AldíŃǴÍ is tajriybelerdi úyreniw hám en jaydíRÍw tártibi ulíwmalíq qaǵÍydalar

ALDÍŃǴÍ IS TAJRIYBELERDI ÚYRENIW HÁM EN JAYDÍRÍW TÁRTIBI

1. 
   ULÍWMALÍQ QAǴÍYDALAR
   

Usı tártip Ózbekiston Respublikası Prezidentiniń 2019 -jıl 29 -apreldegi “Ózbekiston Respublikası Xalıq tálimi sistemasın 2030 -jılǵa shekem rawajlandırıw konsepsiyasın tastıyıqlaw tuwrısında”gi PF-5712-san Pármanı, Ózbekiston Respublikası Prezidentiniń 2020 -jıl 6 -noyabr degi “Ózbekstannıń jańa rawajlanıw dáwirinde ta'Iim-tárbiya hám ilim tarawların rawajlandırıw ilajları tuwrısında”gi PF-6108-san Pármanı hám de “Ta'Iim-tárbiya sistemasın jáne de jetilistiriwge tiyisli qosımsha ilajlar tuwrısında”gi PQ-4884-san qararları tiykarında islep shıǵılǵan bolıp, ta'Iim-tárbiya hám ilim tarawların jáne de rawajlandırıw, úzliksiz tálim sisteması mazmunın sapa tárepinen jańalaw, tálim sistemasında tálim sapasın asırıw, oqıtıw metodikasın jetilistiriw, aldıńǵı jumıs tájiriybelami úyreniw hám ulami ǵalabalastırıw, sonıń menen birge, xalıq tálimi tarawına zamanagóy informacion-kommunikaciya texnologiyaları hám innovciyalıq joybarlami engiziw rejimin belgileydi. 2020 -2021-oqıw jılınıń ekinshi yarım jıllıǵınan baslap Xalıq tálimi sistemasında iskerlik alıp baratırǵan ámeliyatshı oqıtıwshılar, baslıq xızmetkerler sonıń menen birge, metodistlaming aldıńǵı jumıs tájiriybelerin úyreniw, ǵalabalastırıw jumısları qosımshaǵa muwapıq usınıs atırǵan ǵalabalastırıw tártibi tiykarında ámelge asıriladı.
II. ALDÍŃǴÍ IS TÁJIRIYBELERDIORGANISH vA EN JAYDÍRÍWNING MAQSAD vA vAZIFALARI
1. Aldıńǵı jumıs tájiriybelami úyreniw hám ǵalabalastırıwdıń maqset hám wazıypaları tómendegilerden ibarat :
zamanagóy tálim hám tárbiyanı reformalaw hám de bul sistemada isleytuǵın qánigelaming kásiplik sheberligin asırıw ;
hár bir oqıtıwshınıń potensial múmkinshiliklerin ashıp beriwdi, aldıńǵı jumıs tájiriybesine e'tibomi hám ǵayrattı xoshametlewdi jolǵa qoyıw ;
" IIg'or tájiriybe" túsinigin oqıw procesin jetilistiriwge qaratılǵan joqarı nátiyjeler beretuǵın hám zamanagóy talaplarǵa juwap beretuǵın jańa yamasa rawajlanıwlastırılgan jumıs usılları hám usılları, iskerlik formaları, aldıńǵı jańalıqlar, ratsionalizatsiya ǵayratları ekenligin jetkiziw;
tálim mákemelerindegi metodikalıq xızmet iskerligin jańa pedagogikalıq pikirlew, oqıtıwshınıń kásiplik iskerliginiń individual usılı, sonıń menen birge zamanagóy pedagogikalıq texnologiyalar tiykarında oqıw procesiniń sapasın muwapıqlastırıw hám saqlawǵa qaratıw ;
ilimiy-metodikalıq jumıslar natiyjeliligin asırıw hám de hár bir oqıtıwshınıń jańalıq etiwge tayınlıǵı hám qábiletin ósiriw;
pedagoglar tájiriybesin úyreniw, óz jumıs xızmetlerin tuwrı shólkemlestiriw yoilarini belgilep alıw, sonıń menen birge, tarawda aldıńǵı tájiriybelami ǵalabalastırıw hám olar tiykarında tálim mákemeleri ushın usınıs hám qóllanbalar islep shıǵıwdı jolǵa qoyıwdan ibarat.
