Aleksandr Konstantinovich Glazunov

Mixail Ivanovich Glinka 

 

Mixail  Ivanovich  Glinka  1804  yilda  Smolensk  guberniyasining 

Novospassk qishlog’ida tug’ildi. 

     Bo’lajak kompozitorning bolalik yillari dvoryanlar xonadonida o’tdi. Unga 

dehqonlar  hayoti  yaqin,  dehqonlar  qo’shig’i  hamroh  edi,  qishloq  manzarasi 

esa  uni  doim  maftun  etardi,  shu  sababdan  ham  ular  kompozitor  hayotida 

chuqur iz qoldirdi. 

     Yosh  Glinkada    musiqa  qobiliyatining  rivojlanishida,  krepostnoy 

(tutqunlikdagi)    mashshoqlar  orkestri  juda  katta  rol  o’ynaydi.  U  mana  shu 

orkestr  cholg’ulari,  xalq  qo’shiqlari  va  chet  el  kompozitorlari  asarlari  bilan 

tanishishga  muyassar  bo’lgan  edi.  Glinka  Asosiy  Pedagogika  instituti 

qoshidagi    Oliyjanob  pansionda    tarbiyalandi  va  dunyoviy  ma’lumot  oldi. 

Glinka  pansionda  o’qigan  davrida  ham  musiqa  bilan  shug’ullanishini 

to’xtatmadi: fortepianodan xususiy darslar oldi, musiqa nazariyasini o’rgandi, 

musiqa ijodi sohasida qobiliyatini sinab ko’rdi va oradan ko’p vaqt o’tmasdan 

iqtidorli pianinochi  va yosh kompozitor sifatida  shuhrat qozondi. 

   Pansionni  tugatgach,  u  yosh  musiqa  ishqivozlari  guruhi  bilan  yaqinlashdi, 

bu munosabat musiqa faoliyatining  yanada rivojlanishiga imkon berdi . 

    Uning      «Qiynama  meni»,    «Oh,  go’zal  qiz»  singari  romanslari  mana  shu 

davrda yozilgan edi. 

  Glinka  zamondosh  kompozitorlar  ijodini  diqqat  bilan  kuzatib  bordi,  rus 

maishiy musiqa asarlari namunalarini  tingladi. 

   Glinkaning  Kavkazga borishi unda boshqa xalqlar milliy san’atiga hurmat- 

ehtirom  bilan qarash hissini uyg’otdi. 

    1830  yilda  Glinka  musiqa  ma’lumotini    yanada  oshirish  maqsadida  chet 

elga  boradi,  to’rt  yil  davomida    o’tkazgan    sayohatining  uch  yili  Italiyada 

o’tdi . 

  Glinka    Italiya  opera  san’atini  sinchiklab  o’rgandi.  Uning    o’zi    bu 

to’g’risida  ,  «Ovozni  boshqarish  bilan  aloqador bo’lgan  juda  injiq   va qiyin 

san’at bilan va uni qanday qilib  yozish yo’llari bilan  tanishdim», deb yozadi. 

    Glinka    chet  eldan  o’z  vataniga  kamolga  yetgan    va  murakkab  ijodiy  

yo’lga puxta tayyorlangan  usta kompozitor  bo’lib qaytadi. 

---

 

12 

    Glinka    Peterburgga  qaytib  kelgandan  keyin    opera    uchun    juda  ko’p 

syujetlar    axtardi  va  pirovardida  «Ivan  Susanin»  syujetiga  opera  yozishni 

ma’qul  deb    topdi.  Kompozitor  opera  asarining  birinchi  sahifasiga  bu  opera 

qahramonlik  operasi  ekanligini  yozib  qo’ygan  edi.  «Ivan  Susanin»  operasi  

1836 yilda birinchi marta sahnaga qo’yilgan edi. 

   Nikolay I opera  nomini  «Ivan  Susanin» demasdan  ,     «Podshoh  uchun jon 

fido»  deb  o’zgartirishga  buyurdi.  Rus  musiqa  san’atida  sahnaga  birinchi 

marta  oddiy  erkak  kishi  ,  dehqonlardan  chiqqanligi  uchun  u  zodagonlar  

doimiy saroy opera teatri sahnasida faqat italyan operalarini eshitardilar,  shu 

sababdan    rus  xalq  ruhiga  yaqin  bo’lgan  bu  mashhur  operaga    munosabat 

ijodkor kutganicha bo’lmadi.