K o m p u -
te rla r
S a ra la n a -
d igan
so n la r
son i
S a ra lo v ch i
a lg o ritm
T alab q ilin a d ig a n vaq t
A (tez
Joylashtirish
ish lo v ch i
usuli (tajri-
2 * (107)2 
ar
lse k u n d d a
bali dastur-
JQ30 
buyruq Js
lO m lrd
chi tom oni­
am al
dan yaratil-
=
20000 sec
b aja rad i)
gan algo­
(5,5 soatdan ко 'proq)
S '
ritm sara­
£
о
lash uchun
oo
с
2n2 amal
C
5J
x>
bajariladi)
B (sek in
1-1
СГ
сб
Q o‘shish
ish lo v c h -
B"
usuli
50» 107 I g l 07
-----------— -----«
j
1163 
sekund
lse k u n d d a
с
(o‘rta dara-
107
10 m ln
£
jali dastur-
am al
о
chi tomoni­
(20minrftm>ami)
b aja ra d i)
dan yaratil-
gan algo­
ritm sara­
lash uchun
50nlgnamal
bajariladi))
Umurnan olganda algoritm - bu qo‘yilgan masalaning yechi- 
miga olib keladigan, ma'lum qoidaga binoan bajariladigan 
amallarning chekli qadamlar ketma-ketligidir. Boshqacha qilib 
aytganda. algoritm boshlang‘ish ma'lurnotlardan natijagasha olib 
keluvshi jarayonning aniq yozilishidir.
Algoritm tushunshasining turli ta ’riflari bir qator talablarga 
javob berishi kerak:
- algoritm chekli sondagi elementar bajariluvshi ko‘rsatma- 
lardan iborat bo‘lishi kerak;
- algoritm chekli sondagi qadamiardan iborat boMishi kerak;

---

- algoritm barcha boshlang'ich berilganlar uchun umumiy 
bo'lishi kerak;
- algoritm to 'g 'ri yechimga olib kelishi kerak.
Har qanday algoritm ma'lutn ko‘rsatmalarga binoan bajariladi 
va bu k o ‘rsatmalarga buyruq deyiladi. Yuqoridagi fikrga k o ‘ra 
algoritm asosan masalani yechimini topish uchun tuziladi.
Bitta masalani yechishning bir necha algoritmi mavjud bo'lishi 
mumkin. Ular orasida eng samaralisini, bajarilishi uchun eng kam 
amallar, mashina vaqti, xotira va h.k.ni talab qiluvchi algoritmni 
tanlash lozim. Samarali algoritmlar mavjud bo iish shartlari va 
ularni qurish (ishlab chiqich)ni o'rganish algoritmlar nazariyasi 
asosini tashkii etadi.
Algoritm kibernetika va matematikaning asosiy tushuncha- 
laridan biri bo'lib, bu atama o 'rta asrlarda yashab ijod etgan buyuk 
o 'zb ek matematigi Al-Xorazmiy nomidan kelib chiqqan. U IX 
asm ing 825 yilidayoq o'zi kashf etgan o'nli sanoq tizimida to ‘rt 
arifmetika amallarini bajarish qoidalarini bergan. Arifmetika 
amallarini bajarish jarayoni esa al-xorazm deb atalgan. Bu atama 
1747 yildan boshlab algorismus, 1950 yilga kelib algorifm deb ham 
ataldi. Fanda "Yevklid algoritmi", "G'iyosiddin Koshiy algoritmi", 
"Laure algoritmi", "Markov algoritmi" deb ataluvchi algoritmlar 
m a ’lum algoritm tushunchasi tobora kengayib borib, kibernetika- 
ning nazariy va mantiqiy asosi hisoblangan algoritmlar nazariyasi 
paydo bo'lgan. Kompyuterlar paydo bo'lishi bilan algoritm atamasi 
hozirgi m a'nosi bilan axborot texnologiyalari sohasida eng asosiy 
atamalardan biri bo'lib qoldi. Odatda algoritmlar u yoki bu 
hisoblashga doir masalaiarni