III. ALDÍŃǴÍ IS TÁJIRIYBELERDIÓRGANISH vA EN JAYDÍRÍWNING ASOSIY SHAKLLARI
tayansh mekteplerinde jaratılǵan jańalıqlami islenbelerin qorǵaw ; tárbiyalıq isleming túrli temalarında hám máselelerinde ashıq sabaqlar ; pedagogikalıq keńesler, islep shıǵarıw jıynalısları, pedagogikalıq máseleler boyınsha jıynalıslar ;
eń jaqsı oqıtıwshılaming jeke tájiriybesi tiykarında tayarlanǵan mektep oqıw programmasınıń eń qıyın bólimleri boyınsha metodikalıq usınıslar ; ilimiy-metodikalıq hám ilimiy-ámeliy konferensiyalar ; pedagogikalıq kórgezbe; pedagogikalıq oqıwlar ;
oqıw hám tárbiyalıq jumıstıń aktual máseleleri boyınsha tartıslar hám tartıslar ;
pedagogikalıq ekskursiyalar;
pedagogika máseleleri boyınsha seminarlar ;
pedagogikalıq tájiriybeni úyreniw hám ǵalabalastırıw usılların islep shıǵıw boyınsha seminarlar ;
pedagogikalıq konsultatsiyalar; dóretiwshilik esabat ; óz-ózin tárbiyalaw.
&
Iv. ILG'OR TAJRIBANING DOLZARBLIGI Jumıs natiyjeliligi:
oqıw hám tárbiyalıq isleming joqarı hám turaqlı nátiyjeleri. Bunda oqıtıwshı oqıwshılar arasında qáliplesetuǵın belgi emes, bálki bilim, tálim, mádeniyat tereńligi hám kúshliligi zárúrli áhmiyetke iye; basqarıw iskerliginiń maqul túsetuǵın dárejesi. muwapıqlıǵı jáne social áhmiyeti: tárbiyalıq wazıypalami nátiyjeli sheshiw; basqarıw iskerligi mazmunın jetilistiriw.
Jańalıq tájiriybesi:
pedagogikalıq processtiń jańa mazmunı, sonıń menen birge, dóretiwshilik tájiriybe retinde belgileniwi múmkin bolǵan pedagogikalıq iskerliginiń jańa usılları, formaları, quralları ;
reproduktivlik tájiriybe dep atalatuǵın aldıńǵı tájiriybediń belgili ilimiy qaǵıydaların tabıslı qóllaw ;
pedagogikalıq processni basqarıw ushın pedagogikalıq iskerlik hám iskerliginiń individual táreplerin ratsionalizatsiya qılıw ;
mektep hám oqıtıwshı málim nátiyjege erisiw ushın sarplaytuǵın qural hám kúshlaming natiyjeliligi, maqul túsetuǵınlıǵı (mısalı, hámme zattı sabaqta oqıwshılar úyreniwleri);
oqıw hám tárbiya jumısları tabıslı bolıwınıń turaqlılıǵın.
Dawam etiw waqti :
perspektiv:
hár qanday jańa pedagogikalıq hádiyse tájiriybediń tek bir bólegi bolıp tabıladı, eger rawajlanıw jáne onı ámelde qóllaw keleshekleri ámeldegi bolsa, úyreniw ushın ózinde tálim processindegi zamanagóy máseleler sheshimin sáwlelendiriwshi tájiriybeni tańlaw.
v. ILG'OR ISH TAJRIBALARNIANIQLASH BOSQICHLARI
I basqısh. Aldıńǵı pedagogikalıq tájiriybeni anıqlaw ámeldegi pedagogikalıq iskerlik usılları, metodları, quralları jáne onıń natiyjeliligin asırıw talapları ortasındaǵı qarama-qarsılıqlami anıqlawdan baslanadı. Tálim sistemasın modemizatsiya qılıw sharayatında bunday mútajlik balanıń dóretiwshilik shaxsın qáliplestiriw hám rawajlandırıwǵa tiyisli metodlami, texnologiyalami, jańa jantasıwlami izlew zárúrshiligi esaplanadı.
