Alfons Dode

---

 
Namangan viloyati xalq ta’limi 
boshqarmasi Yangiqo’rg’on tumani xalq 
ta’limi bo’limiga qarashli
30-sonli umumiy o’rta ta’lim maktabi 
ona 
tili va adabiyot 
fani o’qituvchisi Hasanova 
Feruzaning 10- sinflar uchun “Alfons Dode 
“So’nggi saboq “ asarini o’rganish” mavzusi 
bo’yicha tayyorlagan 

---

(1840-1897) 

---


Muallim 

Muxbir 

Teart tanqidchisi 

Mashhur yozuvchi 

---

 Mashhur adib Alfons Dode 
o’zining roman va hikoyalari bilan 
fransuz adabiyoti tarixida yorin iz 
qoldirdi. U 1840- yil 13- mayda 
Fransiyaning Nim shahrida 
tug’ilgan . Yoshlik yillari maktabda
muallim bo’lib ishlaydi. O’n yetti 
yoshida Ernest ismli akasi bilan 
Parijga ko’chib borishadi.

---

Asarlari 
“Tegirmonimdan xatlar”(1869) deb 
nomlangan birinchi kitobida hikoyalar 
jamlangan edi. Bu hikoyalarda oddiy 
insonlar hayoti tabiat bilan 
uyg’unlikda, shuningdek, ularning
halol mehnat bilan turmush 
kechirishlari tasvirlanadi.

---

Romanlari
•
Yoshlikdagi mashaqqatli yillar to’g’risida 
avtobiografik xarakterga ega bo’lgan “Kichkintoy” 
nomli romani yozadi. So’ng bir necha romanlar 
muallifiga aylanadi.
•
“Tarasonlik Tartaraning sarguzashtlari” 
•
“Kichik Foromon va katta Risler” 
•
“Roza va Ninetta”

---

Do’stlari 

---

E’tirof
Adabiyotshunoslar uning ijodidagi ikki 
qirraga alohida urg’u berishadi. 
Birinchisi – yumor, kinoya hamda 
tasvirdagi aniqlik. 
Ikkinchisi esa kuzatishlardagi teranlik 
hamda adibning voqelikni naturalistik 
uslubda tasvirlaydigan yozuvchilarga 
usluban yaqinlashganidir. 

---

“So’nggi saboq” 
•
Fransuz adibining ushbu hikoyasi 
yosh bola tilidan bayon qilinadi. Uning 
ismi Frans Adib Frans nazari bilan 
kichkinadek tuyulgan ilmiy madaniy 
hodisaga nazar tashlaydi; baho beradi . 
Hikoyani o’qish jarayonida har bir 
o’quvchi dilida bir marotaba bo’lsa ham
“ iye, men ham shundy qilgandim, darsga 
kirishni istamay qish kunlarida sirpanchiq 
uchgandim, bahor kunlari esa daraxtlarga 
tirmashar edim” kabi o’ylar kechishi 
mumkin.
•
Hikoya qahramoni Frans ham vaqtni 
behuda o’tkazib , so’nggi fransuz tili 
darsida o’z qilmishlarida pushaymon 
bo’lib o’tiradi.

---

XIX asr Fransiya tarixi
•
X
XIX asrning oxirlarida Fransiya- 
Prussiya urushi bo’lib o’tadi va 
Fransiya bu urushda yengiladi. 
1871-yilda Frangfurt sulh shartno- 
masiga ko’ra Fransiya Elzas va Lota- 
ringiyaning talaygina qismidan mah- 
rum bo’ladi, Germaniyaga katta 
tovon to’laydi. 

---

Mosye Amel avvalgiday muloyim, lekin jiddiy 
ohangda hammamizga murojaat qildi: 
- Bolalar, bugun sizlar bilan so’nggi bor dars 
o’tishimiz. Berlindan Elzas va Lotarengiya 
maktablarida faqat nemis tili o’qitilishi haqida 
buyruq keldi. Yangi o’qituvchi ertaga keladi. Bugun 
fransuz tilidan oxirgi mashg’ulotimiz. Iltimos, 
e’tiborli bo’linglar!
O’sha kuni ertalab maktabga juda ham kech qolayotgan 
edim. Muallimdan tanbeh eshitishimni o’ylasam 
yuragim orqaga tortib ketardi. Ustiga - ustak mosye
Amel bizdan avvalgi dars mavzusini – sifatdoshlarni 
so’ramoqchi edi. Men esa yarimta so’z ham 
yodlamaganman. 

---

So’nggi fransuz tili darsi 
Yozishni yaxshi 
o’rgana olmaganlik 
xavotiri
Bir umr savodsiz bo’ib 
qolish havfini sezish
Sirpanchiq uchish 
va qush uyasini 
buzishdan 
afsuslanish
Zerikarli tuyulgan 
kitoblarni do’stdek 
qadrdon bo’lib 
qolishi 
Mosye Amelni boshqa 
ko’ra olmaslikdan 
qayg’urish 

---

Mosye Amel 

Oxirgi dars sharafiga bayra- 
mona libos kiygan; 

Qirq yil halol muallimlik 
qilgan; 

“Biz elzasliklar o’qishni doimo 
ortga suramiz – fojiamiz ana 
shunda. Sizlar o’zingizni fransuz deb bilasiz, 
vaholanki, o’z ona tilingizda to’g’ri gapirishni 
ham, yozishni ham eplay olmaysiz”. 

---

Xulosa
•
Milliy til har bir millat uchun beqiyos o’rin 
tutadi
•
Mustamlaka xalq o’z ona tili yordamidagina 
yorug’likka chiqa oladi 

---

Bilimingizni sinang

Alfons Dode hayoti va ijodi to’g’risida so’zlang . 

Mosye Amelga tavsif bering. 

Frans nima uchun so’nggi saboqda mualimning 
barcha fikr – mulohazalarini yaxshi tushuna boshladi? 

Fransning “Hali ularni ham nemischa kuylashga 
majburlash kerakdir?” degan gapini izohlang 
. 

Hikoya voqealarini o’zbek tilining yaqin o’tmishdagi 
taqdiri bilan qaysidir jihatdan bog’lash mumkinmi? 

---

 
E’tiboringiz uchun 
rahmat