II basqısh. Tájiriybeni úyreniw ob'ektin anıqlaytuǵın hám oqıw processinde arnawlı bir jetiskenliklerge iye bolǵan individual oqıtıwshılar yamasa pútkil jámáátler jumısındaǵı tabilǵan zatlami, kónlikpelami anıqlaytuǵın qıdırıw jumısı. Bul jumıs pedagogikalıq diagnostika járdeminde ámelge asıriladı.
III basqısh. Tájiriybeni úyreniw hám ǵalabalastırıw ushın dóretiwshilik gruppanı jaratıw, oǵan májburiy túrde ommalashtirilgan tájiriybediń tasıwshısı - oqıtıwshı kiriwi kerek.
Iv basqısh. Ulıwma tájiriybe temasındaǵı ádebiyatlami úyreniw. Bul basqıshdıń wazıypası ámeldegi baspalami (teoriyalıq hám ámeliy xarakterge iye) analiz qılıw arqalı pedagogikalıq iskerliginiń bul baǵdarın ámeliy qóllaw modelin dúziw bolıp tabıladı.
v basqısh. Tájiriybeni úyreniw ushın málim temalar, ǵalabalastırıw maqsetleri, tájiriybeni úyreniw usılların óz ishine alǵan programma dúziw.
vI. ALDÍŃǴÍ IS TÁJIRIYBELERDIEN JAYDÍRÍW BASQISHLARI
Aldıńǵı jumıs tájiriybelerdi ǵalabalastırıw jumısları tómendegi basqıshlar izbe-izliginde ámelge asıriladı :
1. Mektep kóleminde;
2. Rayon (qala ) kóleminde;
3. viloyat kóleminde;
4. Respublika kóleminde en jaydırıladı
6. 1. MEKTEP KÓLEMINDE EN JAYDÍRÍW
Aldıńǵı jumıs tájiriybe mektep pán metod birlespesi tárepinen anıqlanadı, analiz etiledi, ulıwmalastırılıp pedagogika sovetiniń sheshimi menen mektep kóleminde en jaydırıladı
Rayon kóleminde ǵalabalastırıw ushın mektep pedagogika keńesi sheshimi, mektep basshısı usınısnaması hám oqıtıwshınıń iskerligine tiyisli hújjetler, jaratqan jańalıqları haqqında maǵlıwmat tayarlanıp, usınısları rayon xalıq tálimi bólimine usınıs etiledi.
6. 2. RAYON (QALA) KÓLEMINDE EN JAYDÍRÍW
Aldıńǵı jumıs tájiriybe rayon (qala ) larda islengen tayansh mektepleri negizinde 3 (úsh) ay dawamında úyrenip shıǵıladı hám aprobatsiyadan ótkeriledi. Tayansh mektepden alınǵan juwmaq tiykarında Metodikalıq keńes talqılawında kórip shıǵıladı hám rayon (qala ) kóleminde ǵalabalastırıw boyınsha qarar qabıl etiledi (tiykar: rayon (qala ) xalıq tálimi bólimleri janındaǵı Metodikalıq keńes tuwrısındaǵı Qaǵıydanıń 2. 6 bandi).
wálayat kóleminde ǵalabalastırıw ushın Metod keńes sheshimi, oqıtıwshınıń iskerligine tiyisli hújjetler haqqında maǵlıwmat, tayarlanǵan usınısları hám xalıq tálimi boiimi basqarıwshısınıń usınısnaması wálayat xalıq tálim basqarmasına usınıs etiledi.
6. 3. WALAYAT KÓLEMINDE EN JAYDÍRÍW
wálayat kóleminde ǵalabalastırıw ushın usınıs etilgen jumıs tájiriybeler Qaraqalpaqstan Respublikası Xalıq tálimi ministrligi, Tashkent qala xalıq tálimi bas basqarması hám wálayatlar xalıq tálimi basqarmaları janındaǵı Óquv- metodika keńesi aǵzaları tárepinen eki ay múddet ishinde seminar, ashıq sabaq, prezentaciya arqalı úyrenip shıǵıladı hám Óqıw-metodika keńes sheshimi menen wálayat kóleminde en jaydırıladı
Respublika kóleminde ǵalabalastırıw ushın oqıtıwshınıń iskerligine tiyisli hújjetler, aldıńǵı jumıs tájiriybeleri haqqında maǵlıwmat, tayarlaǵan usınısları hám de Óqıw-metodika keńesi sheshiminen kóshirme tiykarında aymaqlıq xalıq tálimi basqarıw organınıń rásmiy xati arqalı Respublika tálim orayına usınıs etiledi.
6. 4. RESPUBLIKA KÓLEMINDE EN JAYDÍRÍW
Respublika tálim orayına usınıs etilgen hújjetler tiyisliligi boyınsha metodistlar tárepinen ekspertlami qosqan halda 1 sherek (úsh ay ) dawamında uyreniledi. Órganilgan jumıs tájiriybeler pán baǵdarı daǵı Ilimiy metodikalıq keńes jıynalıslarında talqılaw etiledi hám IMK sheshimi menen Respublika kóleminde en jaydırıladı
Jıldıń eń jaqsı pán oqıtıwshın anıqlaw baǵdarında ótkeriletuǵın Respublika kólemindegi tańlaw jeńimpazları, final qatnasıwshıları hám de onlayn sabaqlarda qatnasıw etip, Respublika dárejesinde 20 hám odan artıq onlayn sabaq ótken oqıtıwshılaming aldıńǵı jumıs tájiriybeleri Respublikada tuwrıdan-tuwrı en jaydırıladı
vII.JUWMAQLAWSHÍ QAǴÍYDALAR
Aldıńǵı jumıs tájiriybeni Respublika kóleminde ǵalabalastırıw ushın usınıs etilgen hújjetler avtorlarǵa qaytarıp berilmaydi sonıń menen birge, aldıńǵı jumıs tájiriybeler Respublika, wálayat, rayon (qala ), mektep kóleminde ommalashtirilganligi tuwrısındaǵı qarar qabıl etilgen sáneden baslap 5 (bes) jıl múddetten keyin óz kúshin joǵatadı.
Aldıńǵı jumıs tájiriybesi Respublika kóleminde ommalashtirilgan oqıtıwshılardan tómendegiler talap etiledi:
Respublika tálim orayı pán metodistlari menen sheriklikte jámiyetshilik tiykarında :
a) Mámleket tálim standartları, oqıw programmaları hám sabaqlıqlami jetilistiriw jumıslarında metodikalıq-metodikalıq járdem beriw;
b) o'z iskerligi dawamında ulıwma bilim beriw mektep oqıwshıların milliy hám xalıq aralıq pán olimpiadaları, kórik-tańlawlarda úzliksiz túrde qatnasıwın támiyinlew hám de bayraqlı orınlami iyelewleri ushın bilim sapasın asırıw ilajların belgilew;
v) óz páni poziciyasin asırıw maqsetinde Ustaz -shákirt dástúrlerinege tiykarınan shákirt jetistiriw;
g) aymaqlıq xalıq tálimi xızmetkerlerin qayta tayarlaw hám ulaming mamanlıǵın asırıw orayları menen sheriklik qılıw ;
d) tayansh mekteplerinde trener oqıtıwshı retinde master-klasslar ótkeriw;
j) Ǵalaba xabar quralları arqalı tálim sapasın asırıwǵa qaratılǵan maqalalar, ashıq sabaq islenbeleri, onlayn oqıw -seminarlarda lekciyalar menen qatnasıw ;
ye) mámleket siyasatın keń jámiyetshilik hám oqıtıwshılar ortasında targ'ib qılıw jumısların ámelge asırıp barǵanlıqların tastıyıqlaytuǵın hújjetlami hár jılı Respublika tálim orayına elektron pochta arqalı usınıs etip baradı.